Қазақ тілінің дыбыс жүйесі пәні және оның зерттеу нысаны Пәні: қазақ тілінің дыбыстық және сөз жүйесі

Салыстырмалы фонетика – тілдің дыбыстық жүйесін туыс тілдердің дыбыстық жүйесімен салыстыра зерттеп, олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарын қарастырады. Мәселен, қыпшақ тілдері тобындағы қазақ тілінің оғыз тілдері тобындағы түрік тілімен қаншалықты туыстығына, олардың бір-бірінен айырмашылықтарына туыс екі тілдің дыбыстық жүйелерін тарихи фонетиканың аясында салыстыра зерттегенде ғана көз жеткіземіз. М.Томановтың «Түркі тілдерінің салыстырмалы фонетикасы»(1981), «Түркі тілдерінің салыстырмалы тарихи фонетикасы»(1984) деп аталатын еңбектерінде туыс тілдердің дыбыс жүйесі салыстыра зерттеліп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары айқындалған. Салыстырмалы және тарихи фонетика бір –бірімен тығыз байланысты.

• Салыстырмалы фонетика – тілдің дыбыстық жүйесін туыс тілдердің дыбыстық жүйесімен салыстыра зерттеп, олардың айырмашылықтары мен ұқсастықтарын қарастырады. Мәселен, қыпшақ тілдері тобындағы қазақ тілінің оғыз тілдері тобындағы түрік тілімен қаншалықты туыстығына, олардың бір-бірінен айырмашылықтарына туыс екі тілдің дыбыстық жүйелерін тарихи фонетиканың аясында салыстыра зерттегенде ғана көз жеткіземіз. М.Томановтың «Түркі тілдерінің салыстырмалы фонетикасы»(1981), «Түркі тілдерінің салыстырмалы тарихи фонетикасы»(1984) деп аталатын еңбектерінде туыс тілдердің дыбыс жүйесі салыстыра зерттеліп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтары айқындалған. Салыстырмалы және тарихи фонетика бір –бірімен тығыз байланысты.
• Салғастырмалы фонетика – тілдің дыбыстық жүйесін туыстығы жоқ, құрылымы әртүрлі басқа да тілдермен салыстыра зерттейді. Қазақ тілі мен орыс тілдерінің немесе қазақ тілі мен араб тілдерінің байланыстылығын тіл дыбыстары деңгейінде зерттеп, олардың ұқсастықтары мен айырым белгілерін анықтау салғастырмалы фонетиканың міндетіне жатады. Салғастырмалы фонетиканың нәтижелері әлемдік қарым-қатынаста қолданылатын ағылшын тілі сияқты қолдану аясы кең тілдерді аз мерзімде жетік меңгеруде пайдалануға болады.