Көптілділікті дамытуға арналған сабақтар типологиясы

56

отырғандағыдай,  сөйлемде  дәстүрлі  тілдік  жаттығулардың осы  немесе  басқа

грамматикалық формаларында  болуы, осы  немесе  басқа  сөйлемді құруы

минимумға дейін жеткізілген.

«Келесі  сөздер  мен  сөз  тіркесін қолдана  отырып  айтындар»,  «Етістіктің

жетілген  түрін қолдана  отырып, өтініш  білдіріңдер»  деген  сияқты  дайындық

сөйлеу  жаттығулары  көп қолдану  керек,  себебі  осындай  сабақтарда  негізгі

міндет  сөйлеудегі қарастырылып  отырған  материалды қолдануды өңдеу  болып

табылады.  Нақты  тілдік құралға қолданылатын  бағытсыз  сөйлеу  жаттығулары

алдыңғы жаттығуларда жинақтаған дағдыларды автоматизмге дейін жеткізеді (А

атынан Б-ға өтініш білдіріңіз (нақты жағдай суреттеледі)) .

Сабақтың берілген  типіндегі  тексерілетін  дағдылар мен  біліктер білім

стандарты  мазмұнымен  анықталады  (білім  мен  дағдылар,  фонетика  мен

орфоэпия  бойынша,  лексика  мен  фразеология  бойынша,  сөз құрамы  мен  сөз

түрленуі бойынша, грамматика бойынша).

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар  бойынша  аспектілі  сабақтар аз  орын  алу

керек  (оқу  жылы  барысында  сегіз  осындай  сабақ  өткізіледі).  Талдау, типтес

сабақтарда  бүтін  бір  бөлімнің тілдік  материалдарын  блок түрінде  беруге

мүмкіндік туғызады.

Әр 

сыныпта 

тілдің

барлық

деңгейі 

бойынша

концентрлері  анықталған.  Осылайша,  5-сыныпқа  енгізілген  материалдың

біртіндеп  кеңеюі  көзделіп  отыр.  Концентризмнің көрсетілген қағидасы  5-9-

сыныптарды оқытуда қамтамасыз етілген.

3.5  Екінші  тіл  пәні  бойынша  аспектілі  сабақтарды ұйымдастыру

жолдары

Аспектілі  сабақ керекті  буын  болып  табылады,  біріншіден,  оқушыларға

екінші  тіл  жайында  тұтас  жүйе  туралы  ойды қамтамасыз  етеді,  екіншіден, әр

тілдік  деңгейді  (бірліктер,  категориялар,  бірліктердің түрлену  ерекшеліктері),

жеке-жеке,  негізгі  түсінікті  меңгеру үшін  мүмкіндік  беретін  буын  болып

табылады. Соңғы түрі сөйлеудің дағдылары мен стилистикалық, грамматикалық,

лексикалық жетілдіру  мен қалыптастыру  кезінде  сабақтардың тематикалық

шектерінде  осы  түсінікпен негіздеу үшін қажет.  Тақырыптық минимумда  5-9-

сыныптардағы концентрлер анықталған. Осылайша, «Адам» тақырыбына блок 5-

сыныпта  «Адам  денесі  мен  ағзасы.  Физикалық жағдайы  мен  хал-жағдайы»,  6-

сыныпта – «Адам өмірі. Физикалық жағдайы мен хал-жағдайы. Сыртқы келбеті,

адамның сыртқы  тұрпаты»,  7-сыныпта  «Адам өмірі.  Жағдайы,  ішкі әлемі  және

адамның сапалылығы.  Адамның эмоционалды әлемі.  Сөйлеу әсері»,  8-сыныпта

«Адам өмірі. Қабілеттілігі,  бейімділігі, қызығушылығы.  Адамның тұрмысы».

Сыныптан  сыныпқа  оқушылар  адам жайлы білімін  тереңдете  түседі,  белгілі бір

тақырыптар  бойынша  сөйлеудің синтаксистік құрылымы  мен  сөздік құрамын

байытады,  сөйлеудің грамматикалық дұрыстығын,  орфографиялық, тыныс

белгілік  сауаттылығын  жетілдіреді,  берілген  стиль  бойынша

әлеуметтік

бағытталған монологты сөйлеуді  көрсету.

Сабақтардың тақырыптық цикл төңірегіндегі сабақтың әрбір типі оқытудың

өзіндік оқу бірліктеріне ие. Олар келесі кесте түрінде көрсетілген.

57

10-кесте – Сабақ типтерінің оқу бірліктері

р/с Сабақ типі

Оқу бірліктері

1

Фонетика, лексика, фразеология

бойынша аспектілі сабақ

Дыбыс пен әріп; дыбыстар мен

әріптердің үйлесімділігі; лексема;

фразеологизм, морфема

2

Сөз құрау мен сөз жасау бойынша

аспектілі сабақ

Сөз құрылымы; сөз жасам типі; бір

түбірлі сөздердің ұясы

3

Морфология бойынша аспектілі

сабақ

Сөз сөйлеудің бөлімі; сөз формасы

4

Синтаксис бойынша аспектілі

сабақ

Синтаксема, сөйлем, күрделі

синтаксистік мағына тұтастығы

(ССЦ), мәтін

Сабақтардың

тақырыптық

циклындағы

оқу  бірліктері.

Сөйлеудің

лексикалық дағдыларының қалыптасу  сабағы. Осындай  сабақ түрінің мақсаты-

оқушының сөздік қорын жаңа  сөздер қосып  байыту . Қосалқы мақсаты ретінде

- айту  және  оқу  дағдылары  мен қабілеттерінің,  айтылу  дағдыларының

қалыптасуы мен жетілуі.

Негізгі  жұмыс

–

мұғалім  жетекшілігімен

берілген  сөздік  тақырып

төңірегіндегі микротақырыптарды ашуға арналған қажетті сөйлем мүшелерінен,

сөз  тіркестерінен,  кілт  сөздерді  таңдау.  Осындай  таңдау  арнайы  таңдалынып

алынған  мәтіндерді  айтуда  немесе  оқу  кезінде  жүреді.  Сонымен қатар,

сипатталатын  сабақтарды  10-15%  айту  мен  оқу  бойынша  арнайы  емес

жаттығулар құрайды,  оның ішінде  мазмұнының маңыздылығынан  немесе

мәтіннің қиын айтылатын не болмаса меңгерілмейтін сөздермен қанық болуына

байланысты  арнайы  жаттығулардан  тұрады.  Оқу  уақытының негізгі  бөлігін

осының негізінде сөйлеу мен хат дағдылары да сөйлеу қалыптасатын дайындық

жаттығулары  алады.  Оқытушы  микротақырыптарға  сәйкес  сұрақтар қояды,  ал

оқушылар  оларға  жауап  беру кезінде өзінің сөздерін  мәтіннен  алынған сөздер

мен сөз тіркестерін пайдалана отырып жеткізеді. Олар Е.И. Пассовтың еңбегінде

[23-18] ұсылынған функционалды-семантикалық кестеде көрсетіледі.

Айтылым бойынша:

Қалыпты  темптегі  ақпаратты  түсінуді үйрену  және  диктордың радио

және теледидардан (жаңалық, хроника, репортаж), салтанатты тұлғалардың

сөйлеуін түсіну.

Сөйлеудің айту дағдысы:

артикуляция дұрыстығы;

айтылудың

дұрыс  интонациясы

(акценттілік,  мелодика,  ритмика,

паузация, тембралды бояу, ырғақ);

айтылудың грамматикалық дағдысы бойынша:

лексикалық дағды бойынша қажетті сөздерді таңдау;

лексикалық бірліктерді басқамен дұрыс байланыстыра алатын дағды.

Құрылымдағы 

жоғарыда 

келтірілген 

дағдының

85-90%

сөйлеудің

дайындығына арналған жаттығулар. Әдістемелік  нұсқаулықтың негізгі  зерттеу

58

міндеттерінің

бірі

оқу

үдерісіндегі

ғылыми 

экстралингвистикалық

материалдарды іріктеу және оның орнын анықтау болып табылады.

Оқу  процесінің  ұйымдастыру  ерекшелігі  «өткізілу»  атты  тілдік  пәндердің

потенциалдық  қарым-қатынас  тақырыптары  болып  табылады.  Бұндай  тәсіл

оқушылардың  қажеттіліген  туындап  отырған  нәтижелі қарым-қатынастарының

көптілді-коммуникативті 

компетенциясы. 

Осы 

ауыстыратын 

негіздегі

заңдылықтар ғылыми  іріктеу  және  жіктейтін  сөздік қорға  ие әдістемелік

материалдардың сапасы,  орфографиялық және  пунктуациялық сауаттылық,

дұрыс  сөйлесудің грамматикасы,  сөйлеудің және  коммуникативті  ептілігі деген

тақырыптар бойынша мәтіндер жүйесін жинақтауға мүмкіндік береді.

Берілген  сабақта  оқу  материалдарының емлелік  ережелерін  тәжірибеде

қолдану дағдысы арттырылады.

Бұл  сабақ түрі  алғашқы  дағды  мен  ептілікті, жеке  сипаттамаға  ие  болады:

сөздің парадигмалық және синтаксистік деңгейінің талабын тексеру.

Айтылудың грамматикалық дағдысын қалыптастыру сабағы

Орта  буында  сөйлеудің лексикалық-фразеологиялық және  сауаттылық

дағдысы,  сабақтағы  диалогтік  және  монологтік дамыту  біріктіріледі.  Алынған

стилистикалық білім  мен құзырет  сабақтың барлық тақырыптық бөлімінде

бекітіледі.

Жаз.

Жаз келді.

Көп күткен жаз келді.

Шілденің ортасында көп күткен жаз келді.

Шілденің ортасында көп күткен жаз бізді күн шуағымен қуантып келді.

Шілденің ортасында көп күткен жаз келді, қызып тұруға уәде берді.

Шілденің ортасында  көп  күткен  жаз  келді,  барлық оқушылар  жазғы

демалыс лагеріне кетті.

Шілденің ортасында  көп  күткен  жаз  келді,  бірақ жаңбыр  адамдарға

жағажайда демалуға кедергі болды.

Шілденің ортасында көп күткен жаз келді, адамдар күні бойы жағажайда

жүрді.

Берілген  мысалдар  оқушыларға  сөйлемнің интонациясын,  бағыныңқы,

басыңқы,  грамматикалық негізін,  сөйлем  мүшелерін  анықтауды, қарапайым

сөйлемдерді айыра білу, салалас құрмалас, сабақтас құрмалас сөйлемдерді табуға

мүмкіндік  береді.  Сонымен қатар  ол,  оқушылардың синтаксистік  талдауды

сауатты орындауына жол ашады.

Сабақта тілдік тапсырмалардың грамматикалық дағдысын құру - 5-10% (егер

сабақтың аралас  типі  болса – сабақ грамматикалық,  орфографиялық, тыныс

белгілік дағдылар, жалпы тілдік жаттығулар 30-40% болу керек).

Берілген типтегі сабақтың аяғында оқушылардың білімін тексеруге бақылау

жасауға болады (орфографиялық, стильдік, грамматикалық, тыныс белгілер).

Бақылау 

формасы: 

сөздік 

диктант, 

сөздік-грамматикалық

диктант,

синтаксистік құрылым  бойынша  тапсырмалар,  сөз  тіркестерінің арасындағы

компонент  бойынша  тапсырмалар,  сөйлем,  синтаксистик  синонимдердің

стилистикалық талдауы.

59

Орфографиялық және  пунктуациялық сауаттылықты  жүзеге  асыру

сабағы.

Аталмыш  тип  аспектілі  сабақтың  әртүрлілігі,  бірақ тыныс  белгілік  және

орфографиялық жұмыс  сабақтың барлық түрін қамтиды,  сондықтан,  оны  жеке

дара тип ретінде бөліп алу керек (ақырғы мақсаттың бірі ретінде -сауатты хаттың

жоғарғы  жетістігі). Талдайтын  сабақтарда  бірқатар орфографиялық және  тыныс

белгілердің ережелері және оларды қолдану дағдысы мен біліктігі жетілдіріледі.

Сәйкес  келетін әдістемеге  сай әр  түрлі  диктант  және  мазмұндама  жазу.

Құрылымдық білік диктанты  және  мазмұндама

дәстүрлі  бағалау  критерийі

бойынша бағаланады.

Айтушының лексикалық және грамматикалық дағдысы сөйлеудің дағдысын

жүзеге  асыру  сабағын құрайды. Әр  түрлі  стильдегі  және  жанрдағы  мәтіндер

негізінде  сөйлеу  дағдысы  жүзеге  асырылады.  Осындай  типті  сабақтың негізгі

жұмысы – сөйлеу  интенциясының тақырыбында әр  түрлі әдістерді қолдану.

Жаттығудың негізгі  бөлігі  ретінде  тіректі  және  тірексіз  сөйлеу  жаттығулары

болып табылады.

Берілген кезеңде тапсырманың айтылуы және оқудың жүзеге асырылуы.

Білім стандартына сай берілген сабақта құрылады

Оқылым бойынша:

Біріккен тапсырмалар мәнерлеп оқуды жүзеге асырады.

Айтылым бойынша:

Қалыпты темптегі ақпаратты түсінуді үйрену және диктордың радио және

теледидардан  (жаңалық, хроника,  репортаж),  салтанатты  тұлғалардың сөйлеуін

түсіну.

Айтылым мен жазылым бойынша:

Дағдыларды  репродукциялау  және  оның біріккен  трансформациясы  жеке

қатынастарды бейнелейтін мәтіндерді беру.

Сөйлеудің стилистикалық дағдысын қалыптастыру сабағы

Орта  буында  сөйлеудің лексикалық-фразеологиялық және  сауаттылық

дағдысы, сабақтағы  диалогтік  және  монологтік  дамыту  біріктіріледі.  Жоғары

сыныптарда 2-3 тақырыпты тереңдете беру керек. Алынған стилистикалық білім

мен ептілік сабақтың барлық тақырыптық бөлімінде бекітіледі. Оқытудың негізгі

қабылдауы болып:

1)

күрделі  синтаксистік  тұтас  бірлік  мәтініндегі стилистикалық реңкі  бар

сөздерді алгоритм бойынша талдау;

2)

Стилистикалық

синоним  сөздердің  қатарын

құру,  синонимдердің

қолдануын, мағынасы  бір  мәтіндердің стилистикалық

түрлерін  анықтау,

дәлелдеу;

3)

Мәтінге стилистикалық өңдеу жүргізу;

4)

Сөздіктен стилистикалық синонимдерді табу.

Осындай  сабақтың типінде  негізгі  мақсат  стилистикалық ептілік  және

дағдының құрылымы және жүзеге асырылуы біріккен болады:

1)

Монологтық сөйлеу дағдысын дамыту;

2)

Орфографиялық және тыныс белгілік сауаттылықты жүзеге асыру;

3)

Сауаттылық дағдыларын жүзеге асыру.

60

Стилистикалық дағдыны қалыптастыруға арналған сабақ келесідей сатылық

сипатқа ие:

1)  мәтінді қабылдау;  2)  стильдің сипаттамалық белгілерін  беру;  3)  мәтін

стилін өзгерту;  4) стилистикалық түзетулер  енгізу (мәтінді өзгерту және құру);

5)  анықталған  жанрдағы  мәтіннің  құрылымдық және  тілдік құралдарын  талдау;

6) берілген мәтінді стильдік жағынан өңдеу.

Жаттығудың типтік  байланысы  былай  болады:  тілдік – 15-20%,  шартты-

сөйлеу - 25-35% , сөйлеу - 30%, коммуникативтік – 30%.

Білім стандартына сай берілген типтегі сабақ:

сабақта, жиналыста жауап беруге үйрену;

кітапқа ауызша және жазбаша аннотация беруге үйрену;

ауызша және жазбаша түрде орыс тіліне аудара алу және көркем әдебиет,

публицистикалық стильдерде жұмыс жасай алу;

қарапайым  және  күрделі  мәтін  бойынша  жоспар,  конспект,  аннотация

(ғылыми стиль бойынша) құра білу;

қызметтік құжаттарды  (өтініш,  хабарлама,  автобиография,  сипаттаманы,

қызметтік хат, хаттама) құра білу;

ауызша  және  жазбаша  түрде  берілген  тақырып  бойынша  жеке  хат  жаза

білу.

3.6

Оқыту    орыс  тілінде  жүргізілетін  мектептерде

этномәдени

тақырыптағы сабақтар  циклының  үлгісі («Қазақ тілі»    пәні  бойынша

кіріспе  сабақтар  циклы/  немесе  «Қазақстан  тарихы»  пәні  бойынша  ежелгі

дәуір мәдениетін меңгеру кезеңінде қолданбалы курстың сабақтар циклы)

Мақсаты: бір  тақырып  ауқымында  оқушылардың дүниетанымдық, тілдік

және коммуникативтік құзыреттілігін біртұтас үдеріс арқылы қалыптастыру

1 сабақ. Жазу тарихы

Сабақтың мақсаты: тақырып бойынша оқушыларда пәндік құзыреттіліктер

қалыптастыру, 

берілген 

тақырып 

аясында 

лексикалық

дағдыларын

қалыптастыру.

Сабақтың

жабдықтары: 

мәтіндер, 

кестелер, 

түсіндірме 

сөздік,

лингвистикалық энциклопедиялық сөздік,  тақырып  бойынша  кітаптар  көрмесі,

ежелгі жазу үлгісінің суреттеі, географиялық карта.

