Құрмалас сөйлемдерді байланыстыратын жалғаулықтар грамматикалық мағынасы жағынан бірдей емес. Олар грамматикалық мағынасы жағынан мынандай топтарға бөлінеді
Құрмалас сөйлемдерді байланыстыратын жалғаулықтар грамматикалық мағынасы жағынан бірдей емес. Олар грамматикалық мағынасы жағынан мынандай топтарға бөлінеді.
Ыңғайластық жалғаулықтар:және, сонан соң, әрі, да, де.
Қарсылықтық жалғаулықтар:бірақ, алайда, әйтсе де, әйткенмен, әйтпесе, сонда да, онда да.
Себептік жалғаулықтар:сондықтан, сол себепті, сол үшін, сонан соң, өйткені.
Талғаулық жалғаулықтар: не, немесе, болмаса, (не болмаса), әлде.
Көп функционалды деп жалғаулығы. Жалғаулықтар құрмалас сөйлемдерді ұйымдастыру қызметін орын тәртібі, интонация амалдарымен бірігіп атқарады.
Аталған жалғаулықтар тобының қатысуына сай салалас құрмалас сөйлемдер мынандай грамматикалық, семантикалық түрлерге бөлінеді.
ден жалғаулығының қатысуымен құрылған салалас құрмалас сөйлемдер
Тапсырмалар
Жарық әдісі
1-тапсырма
1)Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне бардым.Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ.
2)Биыл жайлауда болдым және ағамның үйіне бардым.Оспан жүгіре жөнелді, мен де артынан ілестім. Менде әрі құжат жоқ, әрі үйдің нөмірі жоқ.
3) Кейде қабағы түксие қалады, кейде бет әлпеті күлім қағады (Б. Майлин).
1)Менің кімекенімді Жұмабайға айтып берді, сондықтан ол менімен қысылмай сөйлесті. Біз кешке мектепке барамыз, өйткеніонда салтанатты кеш болады.
2)Олар біресе тоқтап демалады, біресе күн ұзақ жүріп алады. Балалар бірде ән шырқайды, бірде өзенге барып шомылады.
3)Қорыққаны сонша – орнынан тұра алмай қалды. Өз жөні бар әркімнің: аққу – көкте, көбелек – шөпте.
