Атауы
|
1822 жылғы «Сібір қырғыздары туралы» Ереже
|
1824 жылғы «Орынбор қырғыздары туралы» Ереже
|
XIX ғ. 1867-1868 жж. реформалар
|
1891 жылғы «Далалық Ереже»
|
Территориясы
|
Жарты билер сотын жалпы империялык сотпен біртіндел
алмастырып,
олардын кукыктарын шектеудін негізін калады. Сот акімшіліктен белінбеді. Жергілікті өкімет органдарына полиция функциялары да берілді. Олар кылмыс істеді деп айыпталған адамдарды іздеп табу, тергеу жане оларды устау міндеттерін аткарды.
|
1824 жылы наурызда Сыртқы істер министрінің жанындағы Азия департаментінде бекітілді. Оның жобасын 1822 жылы Орынбор генерал-губернаторы П.К. Эссен дайындады. Бұл жоба бойынша Кіші жүзде хандық билікті жою туралы шешім қабылданды. Кіші жүз ханы Шерғазы Орынбор қаласына шақырылып, Орынбор шекара комиссиясының жұмысына кеңесші қызметіне тағайындалды
|
Қазақстандағы 1867-1868 жылдардағы реформа патшалық Ресейдің отаршылдық саясатының маңызды бөлігінің бірі. Себебі, ол әкімшілік құрылыс, жер қатынастары, сот құрылысы, халыққа білім беру, дін мәселесі сияқты қазақ қоғамының шешуші салаларының бәрін қамтыған күрделі реформа болған еді.
|
XIX ғасырдың соңғы ширегі қазақстанның әлеуемттік-экономикалық дамуында бетбұрысты кезеңге айналды. Әлеуемттік және шаруашылық салаларда тауар-ақша қатынастарының біртіндеп орнығуы, өлкені мекендеушілердің негізгі құрамы қазақтардың күнделікті өмірінен рулық патриархаттық жүйенің ығыстырылып шығарылуы отаршыл империяның бөлігі ретінде Қазақстан дамуының барлық жақтарын қамтыған
|
Әкімшілік-басқару жүйесі
|
1822 жане 1824
жылдардагы окімшілік-саяси реформалар патша укіметінін
отарлау саясатынын натижест
болды.
|
қазақ хандары дала тұрғындарының басым көпшілігінің алдында өздерінің беделінен айырылып қалды. Жергілікті байырғы халық патша үкіметі тағайындаған хандарды баяғыдай дербес ел басқарушылар деп емес, көбінесе Ресей империясының кәдімгі көп шенеуніктерінің бірі ғана деп қабылдады.
|
Жалпы алғанда, реформалар Патшалық үкіметтің қазақ даласының жергілікті тұрғындарын және аймақтық табиғат байлықтарын еркін пайдалану үшін жасалған еді.
|
Облыстарды басқару жүйесі тәртіпке келтірілді: патшаның қалауы бойынша арнаулы «патша жарлығымен» тағайындалатын және босатылатын, далалық генерал-губернаторына бағынатын Ақмола, Семей және Жетісу облыстарының Бас басқармалары құрылды
|
