1. Бұйрық рай етістігі бұйрықты, насихатты, тыйымды және т.б.
білдіреді. Мысалы: шақыр (позови), қуан (радуйся), байла (завяжи). Жақ
Жекеше
Көпше
І.
Мен айт+айын.
(ейін, -йын / йін). Біз айт+айық.
(ейік, -йық / йік). ІІ.
Сен айт.
Сіз айт+ыңыз.
(іңіз, -ңыз/ңіз). Сендер айт+ыңдар.
(іңдер, -ңдар /ңдер). Сіздер айт+ыңыздар.
(іңіздер, -ңыздар/ңіздер). ІІІ.
Ол айт+сын.
(-сін). Олар айт+сын.
(-сін). Болымсыздық формасы: -ма/ме, -па/пе, -ба/бе жұрнағы арқылы
жасалады.
Есіңде сақта! Глаголы в бұйрық рай употребляются только в форме ІІІ лица.
Мысалы: Ол байла+сын. (Он пусть свяжет). Ол әкел+сін (Она пусть принесет). * * * Основная форма бұйрық рай – это форма второго лица
единственного числа. Она являтся основой глагола.
Мысалы: Сен отыр (ты сядь). Сен ал (ты бери). Жат (ложись). Қара (смотри). Жап (закрой). Аш (открой).
168
Жағыпарова Майра 2. Ашық рай етістігі – амал-әрекеттің өткенде, қазірде және ке-
лешекте болу немесе болмауын білдіреді.
Мысалы: жуынамын (умоюсь), қуанып тұр (радуется), шақыр- ды (позвал), санаған (сосчитал).
