Арман пв баспасы


ҚА ЗЫ БЕК БИ КЕЛ ДІ БЕ КҰЛЫ



Pdf көрінісі
бет61/273
Дата17.10.2023
өлшемі4,97 Mb.
#116804
түріКнига
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   273
ҚА ЗЫ БЕК БИ КЕЛ ДІ БЕ КҰЛЫ
Қа зы бек Кел ді бе кұлы 1667 жылы 
Сыр бойында дүниеге келіп, жастық 
шағын Қаратау,Ұлытауда өткізген. Қа-
зақ тың Тәуке хан құр ған «Би лер ке ңе сі-
нің» мү ше сі, атақ ты ше шен, Ор та жүз дің 
тө те биі, «Же ті жар ғы» деп атала тын заң-
дар жи на ғын құ рас ты ру шы лар дың бі рі.
Қа зы бек тің ана сы Тоқ мей іл ұтым ды 
да тап қыр сөз дер ді көп бі ле тін зе рек кі сі 
бо лып ты. Ана сы айт қан ес ті сөз дер ді кіш-
кен тай кү ні нен жат тап өс кен ол ер же те 
ке ле өзі де со лай сөй леу ге ма шық та на 
бас тай ды. Қа зы бек тің ше шен, ал ғыр лық, 
әділ дік қа сие ті же ті жа сы нан-ақ кө рі не 
бас тап ты де се ді ел ау зын да ғы аңыз дар. 
Ер те де ас бе рі ліп, бәй ге жа рыс бо лып 
жат қан да, бір құ ла қас қа жүз де ген ат тан 
озып ке ле ді. Той ха на да жүр ген бір жі гіт:
– Мы нау – ме нің тай кү нін де жо ғалт қан 
бә сі рем, – деп, оның шы ла уы на ора ла 
ке те ді. Бәй ге ге қо сып тұр ған адам:
– Өзім нің құ ла бием нен ту ған атым, – 
деп оған же ңіс тік бер мей ді. Осы ара да 
дау-жан жал туа ды. Көп ші лік ол еке уін:
– Кел ді бек би ге жү рің дер, – деп ер тіп 
ба ра ды. Кел ді бек екі жа ғын сұ рас ты ра 
ке ліп, не іс те рін біл мей оты рып қа ла ды. 
Сон да әке сі нің жа нын да отыр ған же ті 
жа сар Қа зы бек екі дау гер ге қа рап:
ҚА ЗЫ БЕК БИ
КЕЛ ДІ БЕ К ҰЛЫ
(1667–1764)
Қа зақ тар мү дір мей, кі­
дір мей, ерек ше ек пін мен 
сөй лей ді. Ой ын дәл, ай­
қын ұғын ды ра ды. Ау ызе кі 
сөй леп отыр ған ның өзін­
де сөй ле ген сөз де рі ұй­
қас пен, ыр ғақ пен ке ле ті ні 
сон ша лық, бей не бір өлең 
екен деп таң ға ла сың.
В.В.Рад­лов
Да на лық ой дан дән із де
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


64
Қан дай дә лел де рің бар, ай тып кө-
рің дер ші? – дей ді. Құ ла қас қа ны бәй ге ге 
қос қан кі сі:
– Ене сін бір көр сем, одан ту ған төл ді 
дәл ай та ала мын.
«Тай кү нін де жо ға лт қан бә сі рем» 
де ген жі гіт:
– Мал ба ғып өс кен қа зақ пыз ғой. 
Ене сін кө ріп тө лін, тө лін кө ріп ене сін 
ай ныт пай та ба мын.
– Олай бол са, – дей ді ба ла Қа зы бек, – 
анау кө ген деу лі тұр ған қо зы, лақ тан, 
еке уің екі қо зы ағы тып әке лің дер. Екі 
жі гіт «жа рай ды» деп, кө ген нен екі қо зы же тек теп ке ле ді.
– Ен ді, – дей ді Қа зы бек, – еке уің өріс ке ба рып, осы екі қо зы-
ның ене сін та нып әке лің дер.
Еке уі өріс ке ба рып, екі сау лық ты әке ле ді.
– Қо зы ны ене сі не са лың дар, – дей ді ба ла. Ат қос қан жі гіт қо-
зы сын ене сі не сал са, әл гі әкел ген сау лы ғы ал май ды, қо зы да же-
ріп қа ша ды. Ал «тай ын да жо ға лт қан бә сі рем» де ген жі гіт қо зы-
сын сау лық қа сал са, иіс ке леп, қо зы ны емі зіп тұ ра қа ла ды. Сон да 
Қа зы бек ат қа ие лік етіп жүр ген кі сі ден:
Бала­Қазыбектің­даналығы
Ал тын ұяң – Отан қым бат, 
Құт­бе ре кең – атаң қым бат. 
Ай ма лай тын – анаң қым бат. 
Мей ірім ді – апаң қым бат. 
Ас қар тауың – әкең қым бат. 
Ту ып­өс кен елің

қым бат. 
Ұят пе нен ар қым бат
Өзің сүй ген жар қым бат.
Бір лі гі кет кен ел жа ман, 
еге сіп өт кен ер жа ман.
Қа­зы­бек­би


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   273




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет