Ескерту: Entamoeba histolytica түрі патогенді, ал қалған ішек амебалары патогенді емес
Ескерту: барлық еркін тіршілік ететін амебалар шартты патогенді микроорганизмдер болып табылады
2. Амебиаз
2. Амебиаз
Қоздырушысы — дизентериялық амеба (лат. Entamoeba histolytica) — қарапайымға жатады, үш формада болады (тіндік, просветті және цисталық). Тіндік формасы амебиазбен ауыратын науқастарда ғана кездеседі, ал қалғандары – тек ауру қоздырушысын тасымалдаушыларда кездеседі. Амебиаз бүкіл әлемде кездеседі. Амебиазды Entamoeba histolytica тудырады, ол қарапайымдылар қоздыратын паразит, екі формада кездеседі: вегетативті (трофозоит) және тыныш (цисталар). E. histolytica-ны, әдетте, патогенді емес E. dispar және E. moshkovskii-ден морфологиялық тұрғыдан ажырату мүмкін емес. Үлкен вегетативті саты 60-80 мкм жетеді, оның құрамында үнемі фагоцитке ұшыраған эритроциттер (эритрофаг) болады.
Этиологиясы Морфологиясы Үш формада кездеседі:
Вегетативті (трофозоит) сатысы. Вегетативті саты амебаның төрт формасын қамтиды: тіндік, үлкен вегетативті (E. histolytica, forma magna), просветті (кіші вегетативті) (E. histolytica, forma minuta) және циста алды. Амебаның мөлшері 20-25 мкм жетеді, олар жалған аяқтарының көмегімен қозғалады.
Циста алды сатысы. Циста алды сатысы нәжісте реконвалесценция кезінде және цистаны тасымалдау кезінде кездеседі. Цисталардың пішіні дөңгелек, мөлшері 9-14 мкм жетеді, екі тізбекті қабықшасы болады; ядролар саны 1-ден 4-ке дейін болады.
Тыныштық сатысы (цисталар). Цисталарға тән ерекшелік - оларда төрт ядро болады, олардың диаметрі 8-15 мкм жетеді және дөңгелек пішінді.
3. Амебиаз: Морфологиясы
Паразит дөңгелек пішінді болады және өзін қатты циста қабырғасымен қоршап жатады
4. Амебиаз: Даму айналымы
Даму айналымы
5. Амебиаз: Эпидемиологиясы
Амебиаз бүкіл әлемде кездеседі, бірақ дамып келе жатқан елдерде тұратын, әлеуметтік-экономикалық жағдайы төмен адамдарда жиі кездеседі, онда амебиялық инвазияның таралуы 50% -ке жетуі мүмкін. Дамыған елдерде амебиаздың даму қаупі жоғары топтарға мыналар жатады: эндемиялық аймақтардан қоныс аударушылар, эндемиялық аймақтарға тұрақты келушілер, ауруханаларда тұратын адамдар және ер адамдармен жыныстық қатынасқа түскен басқа ер адамдар.
6. Амебиаз: Инвазияның берілу жолдары
Амебиаз санитарлық жағдайы нашар тропикалық елдерде кең таралған. Ол көбінесе Үнді субконтинентінде, Орталық және Оңтүстік Американың, Африканың бөліктерінде кездеседі. Бұл АҚШ-та салыстырмалы түрде сирек кездеседі.
Амебиаздың жұғу қаупі жоғары адамдарға мыналар жатады: