ХҮ ғасырдағы қазақ даласының
негізгі тұрғындары:
Қыпшақ, керей, найман, үйсін,
қаңлы, қарлұқ , қоңырат, маңғыт
Тарихшы Мұхаммед Хайдар Дулати «Тарихи-и-Рашиди»
атты еңбегінде:
«Ол кезде Дешті Қыпшақты Әбілхайыр
хан биледі. Ол Жошы әулетінен шыққан сұлтандарға күн
көрсетпеді. Нәтижесінде Керей мен Жәнібек Моғолстанға
көшіп кетті. Есенбұға хан оларды қарсы алып,
Моғолстанның
батыс
шегіндегі
Шу мен Қозыбас
аймақтарын берді. Ол көшіп келген өзбектерді «қазақтар»
деп атады. Қазақ сұлтандары 870 жылдары (1465-1466)
билей бастады…» деген мәлімет қалдырған
.
1456
жылы Керей мен Жәнібек сұлтандар, Әбілхайыр
хан үстемдігіне қарсы күрескен қазақ тайпаларын бастап
шығыс Дешті Қыпшақтан батыс Жетісу жеріне
қоныс
аударуы қазақ хандығының құрылуына мұрындық болған
маңызды тарихи оқиға болатын.
Ал қазақ хандығының құрылуы қазақ халқының
тарихындағы төтенше
маңызды оқиға болды. Ол ұлан-
байтақ өңірді мекендеген
түрік тектес тайпалардың басын
қосып
шоғырландыруда,
қазақтың
этникалық
территориясын
біріктіруге,
қазақтың
байырғы
заманнан басталған өз алдына жеке ел болып біржолата
қалыптасуында аса маңызды және түбегейлі шешуші рөл
атқарды.
|
