Арнайы мектепте қазақ тілі јдістемесі
алма сары, домалақ, тәтті ; апельсин
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
| алма
сары, домалақ, тәтті ; апельсин домалақ, сарғыш, тәтті;т.б.Сонымен бірге оқушылар заттың шынайы белгілерін анықтап, дұрыс атап, ажыратуға үйренеді. Сауат ашу сабағында (1-сынып), грамматика бойынша тәжірибелік жаттығуларда (2-4 сыныптарда) тіл бірліктерінің бөліну тапсырмалары, олардың әр-түрлі жағдайларда өзгеруін бақылау, оларды сөзде дұрыс пайдалану ең бастысы.Бастауыш сыныптарда тежірибелік-грамматикалық жаттығуларды орындауда сөйлем базасы құрылып, соған байланысты тілге жане тіл сезіміне танымдық қызығушылық оянады.Жоғарғы сыныптарда оқушылар төменгі сыныпта алған білімдерін жетілдіріп, теориялық білімдерді қабылдап, грамматикалық заңдылықтарды үйренеді. Ауызша жане жазбаша сөйлеу жұмысы әдістемелік принцип ретінде қарастырылады.Екуі де қарым – қатынас жасауға қызмет етеді.Ауызша сөйлеу жазбаша сөйлеуден бұрын жүреді.Ол адамдардың бір-бірімен қарым- қатынас жасауына көмектеседі :мимикамен, интонациямен, жестпен. Сөздің дыбыстық құрылымын, сөз формасын, сөйлемде қалай ұйымдастыру жане сөйлемде әр-түрлі бірлікті пайдалануға көмектеседі. Жазбаша сөйлем ауызша сөйлемнен қалыптасады. Бірақ жазбаша сөйлемнің оқылуы ауызша сөйлемге қарағанда ұиындау болып табылады. Л.С.Выготский жазбаша сөйлемнің спецификалық қалыптасу процесін ескере отырып, «жазбаша сөйлем өмірге жаңа, қиын цикылды психикалық даму процесінде жалпы баланың рухани өзгерісін,сонымен қатар кіші жастан үлкен жасқа ауысуда тілді үйрету кезіндегі өзгерісін тудырады»деп айтады. Психологтар жазбаша сөйлемге мінездеме бергенде олар оның абстрактілігін, ауыспалылығын, бір қалыпта болуын айтады. Бұл әрекеттерді оқушылар тек оқу бағдарламасында меңгереді. Ауызша жазбаша сөйлемдердің қалыптасуының ауыспалылығы, толықтығы, логикалық әрекеті ауызшасөйлемге әсерін тигізеді. Мүмкіншілігі шектеулі балаларда ауызша сөйлем мен жазбаша сөйлем толық дамымаған. Бірақ Л.В.Занкова, М.Ф.Гнездилова, В.Г.Петрова, Р.К.Луцкина зерттеулері бойынша мүмкіншілігі шектеулі балаларда жазбаша сөйлем жақсы дамыған. Авторлар бұл жағдайды түсіндіргенде, бала ауызша сөйлемге қарағанда жазбаша сөйлемде көп ойланып, ойын нақтылай алады дейді.Оқушылардың әр-түрлі оқу жағдайында (төменгі жане жоғарғы сыныптарда) міндетті түрде жазбаша мен ауызша сөйлеу бірге жүруі керек. Жазбаша әңгімелесуден бұрын ауызша дайындық – жазбаш сөйлем формаларының бірден-бір әдісі, оқушылар сөзді талдайдымазмұнның орнын толтыру, грамматикалық жане стильдік көрнекілеу. жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|