1. Автоматтық басқару— объектіні адамның қатысуынсыз, автоматты түрде басқару. Автоматтық басқару — қандай да бір объектіні (машинаны, приборды, жүйені, процесті) берілген алгоритмге сәйкес адамның тікелей қатысуынсыз басқару. АВТОМАТТЫ БАСҚАРУ еңбек өнімділігін, басқарудың сапалылығы мен дәлдігін арттыру үшін, қолайсыз жерлердегі немесе денсаулыққа залалды жұмыстарды адамның қатысуынсыз атқару мақсатында қолданылады. Басқару мақсаты басқарылатын объектінің реттелу шамасының уақыт бойынша өзгеруімен тікелей байланысты. Әр обьектіде физикалық шаманың берілген мәнін тұрақтандырып немесе оны белгілі бағытта өзгертіп отыратын басқарғыш құрылғысы болады. //Басқару обьектісіне басқару алгоритміне сәйкес өзара әрекеттесе жұмыс жасайтын автоматты басқару құрылғысы мен басқару обьектісінің жиынтығы автоматты басқару жүйесі (АБЖ) деп аталады. Жұмыс барысында автоматты басқару жүйесіне әртүрлі ішкі және сыртқы әсерлер ықпал жасайды. //Технологиялық жабдықтардың қай-қайсысы болмасын тұрақты (тағайындалған) режимде жұмыс істеуі керек. Бірақ нақты пайдалану жағдайында әртүрлі қоздырушы әсерлерге байланысты бұл режим ұдайы бұзылатындықтан, технологиялық процестің параметрлері өзгереді. Сол себепті өндірістік жабдықтарды (басқару обьектісін ) басқарып отыру қажет, яғни басқарылатын шама қоздырушы әсердің ықпалына қарамастан берілген ереже (программа) бойынша өзгеретіндей дәл есеппен басқарушы әсерді қалыптастыру керек. Автоматты жүйе өзара байланысқан және белгілі бір қызмет атқаратын дербес конструкциялық элементтерден тұрады. Элементтерді жүйеде атқаратын қызметіне қарай салыстырушы, түзетуші, қабылдаушы, түрлендіруші және атқарушы деп бөледі. //Қабылдаушы элементтер бір физикалық түрден екінші бір физикалық шамаға түрлендіреді. //Түрлендіруші элементтер сигналдың пайдалануға ыңғайлы түрге түрлендірілуін және оның қуатын магниттік, электрондық және т.б. күшейткіштер арқылы үдетуін жүзеге асырады. //Түзетуші ауыстырып қосқыш құрылғылар мен қорғау элементтері, резисторлар, конденсаторлар, сигнал беру жабдықтары жатады. Автоматика элементтерінің қолдану және технологиялық ерекшеліктерін айқындайтын арнайы сипаттамалары мен параметрлері болады. Ғылым мен техниканың дамуы, технологиялық процестердің күрделенуі, шығарылатын өнімдерге қойылатын талаптардың жоғарылауы автоматты басқару жүйелерін құруда қазіргі таңға сай матеметикалық әдістерді пайдалануды қажет етеді. //Автоматты басқару жүйелерін сараптау мен синтездеуде ықтималдылық әдістерді пайдаланған жөн. Автоматты басқару жүйесін құру үшін маман ең алдымен басқарылатын обьектінің математикалық моделін тұрғыза білуі керек.
2. Энергия жүйелерінің тиімділігін арттыру тәсілдері мен құралдарын ұсыныңыз. Энергия тиімділік көрсеткіштерінің жалпы тұжырымдамасында анықталуы тиіс келесі термин «энергия тиімділігі» термині болып табылады. Бұл түсінік интуитивті түсінікті болса да, оның нақты анықтамасын тағайындау өте қиын. Шындығында энергияны тиімді пайдаланудан гөрі неғұрлым (немесе аз) энергия тиімділігін анықтау оңайырақ. Егер бəрі бірдей энергия шығындарымен немесе аз қуатпен қызметтердің бірдей көлемімен көп қызмет көрсетсе, бəрі энергияны тиімдірек етеді. Мысалы, ықшам люминесцентті лампа жарық шамға қарағанда энергияны азырақ жұмсайды, сол сияқты жарық мөлшерін беретін флуоресцентті лампа энергияны тиімдірек деп санайды. Лоренс Берклидің Ұлттық зертханасының пікірі бойынша берілген анықтама: энергия тиімділігі - «сол қызметтерді қамтамасыз ету үшін энергияны аз тұтыну». Төмендегі кестеде энергия тұтынуды азайту жөніндегі стандартты іс-шаралар мен оларды іске асырудан болжамдалатын нəтиже ұсынылған.
Іс-шаралар Күтілетін нəтиже
|
Жарықтандыруды автоматты басқару жүйелерін ендіру
|
Электр энергиясы шығынын 5-10% қысқарту.
|
Люминесценттік шырағдандарды электрондық іске қосу-реттеу құрылғысы бар шырағдандарға айырбастау
|
Электр энергиясы шығынын 5-10% қысқарту.
|
Іс-шаралар Күтілетін нəтиже
|
Энергетикалық аудит
|
шығыны аз жəне ұйымдастыру шаралары энергия ресурстарын тұтынуды 5-10% азайтады.
|
Жылу мен ыстық суды есептеудің жалпы үй аспаптарын орнату
|
Жылу мен ыстық су төлемдерін 10-30% азайту
|
Салқын суды есептеу аспаптарын орнату
|
Салқын су төлемдерін 10-20% азайту.
|
Электр энергиясын екі тарифпен (күн-түн) есептегішті орнату.
|
Салқын жəне ыстық су шығынын 5-10% қысқарту.
|
Ыстық судың температурасын реттегішті орнату
|
Ыстық судың шығынын 7-15% қысқарту.
|
Автоматтандырылған жеке жылыту пунктін орнату
|
Жылу шығынын 15-20% қысқарту. Жылдың өтпелі кезеңдерінде «артық жағуды» жою.
|
Жылыту жүйесін гидравликалық теңгерімдеуді орындау
|
Жылу шығынын 15-20% қысқарту. Жылдың өтпелі кезеңдерінде «артық жағуды» жою.
|
Достарыңызбен бөлісу: |