Мазмұны
Кіріспе......................................................................................................................
1. Қаржы тәуекелдерін басқару................................................................................
1.1 Қаржылық тәуекелдің мәні және мазмұны.................................................
1.2 Қаржы тәуекелдерін басқарудың теориялық негізі, қаржылық құралымы...
2. Кәсіпорыннң қаржылық тәуекелдерін басқаруды бағалау......................
2.1 Куликов ЖШС-ның қаржы тәуекелдерін талдау...............................................
3. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқаруды жетілдіру.........................
3.1 Куликов ЖШС-ның қаржылық тәуекелдерін болдырмау жолдары...............
Қорытынды................................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер......................................................................................
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі: "өркениетті нарықтық қатынастардың қалыптасу кезеңі" біздің елімізде қатаң бәсекелестік, технологиялық өзгерістер, экономикалық ақпаратты өңдеуді компьютерлендіру, үздіксіз, жиі қарама-қайшы, салық және бухгалтерлік заңнамадағы инновациялар, өзгеретін пайыздық мөлшерлемелер және валюта бағамдары сияқты факторлардың әсерін күшейту болып табылады. Бұл тұрақты инфляция аясында өзгеріпте отырады.Осыған байланысты кәсіпорын басшылары, басқарушы персонал тұтастай алғанда кәсіпорынның стратегиясы мен тактикасы, кәсіпорынның қаржылық қызметін ұтымды ұйымдастыру, оның тұтастай алғанда табысты жұмысы мәселелерін шешеді. Қаржылық талдау- бұл компания қызметінің әртүрлі аспектілерін сипаттайтын қаржылық көрсеткіштер кешенін есептеу, түсіндіру және бағалау болып есептеледі. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы оның өмір сүруінің кепілі болғандықтан, бұл көрсеткіш мүдделі тараптардың ерекше қызығушылығын тудырады. Кәсіпорынның қаржылық тәуекелі-бұл кәсіпорын капиталдың , кірістің бір бөлігін жоғалтатын немесе алмайтын қолайсыз нәтиженің ықтималдығын білдіреді. Қазіргі уақытта кез-келген кәсіпорын қызметінің экономикалық мәні, кірісті құру және акционерлер, инвесторлар үшін оның нарықтық құнын арттыру болып табылады.
Қаржылық тәуекелдер кәсіпорынның қаржылық - шаруашылық қызметінің нәтижесіне әсер еткен кезде базалық та болып табылады. Кәсіпорын қаржылық тәуекелдердің теріс әсерін төмендетуі үшін оның мөлшерін бағалау және басқару әдістері әзірленуде. Тәуекелдерді басқарудың негізінде жатқан Каплан мен Нортон ұсынған негізгі постулатттық сандық өлшеуге болатын нәрсені басқаруға болады. Қаржылық тәуекелдер проблемалары көптеген ғылыми жарияланымдарда көрініс табады, бұл экономикалық қызметпен байланысты, шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінің тиімділігін арттырудың шешуші факторларының бірі болып есептеледі.Зерттеудің мақсаты-кәсіпорынның қаржылық тәуекелдерін басқарудың ұйымдастырушылық-экономикалық механизмін талдау. Қойылған мақсатты іске асыру үшін жұмыста келесі міндеттер қойылды және шешілді:-қаржылық тәуекелдерге әсер ететін факторларды анықтау;-қаржылық тәуекелдердің теориялық негіздерін зерттеу;-қаржылық тәуекелді экономикалық категория ретінде қарастыру; -қаржылық тәуекелдерді талдау және олардың қызмет тиімділігіне әсерін болжау;
Жұмыс кіріспеден, үш негізгі бөліктен, қорытындыдан және әдебиеттер тізімінен тұрады. Бірінші бөлімде қаржы тәуекелдігін басқару мазмұны, негізгі теориялық ерекшеліктері талқыланады. Екінші бөлімде қаржылық тәуекелдерді басқаруды бағалау жүргізіледі, қаржы тәуекелдігін оңтайлылық құрылымы таңдалады. Үшінші бөлімде ЖШС-ның қаржылық тәуекелдерді басқарудың жетілдіру жолдары анықталады.