Сабақ барысы

1) МҰҒАЛІМНІҢ КІРІСПЕ  СӨЗІ.  Жазудың шығу  тарихы  туралы қызықты

деректерді  кітапта  мен ғалымдардың еңбектерінен  білуге  болады.  Олар  көне

тарихтың сырын  ашуға  мүмкіндік  береді.  Бүгінгі  сабағымыз  ерекше,  ол – жазу

тарихына  арналған  саяхат  сабақ.  Әлемде  түрлі  тілдер  бар,  соған  орай  түрлі

әліпбилер де  болуы  заңды.  Осындай  жазулар қайдан  шыққан? Қазақтардың төл

жазуы  болған  ба?  Осы  туралы  алдағы  уақыттардағы  «Түркі  жазба  тарихынан»

тақырыбындағы 3-4 сабақта білетін боламыз.

2) «Түркі жазба  тарихынан»  атты  функционалды  семантикалық кесте

құрастыру.

61

11-кесте – «Түркі жазба тарихынан» атты функционалды семантикалық кесте

Жазу

дегеніміз

не? 

Ол

қандай

болады?

Әртүрлі

халықтар

жазулары

туралы

Славян  жазуы

тарихы

нан

Түркі 

жазуы

тарихы

нан

Кітап

құрастыру

тарихынан

Ежелгі түркі

(рун  жазуы)

жазба

ескерткіш

тері туралы

Белгілер

жүйесі;

Сөзді  жазу

үшін

белгілер

жүйесі;

Жазу

тарихы;

Пиктографи

ялық  (рун)

жазу;

түйіншек

жазу (кипу);

Хабарды

сурет,

түйіншек

арқылы

жіберу;  түлі

жазулар

негізі;

Жартастағы

жазулар

Шығыс

әліпбиі:

түркі

жазуы;

арамейлер

(сирийлік)

жазуы;

көне 

евей

жазуы;

араб жазуы.

Батыс

әліпбиі:

Грек

жазуы;

Византия

жазуы

(шығыс

грек);

славян

(кирилл)

жазуы

(византиял

ық);

итальян

жазуы

(батыс

грек)

Кириллица:

византиялық

гректік 

жазу

негізінде;

византиялық

гректік 

24

таңба; 

словян

дыбыстарын

білдіретін

арнайы 

19

таңба

ойластырылған;

Славяндар  мен

румындар

қолданады.

Шығыс-

славяндық:

Орыс,

Белорусь,

Украина.

Ежелгі 

түрік

жазуы. 

Басқа

әліпбилерден

айырмашылығ

ы; 

елеулі

айырмашылықт

ар;

Біздің э.д.  VIIғ.

Ассирия.

Ежелгі  жазулы

халық.

Әліпби жасау;

Біздің

э.д 

І

мыңжылдық

ортасындағыАс

сириялық-

Вавилон.

Битиг;

Куин 

битиг;

куинигчи

(«книгочей»);

Ежелгі 

түрік

жазуы;

Бағалы металл

қосылған

алтын ұнтақ;

ксилография;

ксилографиял

ық тәсіл;

ағашқа

гравира

жасау;

ағашқа

гравюра

жасау;

сол  гравюраға

оттиск;

дәптер-кітап;

потха -кітап;

пальма

жаығынан

кітап;

шышық  қағаз-

кітап;

ағаш

тақтайша  мен

таяқшадағы

кітап;

жиналмалы

кітап

«Күлтегін»,

«Тоныкөк»,

«Білге

қаған»

жырлары;

Батырлық –

жасықтық;

Құлдық-

еркіндік;

Соғыс

–

бейтітшілік;

Тас қабырға

-

тас

монумент –

рун

жазулары

ескерткіште

рі – тастағы

жырлар

орхон

–

енесей

ескерткіште

рі

–

мемориалды

қ

кешен.

Эпитафия –

қабірдегі

жазулар;

тасқа қашау;

руникалық –

белгісіз\

–

ашылмаған

– шешілген;

сенсация

–

жаңалық;

1893  жылғы

25 қараша;

Ғалымдар;

В.Томсен,

В.Радлов;

Болжам

–

ұсыныс

62

3) «Түркі  жазба  тарихынан»  атты  функционалдық-семантикалық кесте

құрастыру.

4) «Түркі жазба тарихынан» атты функционалдық- семантикалық 7-кесте.

