Азаматтық ҚОҒам институттарының конституциялық ҚҰҚЫҚТЫҚ негізінде қалыптасуы

АЗАМАТТЫҚ ҚОҒАМ ИНСТИТУТТАРЫНЫҢ 
КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҚ НЕГІЗІНДЕ ҚАЛЫПТАСУЫ 
Изтаева В.А. 
К.п.н., доцент КазУМОиМЯ

 
АННОТАЦИЯ 
Азаматтық қоғам және қарым-қатынаста (серіктеспен сӛйлесу барысында) 
немесе мемлекетпен кикілжің кезінде күшке ие болады, бұл құқықтық қоғам 
институттары ӛздерінің заңнамасы бойынша, жоғарғы деңгейлі және ұлттық жүйе 
заңнамасына тәуелсіз қызмет етеді дегенді білдірмейді. Тек мемлекеттік билік- 
легитемділік жоғарғы билік арқылы басқарылатын , заңның арқасында мемлекетте 
жүзеге асырылатын мемлекет азаматтық қоғамда әсерлі қорғаныс болып, жалпы 
ортақ саяси қауымдастықта оның жеке мүдделерін синтездей алады.
Тірек сөдер: азаматтық қоғам, ұлттық діл, нарық және нарықтық қатынас 
жағдаяты, заңдарды бекіту, жеке тұлға ретінде рух бостандығы, қоғамық тәртіп 
ANAYASA HUKUKU TEMELINDE SIVIL TOPLUM 
KURULUŞLARININ OLUŞUMU
ÖZ 
Sivil toplum ve ilişkilerinde (ortaklarla konuşma sırasında) veya devletle çatışma 
halinde güce sahip olabilir. Bu yasal toplumsal kurumlar kendi kanunlarına göre, üst 
düzeyde ve ulusal sistem yasalarından bağımsız faaliyet edeceği anlamına gelmez. Sadece 
devlet yetkilileri yasal gücüyle yönetilen kanun sayesinde ülkede yürütülen sivil 
toplumda etkili bir savunma olup genel politik toplumda onun kendi kişisel çıkarlarını 
sentezleyebilir. 
Anahtar Kelimeler: Sivil toplum, ulusal zihin, piyasa ve pazar ilişkileri, yasaların 
onaylanması, bireyin ruh özgürlüğü 

email: iztaeva.venera@mail.ru 

К.п.н. B.A., доцент КазУМОиМЯ 
36 
Cilt:1 Sayı:1 Yıl:2017 
35- 42 
ISSN:2564-6583 
Азаматтардың санасында алпауыт мелекеттің қажеттілігі туралы түсінік 
тамырланып кетті. Мемлекеттік ақыл-ой жүйесі басты ерешелігі болды. А.Грамши 
бұл ерекшелікті бұлай түсіндірді: «Мемлекет Шығыс Азаматтық қоғам бірінші 
орында, аморфтық күйде болды». Батыста екі мемлекеттер арасында және 
азаматтық қоғамда ретке келтірілген қарым-қатынас болды, және мемлекет 
әлсіреген кезде азаматтық қоғамның нық жүйесі дәл сол кезде сыртқа шығатын. 
Мемлекет тек артында мықты қамал мен казематов бар бастапқы ор болды.
1
Мемлекетсіз ( мемлекеттік органдарсыз және мемлекеттік билікті басқа 
институттар) азаматтық қоғам ( оның институттары) қазіргі заманауи түсінікте 
болмаушы еді. Азаматтық қоғам күш пен дамуға дәл қарым-қатынас бағытында 
даму (әріптес пен сұхбат) немесе мемлекетпен қарама-қайшылықта ( дау дамайда) 
ие болады, бұл мемлекеттік қоғам ӛзінің мықты және саяси режимдегі ұлттық 
жүйеге тәуелді емес заңдары бойынша қызмет етеді дегенді білдірмейді. Сонымен 
қатар егер азаматтық қоғамға саяси әдістер арқылы оған тәртіп орнатып отырмаса, 
ол азаматтық болып қала алмайды.
2
Мемлекетте заңды жоғарғы билік арқылы басқарылатын мемлекет- 
мемлекеттік билік бола алады, азаматтық қоғамның ӛзінен болатын әділетсіздікке 
нәтижелі қорған бола алады және оның жалпы саяси қауымдастықта жеке 
қызығушылықтарын жинақтай алады. Азаматтық қоғамның пікірінше «жоғарыдан» 
бастамашылық ете алады, бірақ директивті нұсқау жасай алмайды, болмаса 
мемлекетте экономикалық қарым-қатынаста дамитын азаматтық қоғамның 
негізінде экономика динамизмі орналасқан. Серпінді дамып келе жатқан экономика 
биліктің орталықтандырылуымен үйлеспейді; ол кӛбінесе оның модульді 
мүмкіндіктерімен, ӛздерінің нарықтық қатынас және нарықтық жағдаяттары білім 
құрылымына сәйкес азаматтық қоғамға сай.
3
Азаматтық қоғам мемлекеттің жүйесін талдамас бұрын, шет елдердің 
тәжірибесіне 
жүгінейік. 
Заманауи 
азаматтық 
қоғамның 
басым 
батыс 
тұжырымдамасы оның саяси салаға бағытталған ( ортақ шешім шығарушы), бірақ 
саяси салада бұл жүйелер қамтылмаған мемлекетпен қарым-қатынасын адамдармен 
әрекеттестігі деп анықтайды.
4
А. Де Токвилдің артынша "азаматтық және саяси 
қоғамды бӛлетін Э.Арато да «демократияның тұрақтылығы және оның болашақта 
дамуы азаматтық және саяси қатынасқа байланысты» екеніні атап ӛтті.
5
Осылайша 
ол, осы немесе басқа саяси қоғамды бӛліп, байланыс саласында ерекшеленген және 
де азаматтық қауымдастық пен қозғалыс негізінде экономикалық қоғам мен 
экономикалық қауымдастықтың арасындағы ерекшеліктерді анықтайды.
6
Сонымен 
қатар неокоммутарлы тұжырымдамамен.
7
Батыста мемлекет пен азаматтық 
қоғамның контрактуалды доктринада корсетілген идеологиялық байланысы туралы 
1
Грамши А. Избр. соч.: В 3-х томах. М., 1957. Т. 3. С. 200. 
2
Гражданское общество: истоки и современность СПб.: Издательство «Юридический центр Пресс», 
2000. С. 10. 
3
Правовые основы взаимосвязи гражданского общества и государ¬ства. М., 1997. С. 195. 
4