1. Қаржы тәуекелдерін басқару
1.1 Қаржылық тәуекелдің мәні және мазмұны
Тәуекел-бұл күтілетін (жоспарланған) нәтижеден ауытқу ықтималдығына қатысты ұғым. Тәуекел сөзі испан және португал тілдерінен шыққан. Бұл елдерде бұл сөз "қауіп " немесе"тұзақ" сияқты естіледі.Экономикалық жіктеу тұрғысынан қаржылық тәуекелді қарыз қаражатының ұйымның меншікті капиталына қатынасы ретінде анықтауға болады. Сонымен қатар, фирма сыртқы несие берушілерге қаншалықты тәуелді болса, қаржылық тәуекел деңгейі соғұрлым жоғары болады деуге болады [9,105б]. Қазіргі экономикалық әдебиеттерде "тәуекел" ұғымын авторлардың көпшілігі келесі жалпы сипаттамалармен анықтайды:
- тәуекел әрқашан шешім қабылдаумен байланысты;
- жоғарыда аталған шешімді белгісіз жағдайларда қабылдайды;
- қабылдануы тиіс шешімдердің барлық тізімі ықтималдық болып табылады;
- тәуекелдің кез келген белгілі түрі ұйымға зиян тигізуі мүмкін;
Айта кету керек, тәуекелдер тек шығындар мүмкіндігін ғана емес, сонымен қатар жоспарланбаған пайда алу мүмкіндігін де қамтиды. Бұл стильдің екі жағы бар: түзу және кері.
Тікелей түсіну-бұл шешім қабылдағаннан кейінгі жеңіс, ал кері қабылдау - қаржылық және материалдық шығындар. Белгісіз нәрсе әрқашан қауіп төндірмейтінін ескеру маңызды. Жеке адамдар үшін қауіпті жағдайлар туындауы мүмкін немесе болашақ оқиғалар олардың шешімдерінің нәтижесіне әсер етуі мүмкін болған кезде шешім қабылдайтын адамдар тобы. Жоғарыда айтылғандардан тәуекел - бұл салдардың белгісіздігі, ал егер бұл орын алса, кәсіпорын жеңуі немесе банкротқа ұшырауы мүмкін деген қорытынды жасауға болады[5,48б]. Тиісінше, тәуекелдің негізгі сипаттамалары сәйкессіздік, эквиваленттілік және белгісіздік болып табылады. Кез-келген кәсіпорындағы қаржылық тәуекелдер әр түрлі және оларды тиімді басқару бірқатар сипаттамаларға сәйкес жіктеледі. Әрі қарай ең танымал тәуекел санаттарын қарастырған жөн:
Қаржылық тәуекелдер:қаржылық тұрақтылықтың (баланстың) төмендеу қаупі. Тәуекелдің бұл түрі теріс және оң ақша ағындары арасындағы теңгерімсіздік нәтижесінде қолданыстағы капитал құрылымының жетілмегендігінен туындайды;
Корпоративтік төлем қабілетсіздігі қаупі. Тәуекелдің бұл түрі айналым қаражаттарының өтімділік деңгейі төмендеген кезде пайда болады. Салдардың түрі бойынша бұл қауіп ең қауіпті болып саналады. Ол қаржылық тәуекелдерді басқаруда жетекші рөл атқарады;
Инвестициялық тәуекел (Кәсіпорынның инвестициялық қызметін жүзеге асыру кезінде қаржылық шығындар мүмкіндігін анықтайды). Бұл ең қауіпті тәуекел тобына жатады.Инвестициялық тәуекел тәуекелдің келесі түрлерін қамтиды:жоғалған пайда тәуекелі (оқиғалардың нәтижесіне негізделген жанама қаржылық залал (жоғалған пайда) ;
Ықтимал портфельдік инвестициялар, несиелер мен депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелер мен дивидендтердің төмендеуі нәтижесінде кірістіліктің төмендеу қаупі бар. Тәуекелдің бұл түрі несиелік және пайыздық тәуекелдерді қамтиды;
Тікелей қаржылық шығындар тәуекелі тәуекелдердің келесі түрлерінің жиынтығы болып табылады: сайлауалды тәуекел, валюталық тәуекел, банкроттық тәуекелі, несиелік тәуекел;
