Арман пв баспасы



Pdf көрінісі
бет121/142
Дата06.10.2023
өлшемі3,33 Mb.
#113127
түріКнига
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   142
Мі­нез­де­ме
Жа зу шы өз шы ғар ма сын да ғы кейiпкер лердiң мiнез-құлқын ай қын дап, 
оқыр ма ны на да ра лап көр се ту үшiн әртүрлi ше берлiк қыр ла рын iздейдi. 
Кейiпкер дің бей несiн сом дауда жә не өзін дік ба ға ла уын жет кі зуде ақын, 
жа зу шы қол да на тын өнiмдi тәсiл – кей іп кер ге мі нез де ме бе ру. Кейiпкер дің 
мiнезiнен си пат та ма ны ав тор түсiнiгi ар қы лы та нып, оның өсу жол да рын 
бағ дар лай мыз. Көр кем шы ғар ма да кей іп кер ге ба ға бе руді әр кей іп кер ге сай 
да ра лау мен жи нақ тау, кейіп кер дің мі нез-құл қы, жү ріс-тұ ры сы, іс-әре ке ті 
ар қы лы ав тор жан-жақ ты ашып, си пат тап көр се те ді. Сол ар қы лы көр кем 
шы ғар ма ның идеясы ашы лып, кей іп кер дің мі нез-құл қы, қа ра ма-қай шы лық-
та ры ар қы лы жа зу шы ті лі нің ше бер лі гін аң ға ра мыз.
Мі нез деу – кей іп кер дің мі нез бі ті мі, көр кем об раз дың өзегі, не гіз гі ар қауы. 
Кей іп кер дің ру ха ни әле мін, жан сы рын, идеясын, кү рес жо лын, мақ са тын, 
іс-әре ке тін на ным ды бей нелеу ар қы лы аша ды. Әде би ет те ту ра жә не жа нама 
мі нез деу деген тү сі нік бар.
Ту ра мі нез деу – бұл ав тор мі нез де ме сі. Адам ды бір сөз бен де мі нез деу ге 
бо ла ды. Мы са лы, са раң бол са – Қа ра бай, аң қау бол са – Мыр қым бай, өті рік ші 
бол са – Су ды рах мет.
Кей іп кер ге қа тыс ты құ бы лыс тар мен зат тар ды су рет теу ар қы лы қа һар ман 
бей не сін ашып көр се туді 
жа нама мі нез деу дей ді.
Өлеңдегі­буын,­бунақ­және­ырғақ­
Өле де ге ні міз – бел гі лі бір өл шеммен, үй ле сім ді ыр ғақ пен ұй қа сып 
ке ле тін поэзия лық жанр тү рі.
Өлең нің құ ры лым дық жүйесі бо ла ды. Өлең 
тар ма­ тар дан, яғ ни өлең 
жол да ры нан, тар мақ 
буна­ тар дан тұ ра ды. Бунақ тар өлең нің ыр а ын 
құ рай ды. Ал тар мақ тар дың соң ғы сөз де рі үн де сіп ке ліп, өлең ұй қа сы на әсер 
ете ді. Бұ лар дың бар лы ғы же ке жүйе құ рап, 
өле ні шума ы деп атала ды. 
Мы салы, Абай дың:
Құ лақ тан кі ріп, бой ды алар,
Жақ сы ән мен тәт ті күй.
Кө ңіл ге түр лі ой са лар,
Ән ді сүй сең, мен ше сүй.
Дү ние ой дан шы ға ды,
Өзім ді-өзім ұмы тып.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   142




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет