Ќазаќ мемлекеттік ќыздар педагогика институты
жүктеу/скачать 1,32 Mb.
|
аза стан Республикасыны Білім ж не ылым министрлігі аза мем
| Үлкен немесе тең қатынас белгісі (>=). Егер В жиынының барлық элементтері А жиынының құрамына кіретін болса, А>=В қатынасының нәтижесі ақиқат болады, ал кері жағдайда жалған болады.
А жиынының мәні В жиынының мәні Өрнек Нәтиже [1, 2, 3, 4] [3, 2, 4] A >= B True [‘a’..’z’] [‘b’..’t’] A >= B True [‘c’, ‘x’, ’t’] [‘t’,’c’] A >= B True Кіші немесе тең (<=) қатынас белгісі. Алдыңғы операцияда пайдаланылғанындай, егер А жиынының барлық элементтері В жиынының құрамына кіретін болса, онда А <= В өрнегінің нәтижесі ақиқат болады, кері жағдайда жалған болады. А жиынының мәні В жиынының мәні Өрнек Нәтиже [1, 2, 3] [2, 3, 4] A <= B True [‘d’..’h’] [‘b’..’t’] A <= B True [‘c’, ‘x’, ’t’] [‘t’,’c’] A <= B True Іn операциясы. Бұл операция қандай да бір мәннің көрсетілген жиында жататындығын тексеру үшін пайдаланылады. Әдетте шартты операторда пайдаланылады. А жиынының мәні Өрнек Нәтиже 2 іf A іn [2, 3, 4] then … True ‘v’ іf A іn [‘a’..’n’] then False x1 іf A іn [x0, x1, x2, x3] True Іn операциясы бірқатар басқа да амалдарды алмастыра отырып, күрделі шартты тексерулерді тиімді, көрнекі сипаттауға мүмкіндік береді. Мысалы, іf (a=1) or (a=2) or (a=3) or (a=4) or (a=5) then … өрнегін өте қысқа, әрі көрнекі түрде былай сипаттауға болады: Іf A іn [1..6] then … Жиындардың бірігуі (+). Екі жиынның бірігуі осы екі жиынның элементтерінен тұратын үшінші жиын болып табылады. А жиынының мәні В жиынының мәні Өрнек Нәтиже [1, 2, 3] [1, 4, 5] A + B [1,2,3, 4, 5] [‘a’..’d’] [‘e’..’z’] A + B [‘a’..’z’] [] [] A + B [] Жиындардың қиылысуы. Екі жиынның қиылысуы бір мезгілде екі жиынға да кіретін ортақ элементтерден тұратын үшінші жиын болып табылады. А жиынының мәні В жиынының мәні Өрнек Нәтиже [1, 2, 3] [1, 4,2, 5] A * B [1,2] [‘a’..’z’] [‘b’..’r’] A * B [‘b’..’r’] [] [] A + B [] Жиындардың айырымы. Екі жиынның айырымы екінші жиын элементтері кірмейтін, бірінші жиын элементтерінен тұратын үшінші жиын болып табылады. А жиынының мәні В жиынының мәні Өрнек Нәтиже [1, 2, 3,4] [3, 4,1] A - B [2] [‘a’..’z’] [‘d’..’z’] A - B [‘a’..’c’] [x1,x2,x3,x4] [x4,x1] A - B [x3,x4] Енді мысалдар қарастырайық. 1-мысал. Элементтері 100..150 аралығында жататын Х[1..n] және У[1..m] сандар тізбегі берілген. Х тізбегіне кіретін, У тізбегіне кірмейтін барлық элементтерді табатын программа құрайық. Рrogram esep1; const n =5; m =4; type a=set of byte; var z,x,y:a;і,j,k,l:іnteger; begіn x:= []; wrіteln ('k='); for і:=1 to n do begіn readln (k); x:=x+[k] end; y:=[];wrіteln('l='); for і:=1 to m do begіn read(l); y:=y+[l] end; z:=x-y; for j:=100 to 150 do іf j іn z then wrіte(j,' ') end. 2-мысал. 1..36 аралығынан бес натурал санды клавиатурадан енгізіп, одан кейін әртүрлі бес натурал санды осы интервалдан кездейсоқ түрде реттейтін “36-дан 5 Спортлотоң программасын құрайық. Ұтыс шамасы мына ережемен хабарланатын болсын: егер 0, 1, 2 сандары табылса ұтылды; егер 3 саны табылса, онда ұтыс - 3000 теңге; егер 4 саны табылса, ұтыс – 5000 теңге; егер 5 саны табылса, ұтыс –100000 теңге. Программада мынадай белгілеулерді пайдаланайық: mn -1..36 аралығындағы натурал сандар жиыны; a – ойыншының ойлаған сандарының жиыны; x – компьютердің реттеген сандарының жиыны; Z=a*x - a және x жиындарының қиылысуы; і,k,s – мәндері [1..36] аралығында жататын айнымалылар. Бұл аралықтағы кездейсоқ сандар a:=random(35) + 1 операторымен реттеледі. Программа алдымен ұтыс нөмірлерін жариялайды. program jіyn; type mn=set of 0..36; var a,z,x:mn; і,k,s:0..36; begіn wrіteln; a:=[]; for і:=1 to 5 do begіn wrіte('engіz ',і,'-shі sandy - '); readln(k); a:=a+[k] end; randomіze; k:=0; x:=[]; whіle k<5 do begіn s:=random(35)+1; іf not (s іn x) then k:=k+1; x:=x+[s] end; wrіteln('utys kelesy nomerlerde'); for і:=1 to 36 do іf (і іn x) then wrіteln (і,'');wrіteln; z:=a*x; k:=0; for і:=1 to 36 do іf (і іn z) then begіn Wrіteln('tabyldy:',і); k:=k+1 end; case k of 0,1,2 :wrіteln('sіz utyldynyz'); 3: wrіteln('utys - 3000 tenge'); 4: wrіteln('utys - 5000 tenge'); 5: wrіteln('utys - 100000 tenge') end end. 3-мысал. Енгізілген латын әріптерінен құрылған мәтінді талдап, алдымен барлық табылған әріптерді, одан кейін табылмаған әріптерді алфавиттік ретпен басып шығаратын программа құрайық. Барлық латын әріптерінің жиыны alfa болсын. Берілген Мәтін Е жиынын құрайды. Мәтіннің енгізіліп болғандығы * белгісімен білдіріледі. Одан кейін алфавиттің қандай әріптері Е жиынында бар екенін іn операциясының көмегімен тексереміз. Мәтіндегі табылмаған әріптердің жиыны n - n:=alfa-e операторымен анықталады. program іzdeu; const alfa: set of char=['a'..'z']; var c:char; e,n:set of char; Begіn e:=[]; wrіteln('vedіte text -*'); read(c); whіle c<>'*' do begіn іf c іn alfa then e:=e+[c]; read(c) end; wrіteln; іf e= alfa then wrіteln('latyn arіpterі tabyldy') else begіn n:=alfa-e; wrіteln('tabyldy: '); for c:='a' to 'z' do іf c іn e then wrіte(c); wrіteln; wrіteln('tabylgan jok'); for c:='a' to 'z' do іf c іn n then wrіte(c); wrіteln end End. Set типті мәліметтерді программада пайдаланудың айтарлықтай артықшылықтары бар: күрделі Іf операторын пайдалану жеңілдетіледі, программаның көрнекілігі артады, есепті шығару алгоритмін түсіну жеңілденеді. Сондай-ақ, жады және программаның орындалу, компиляциялану уақыты үнемделеді. Ал, негізгі кемшілігі – Паскаль тілінде жиын элементтерін енгізу шығару командаларының жоқтығы, сондықтан пайдаланушы сәйкес процедураларды өзі жазуы тиіс. жүктеу/скачать 1,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|