Инфляциялық тәуекел-бұл инфляцияны дамыту контекстінде қолданыстағы активтердің әділ құнын (қаржылық активтер түрінде), соның ішінде қаржылық операциялардан күтілетін кірісті бағалауға болатын тәуекел түрі. Қаржылық менеджментке ерекше назар аударылады, өйткені тәуекелдің бұл түрі тұрақты және кәсіпорынның барлық дерлік қаржылық операцияларында бар;
Пайыздық тәуекел (үнемі өзгеріп отыратын қаржы нарықтарындағы пайыздық мөлшерлемелердің кенеттен өзгеруінен тұрады). Бұл тәуекел қаржы нарығындағы жағдай мемлекеттік саясаттың және басқа да бірқатар факторлардың әсерінен үнемі өзгеріп отыратындығына байланысты;
Валюталық тәуекел-бұл сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыратын кәсіпорындарға тән тәуекел түрі. Бұл сыртқы сауда операциялары жүзеге асырылатын шетел валютасының бағамы мен осы операциялардан күтілетін ақшалай кіріс арасындағы тікелей өзара іс-қимылға байланысты болжамды кіріс алу мүмкін встігінен көрінеді;
Депозиттік тәуекел-депозиттік сертификатқа сәйкес депозиттерді қайтару мүмкіндігі. Бұл өте сирек кездеседі және депозиттік операцияға қатысатын Банктің дұрыс бағаланбауы мен дұрыс таңдалмауымен тікелей байланысты;
несиелік тәуекел кәсіпорынның өнімін сатып алушыларға коммерциялық және тұтынушылық несиелер беру кезінде кәсіпорынның қаржылық қызметінде маңызды орын алады. Бұл несие бойынша сатылған тауарлар үшін төлемнің жоқтығынан немесе уақтылы есеп айырысудан көрінеді, ал қарызды өндіріп алу есеп айырысу бюджетінен асып кетуі мүмкін;
Салық тәуекелі-бұл бірнеше көріністері бар қаржылық тәуекелдің бір түрі: елдің экономикалық қызметінің кейбір аспектілерінде жаңа салықтар мен алымдарды енгізу ықтималдығы, ағымдағы төлемдер мен салықтардың мөлшерін ұлғайту мүмкіндігі, кәсіпорынның экономикалық қызметінде бар салық жеңілдіктерін жою мүмкіндігі.Бұл кәсіпорын үшін болжау мүмкін емес (қазіргі ішкі фискалдық саясат дәлелдейді), бұл қаржылық қызметтің нәтижелеріне айтарлықтай әсер етеді.
Құрылымдық тәуекелдер. Тәуекелдің бұл түрі компанияның ағымдағы шығындарын тиімсіз қаржыландырудан туындайды, нәтижесінде жалпы тұрақты шығындардың едәуір бөлігі қалыптасады. Тауар нарығындағы қолайсыз өзгерістер, операциялық левередждің жоғары коэффициенті (MFL) және операциялық қызметтен түсетін оң ақша ағынының жалпы сомасының азаюы осы қызмет түрінен таза ақша ағыны сомасының төмендеуінің жоғары деңгейін тудырады.
Криминогендік қауіп. Кәсіпорындардың қаржылық қызметі саласында бұл серіктестердің банкроттығы туралы жалған мәлімдемелер түрінде көрінеді; үшінші тұлғалардың ақшалай қаражаттары мен басқа да активтерін ұрлауға мүмкіндік беретін құжаттарды бұрмалау; өздері үшін де, басқалар үшін де мүліктің белгілі бір түрлерін ұрлау[6,95б].
Қаржылық тәуекелдердің қалған топтары өте кең, бірақ қаржылық шығындардың ықтималдығы немесе деңгейі тұрғысынан бұл жоғарыда сипатталған бизнес үшін онша маңызды емес. Олар табиғи апаттар мен басқа да "форс-мажорлық жағдайлардың" қаупін қамтиды, бұл жоспарланған кірістің жоғалуына ғана емес, сонымен қатар кәсіпорын активтерінің бір бөлігіне әкелуі мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |