Атты Халықаралық ғылыми-əдістемелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 2,56 Mb. Pdf көрінісі
|
Н.Оралбай-конф.материалдары
| Тағдыр жайлы,
ел жайлы, қаза жайлы, өмір жайлы, дос жайлы жаз арайлы, жақсы, жаман ойлар кеп оңашада маған тыным бермейдейді, мазалайды. Бірі тартып, əлемге бұлт үрейлі, Бірі айтады: қайғы мен күлкі мейлі алмасса да əйтеуір тірлік артық – деп, барлығы жанымды сілкілейді. («Достар – айдын, ел – кеме» циклі 117-б.) Бірыңғай мүшелердің стильдік қызметінде синоним сөздердің өзіндік орны бар. Бірыңғай мүшелер ретінде синонимдердің қолданылуы туралы А.Н.Гвоздев: «Бірыңғай мүшелер бір ұғымды, құбылысты немесе белгіні сипаттай алатын синонимдер қатары арқылы да беріледі, олар оны мүмкіндігінше толығырақ, əрқайсысы дəлірек көрсету үшін жұмсалады» дейді. Бірыңғай мүшелердің синонимдік қатар түзуінен екі ерекшелік байқалады. Біріншіден, он- дай бірыңғай синонимдер сөйлемде анықтауыш қызметінде тұрады, екіншіден олар эпитет сөздер болады. жасап отыр. Бұл үзіндідегі сөздер зат есімнен болып, сөйлемде бір баста- уыш қызметінде тұрса, ақынның табиғат лирикасында етістіктен жасалған баяндауыштық бірыңғай мүшелердің стилистикалық функциясы айырықша. Қимыл-қозғалыс, жанды əре- кет, динамикалық күй тудыратын мұндай бірыңғай мүшелер Фариза Оңғарсынова туында- лырының көркемдік кестесін кемелдендіре, бейнелелік қасиетін арттыра түседі. Бірыңғай мүшелер əдеби туындылар тілінде көркемдік, поэтикалық құралдарды да жасап, шығарма тіліне өң береді. Мұндай жағдайларда поэтикалық құралдар қызметіндегі сөздер экспрес- сивті мəнге ие болады. Мысалы:
|