Көмекші есімдер (служебные имена). Көмекші есімдер Ілік
септікте тұрған сөздермен тіркесіп қолданылады. (Употребляют-
ся в сочетании со знаменательными словами в Ілік септік).
Көмекші есімдер – негізгі сөздерге теліне жұмсалып, олардың
кеңістікке (мекенге), уақытқа (мезгілге) қатысын толықтырып,
нақтылап тұратын сөздер.
Көмекші есімдерге алды (перед), арты (сзади), асты (низ),
үсті (верх), жаны (бок), бойы (вдоль), сырты (снаружи), қасы,
тұсы (около, у), басы (начало), маңы (окрестность, около), түбі
(рядом, возле, дно), арқасы (благодаря), арасы (между, проме-
жуток), ортасы (середина, между), іші (в, внутрь), беті (лицо,
поверхность) сияқты толық лексикалық мағынасы жоқ сөздер жа-
тады.
Мысалы: өзеннің бойы, ауылдың сырты, қаланың маңы, құ-
дықтың түбі, жолдың үсті, айдың ортасы, жылдың басы,
аптаның аяғы т.б. Көмекші есімдер сөйлемнің дербес мүшесі
болып жұмсалмайды. Негізгі сөздермен тіркесіп барып, тәуел-
дік жалғауында тұрып, сөйлемнің бір мүшесі болады. Мысалы:
Ауылдың жаны терең сай (Абай). Мұндағы ауылдың жаны –
бастауыш.
4-тапсырма. Септеулік шылауды табыңыз, орыс тіліне ауда-
рыңыз.
1. Әжем ауылдан мен үшін келді.
2. Бұл көлік үйге таман келіп тоқтады.
3. Біз ауылға дейін автобуспен барамыз.
130
Достарыңызбен бөлісу: |
