Ауаның ластануы



Дата10.02.2023
өлшемі0,65 Mb.
#66963

Ауаның ластануы

Орындаған: Бақытқызы Ақерке

Абдулла Данагүл

Атмосфералык ауа (грекше: atmos - бужене sphaira -шар) Жерді коршап турган газды кабыкша. Атмосферанын массасы 5,15-5,9 × 1015 тонна. Атмосфера ауа жер бетіндегі барлык тіршілік процестерінін журуін камтамасыз етіп, адамзат тіршілігінін барлык жактарына улкен эсер етеді.

Атмосфералык ауа (грекше: atmos - бужене sphaira -шар) Жерді коршап турган газды кабыкша. Атмосферанын массасы 5,15-5,9 × 1015 тонна. Атмосфера ауа жер бетіндегі барлык тіршілік процестерінін журуін камтамасыз етіп, адамзат тіршілігінін барлык жактарына улкен эсер етеді.


Анықтама бойынша атмосферадағы адам денсаулығына әсер ететін кез-келген элемент ластаушы болып табылады.
Атмосфера құрамының тепе-теңдігіне табиғи себептер мен антропикалық себептер әсер етуі мүмкін (адамның әрекеті). Табиғи себептерге вулкандық белсенділіктен, орман өрттерінен және тундраның еруінен газдар шығарылуы жатады.
Атмосфераның ластануы

Себептері:

  • Атмосфераның ластануы ластаушы газдардың немесе ластаушы материал бөлшектерінің болуынан болуы мүмкін. Оларды табиғи жолмен немесе адамның әрекеті арқылы ластанады.
  • Табиғи себептер негізінен орманның өздігінен шыққан өрттері және СО2 бөлетін тундраның еруі болып табылады. Алайда бұл факторлар ауа сапасына үлкен әсер етпейді.
  • Адамдардың, әсіресе өнеркәсіптің дамуына байланысты, атмосфераға ең көп газ шығаратындар жатады.Олардың ішінде бізде:

Өнеркәсіптік газ шығарындылары

Өндірістік процестер атмосфераға әр түрлі газдар шығарады, мысалы қағаз өндірісінде пайда болатын диоксиндер. Мұнай-химия өнеркәсібі өз тарапынан басқа қосылыстармен қатар СО2, азот оксидтері мен күкірт оксидтерін өндіреді. Көмір мен газды отын ретінде пайдалануға байланысты CO2, SO2 және сынап шығарындыларына көп үлес қосатын энергетика саласы болып табылады.

Тоқыма өнеркәсібі

  • Тоқыма өнеркәсібі
  • Бұл мұнай өнеркәсібінен кейінгі ластаушы сала болып саналады. Тоқыма өндірісі май мен қышқыл тұмандарды, шаңды, талшықтарды, еріткіштердің буларын және иістерін шығарады. Бұл ластаушылар негізінен киімді әрлеу процесінде шығарылады.

  • Автомобиль трафигі
  • Қалалардағы көлік құралдарының үлкен концентрациясы газды да, материалды бөлшектерді де ауаға әр түрлі ластаушы заттарды қосады. Автомобиль трафигі - СО2-тің ең үлкен көздерінің бірі, бірақ олар көміртек бөлшектерін де шашыратады.

  • Дизель
  • Дизель отынын пайдаланатын көліктер бензин қолданатын көліктерге қарағанда орта есеппен төрт есе көп ластайды. Көліктің бұл түрі ауаға жүздеген газ және қатты заттарды шығарады.

Ауаны тазарту — физикалық-химиялық әдістердің көмегімен ауаны бөгде зиянды қоспалардан арылтып, оны табиғи қалыпты жағдайға жеткізу процесі. Ауаны негізінен өндіріс орындары, жылу, қуат өндіру көздері, автокөліктер ластайды. Сондықтан зиянды қоспалардың мөлшерін азайту үшін әр түрлі физика-химиялық әдістер (абсорбтау, адсорбтау, конденсаттау, тотықтыру т. б.) қолданылады. Сонымен қоса өсімдіктер мен ағаштарды көп өсіру қажет.

Ауаны тазарту — физикалық-химиялық әдістердің көмегімен ауаны бөгде зиянды қоспалардан арылтып, оны табиғи қалыпты жағдайға жеткізу процесі. Ауаны негізінен өндіріс орындары, жылу, қуат өндіру көздері, автокөліктер ластайды. Сондықтан зиянды қоспалардың мөлшерін азайту үшін әр түрлі физика-химиялық әдістер (абсорбтау, адсорбтау, конденсаттау, тотықтыру т. б.) қолданылады. Сонымен қоса өсімдіктер мен ағаштарды көп өсіру қажет.

Хабардар болу

  • Хабардар болу
  • Негізгі элемент - бұл ауаны ластау проблемасының маңыздылығы, оның себептері мен салдары туралы қоғамда хабардар ету. Бұл азаматтардың проблемаға назар аударуын талап етуге қажетті қысым жасауға мүмкіндік береді.

    Көп жағдайда адамдар денсаулық проблемаларын тыныс алатын ауаның сапасымен байланыстырмайды.

  • Заң шығару әрекеті
  • Киото хаттамасы сияқты парниктік газдар шығарындыларын азайтуға бағытталған халықаралық конвенциялар мен келісімдерді күшейту. Қазіргі уақытта келісімге қол қойған көптеген елдер ұсынылған мақсаттарға жете алмай отыр.


Шешімдер
Екінші жағынан, парниктік газдар шығарындылары жоғары бірнеше индустриалды елдер (АҚШ, Ресей және Канада) бұл халықаралық келісімді ұстанбайды. Сондықтан осы күрделі мәселені шешу үшін үлкен халықаралық қысым қажет.

Өндірістік процестердің тиімділігі және таза энергия көздерін пайдалану

Өндірістік процестердің тиімділігі және таза энергия көздерін пайдалану

Өндірістік процестер атмосфераға газдар мен бөлшектердің шығарылуын азайтуға мүмкіндік беретін технологиялық тиімділік деңгейлеріне жетуі керек.

Сол сияқты, қазба отынын жағу да газдар мен бөлшектерді ластайтын негізгі көздердің бірі болып табылады. Сондықтан гидроэлектрлік, күн және геотермалдық сияқты таза энергияларды пайдалануды алға жылжыту керек

Көлік

  • Көлік
  • Ірі қалалық орталықтардағы ауаның ластануының негізгі себептерінің бірі автомобиль қозғалысы болып табылады. Сондықтан проблеманы азайту үшін ластанбайтын қоғамдық көлік құралдарын іске асыруға ықпал ету керек.

  • Ормандар көміртекті раковина ретінде
  • Көміртекті раковиналардың көбеюіне кепілдік беру үшін ормандарды қорғау және жаңа жерлерді орманмен қамтамасыз ету қажет. Екінші жағынан, жасыл қалалардың дамуын ынталандыру экологиялық CO2 мөлшерін азайтуға ықпал етеді



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет