Қарым-қатынас Іскерлік қатынас

Іскерлік қатынас

Қарым-қатынас[1] – адамдар арасында бірлескен іс-әрекет қажеттілігін туғызып, байланыс орнататын күрделі процесс; екі немесе одан да көп адамдардың арасындағы танымдық немесе эмоционалды ақпарат, тәжірибе, білімдер, біліктер, дағдылар алмасу. Қарым-қатынас тұлғалар мен топтар дамуының және қалыптасуының қажетті шарты болып табылады.[2]

Қарым-қатынас барысында адамдардың танымдық хабарлармен, ақпаратпен, тәжірибемен, біліммен, дағдылармен алмасуы және өзара түсінісуі, бірін-бірі қабылдауы жүзеге асады. Қарым-қатынастың интерактивті, коммуникативті, перцептивті деген үш жағы және мезо, макро, микро, рухани, іскер, т.б. деңгейлері болады. Негізгі қызметі:

1) ақпараттық-коммуникативтік (ақпарат алмасу және адамдардың бірін-бірі тануымен байланысты);

2) реттеуші-коммуникативтік (адамдардың іс-әрекетін реттеу және біріккен әрекетті ұйымдастыру);

3) аффективті-коммуникативтік (адамның эмоционалдық аясымен байланысты).

Адамдар арасындағы қарым-қатынастың басты мақсаты – өзара түсіністікке қол жеткізу. Қарым-қатынас жасауда қатынасқа түскен адамды тыңдап, түсіне білудің маңызы зор. Бұл басқа адамның ішкі жан дүниесін түсініп, оған өз ойын дұрыс жеткізуге мүмкіндік береді. Адамдар басқаларға өз ойлары мен көзқарастарын түсіндіре отырып, түсініспеушілік, ұрыс-керіс пен дау-жанжал секілді жағымсыз құбылыстарды болдырмауға әрекет жасайды. Адамдармен жақсы қарым-қатынас орнатуға мынадай ережелердің орындалуы көмектеседі: барлық адамдармен тең дәрежеде, дөрекілік пен жағымпаздықсыз қарым-қатынас жасау; сұхбаттасушының жеке пікірін сыйлау; бұйрық емес, өтініш деңгейінде қарым-қатынас жасау; басқа адамның пікірін сыйлау және тәжірибесін қабылдай білу. Қарым-қатынас мәдениетін меңгерген тұлға өзімен қатынас жасайтын адамға құрметпен қарап, сыйластық білдіреді. Адамға сыйластықпен қарау жақсы қарым-қатынас жасаудың негізгі өлшемі болып табылады

Мазмұны

1 Педагогикалық қарым-қатынас

2 Перцептивтік қарым-қатынас

3 Фатикалық қарым-қатынас

4 Қарым-қатынастың жетекші түр

5 Тәсілдері

Педагогикалық қарым-қатынас

Педагогикалық қарым-қатынас - белгілі бір педагогикалық қызмет атқаратын, жәйлі психологиялық климат құруға және оқу іс-әрекетін, педагог пен оқушы арасындағы, оқушылар ұжымы ішіндегі қатынастарды психологиялық тиімді етуге бағытталған оқытушы мен оқушының сабақтағы және сабақтан тыс уақыттағы кәсіптік қарым-қатынасы.

Перцептивтік қарым-қатынас

Перцептивтік қарым-қатынас — адамның парапар қабылдауы, оның ішкі дүниесіне бойлау, әрбір жеке сәтінде оның психикалық жағдайын сезіну дағдысы, оның тәртіп себебін түсіну дағдысы. Мұғалім өзінің перцептивтік қарым-қатынас қабілеттерін ұдайы дамытуы қажет.

Фатикалық қарым-қатынас

Фатикалық қарым-қатынас (лат. fatuus - ақымақ) - қарым-қатынас үрдісі үшін ғана мазмұнсыз қарым-қатынас.

Қарым-қатынастың жетекші түрі

Қарым-қатынастың жетекші түрі - осы немесе өзге жас кезеңінде болатын қарым-қатынас түрі, бұл арқылҚарым-қатынасты ынталандыратын тәсілдер

/Кітаптар /Қарым-қатынасты ынталандыратын тәсілдер

Қарым-қатынасты ынталандыратын тәсілдер «қарым-қатынастағы кедергілерді» жоюға, яғни әңгімелесушілерде әріптес туралы жағымды әсер, оған сенімді қарым-қатынасты қалыптастыруға, толық өзара түсіністікті қамтамасыз етуге, проблеманы сындарлы талқылауға ықпал етуге бағытталған

Іскерлік қарым-қатынастың сәттілігіне серіктестің өзі туралы оң әсерінің қалыптасуы айтарлықтай ықпал етеді. Іскерлік қарым-қатынас адамнан жоғары психологиялық мәдениетті, сондай-ақ қарым-қатынастың эмоциялық жағын үнемі зерделеуді және есепке алуды талап етеді. Ақыл-ой мен эмоциялар — адамның ажырамайтын құрамдас бөліктері, сонымен қатар адамның эмоционалдығы бірнеше рет рационалды түрде ілінеді. Фоносемантиканың (сезім белгілері туралы ғылым) өте маңызды ұсынысын есте сақтау керек: қарым — қатынастағы адамның ең тартымды келбеті-мейірімді, мейірімді. Қарым-қатынаста әрбір серіктес оң эмоцияларды қажет етеді, сондықтан оң, көңілді және оптимистік күйде болған адам шын мәнінде қалаған әңгімелесуші болады. Басқа тең жағдайларда адамдар эмоционалдық-позитивті қарым-қатынасқа ұшыраған адамның позициясын оңай қабылдайды және керісінше, эмоционалдық-жағымсыз қарым-қатынасқа ұшыраған адамның позициясын қиын қабылдайды (және жиі қабылдамайды).

Өзіне басқаларды орналастыра алатын, бірден олардың сеніміне ие бола алатын, өзіне ұнайтын сезім тудыратын адамдар санаты бар-бұл поаянием бар адамдар. Жеке қабыну деңгейін анықтайтын үш САПАНЫҢ тобын анықтауға болады:

1. Табиғи қасиеттері: коммуникабельділік (адамдармен оңай араласу қабілеті), эмпатия (қарым — қатынас жасау қабілеті), рефлексия (басқа адамға әсер ету қабілеті), красноречие (сөзбен әсер ету қабілеті) — осының барлығы «адамдарға ұнай білу»жалпы ұғымымен сипатталатын табиғи дарындардың негізін құрайды.

2.Білім беру мен тәрбиелеудің салдары болып табылатын тұлғаның сипаттамасы: адамгершілік құндылықтар, рухани Денсаулық, қарым-қатынас техникасын меңгеру, Іскерлік сөйлеу, даулы жағдайларды алдын алу және жою.

3.Адамның өмірлік және кәсіби тәжірибесіне байланысты тұлғаның сипаттамалары. Бұл тәжірибе түйсікті шиеленістірген кезде ерекше құнды.

Жиі қарым-қатынас барысында сүйкімді адамдар әдетте әңгімелесушіден жасырылған тәсілдерді қолданады. Мұндай тәсілдердің көмегімен ешкімді еш нәрсеге сендіруге және ештеңе дәлелдеуге болмайды, тек сұхбаттасушыларды өзіне орналастыруға болады. Жеке пайдалануды жақсарту үшін келесі жалпы ұсыныстарды пайдалануға болады:

* өзін табиғи ұстау;

* жақсы, шыдамды және мұқият тыңдаушы болу;