Әлеуметтік қатынастар: Қоғам мүшелерінің өзара әрекеттесуі, әлеуметтік рөлдер мен мәртебелер, құндылықтар жүйесі өркениеттегі әлеуметтік қатынастардың құрылымына әсер етеді.[4]
Мәдениет пен өркениеттің өзара әрекеттесуі:
Тұлғаның қалыптасуы: Мәдени элементтер өркениеттің бірегей белгілері мен сипатын анықтай отырып, өркениеттік қасиеттердің қалыптасуына әсер етеді.
Динамикалық өзара әрекеттесу: Мәдениет пен өркениет бір-біріне әсер ете отырып, динамикалық түрде өзара әрекеттеседі. Мәдени өзгерістер өркениеттік прогресті ынталандыруы мүмкін, ал өркениеттік өзгерістер мәдени дәстүрлерге әсер етуі мүмкін.
Сақтау және түрлендіру: Мәдени элементтер өзгерістер мен инновациялар үшін тұрақты негіз жасай отырып, өркениеттік даму аясында сақталуы және түрленуі мүмкін.[5]
Тарихи аспект. Мәдениет пен өркениеттің тарихтағы эволюциясы:
Алғашқы қоғамдар: Тіл, құрал-сайман, салт-дәстүр сияқты қарапайым мәдени элементтердің қалыптасуы.
Ежелгі өркениеттер: Месопотамия, Ежелгі Египет, Үндістан және Қытайдағы жазудың, заңдардың, діндердің және өнердің дамуы.
Орта ғасыр: Еуропадағы діннің, феодалдық құрылыстың және мәдени жаңғырудың әсері.
Ағарту дәуірі: Ғылыми әдістің, еркіндік пен теңдік мұраттарының дамуы.
Мәдениеттердің өркениеттердің қалыптасуына ықпалының мысалдары:
Грек-рим мәдениеті: Бұл мәдениеттің философиясы, өнері және саяси идеялары еуропалық өркениеттің қалыптасуына әсер етті.
Ислам мәдениеті: Ислам өркениетінің негізін қалаған ғылым, математика, медицина және сәулет салаларына қосқан үлесі.
Қытай мәдениеті: Конфуцийшілдік, даосизм және дәстүрлі өнер Қытай өркениетінің құрылымына қатты әсер етті.[7]
Бұл тарихи мысалдар мәдениеттің өркениеттердің тарихи дамуын қалай қалыптастыратынын, олардың сипаттамалары мен сипатына ықпал ететінін көрсетеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