Оқушылардың шартты  тілдік  жаттығуларды  (ШТЖ)  орындауы үшін

кестеде  3  баған  арқылы  «Жазу  деген  не?»,  «Әртүрлі халықтар  жазулары

туралы»,  «Славян  халықтары  жазу  тарихынан»  сөздер  мен  сөз  тіркестері

берілген.

Оқушыларға тапсырма:

1)  ШТЖ:  Жазу  деніміз  не?  1  кестедегі  сөзді  және  сөз  тіркесін  оқу  арқылы

қандай ежелгі жазу туралы білуге болады?

2)  ШТЖ:  Пиктографиялық жазу  дегенді қалай  елестетесіңдер?  (Сурет

арқылы жазу). Сурет арқылы хабарлама жазыңдар: Сағат 3-те футбол алаңында

кездесеміз.

3)  Түйіншек  жазу  немесе  кипу  сендерді қызықтырған  шығар?  Бұл  жазу

туралы лингвистикалық энциклопедиялық сөздіктен оқуға болады [19].

К и п у – түйіншек жазу, Оңтүстік Африка халықтарында болған. XV-XVI ғ.

инкте  заманында  кеңінен қолданған.  Кипу  түрлі  түсті  бірнеше  жіптер

байланған  бау  (немесе  таяқша). Әр  түстің  өзіндік  мәні  бар.  Баудың бойында

әртүрлі қашықтықта  түйіншектер  байланады.  Кейде  түйіншекке  басқа  зат

бекітіледі (ағаш бөлшегі, тас, дақыл, т.б.), (3-4-5 суреттер).

3-сурет

4-сурет

5-сурет

63

4)  Кешенді  жаттығулар  (ШТЖ  +  тілдік:  орфографиялық, пунктуациялық,

синтаксистік):

2– бағандағы  сөздерді  пайдаланып  1)  Шығыстық жазуға қай  жазулар

жататынын  айтыңдар. Мен  келесі  шығыстық  әліпбиді білемін... деп  басталатын

сөйлеммен  жауаптарыңды  жазыңдар.  Сөйлемде қандай  тыныс  белгілерін

қойдыңдар?  Жалпылауыш  сөз  бен  сөйлемнің бірыңғай  мүшелерінің астын

сызыңдар. Бұл қандай бірыңғай мүшелер?

5) 4 – жаттығу сияқты:

6)  Батыстық жазуға қай  жазулар  жататынын  айтыңдар. ...  міне  осындай

батыстық  әліпбилер  маған  белгілі деп  аяқталатын сөйлеммен  жауаптарыңды

жазыңдар.  Сөйлемде қандай  тыныс  белгілерін қойдыңдар?  Жалпылауыш  сөз

сөйлемнің қай жерінде орналасқан? Осы екі сөйлемге қойылған тыныс белгілері

бойынша қандай айырмашылықтар бар?

7)Тілдік  жаттығулар  (оқыту  грек  жазуымен  жүргізілген,  славян  жазуы

византия  жазуы  мәтін  негізінде  пайда  болды,  итальян  жазуы  монологиялық

шығыс грек жазуы негізінде пайда болды. Сөйлесімді жазу және пунктуациялық

дағдыны қалыптастыру Византиялық жазу шығыс-): Осы мәтінді артық сөздерді

алып тастап қысқартыңдар,

- түзетілген мәтін тақтада,

- «сызықша» - тыныс белгісінің қойылуын түсіндіріңдер.

8) ШТЖ: 3– бағандағы  сөздерді  пайдаланып,  бір  біріңе  славян  жазуы

туралы айтыңдар.

9)  ШТЖ:  Славян  жазу  туралы  тереңірек  білу үшін  ресейлік  досыңа қандай

сұрақ қояр едің?

Үй тапсырмасы: Сынып 3 топқа бөлінеді.

1 – топқа түркі жазуының, рун жазуының тарихы туралы мәтіндер беріледі;

2 – топқа кітап шығару тарихы туралы мәтіндер;

1 – топқа рун жазуының ең үлкен ескерткіштері туралы мәтіндер беріледі.

10) Тілдік жаттығулар (оқу, айтылымға сәйкес сө бен сөз тіркестері):

а) Мәтінді оқыңдар және кестедегі негізгі бағанды жазыңдар:

1 – топ «Түркі жазуы тарихынан» бағаны;

2 – топ «Кітаптар тарихы»;

3 – топ «Ежелгі түрік жазу ескерткіштері»;

б) 

Ресейлік 

досыңа 

хат 

жаз. 

Хатыңда 

славян 

жазуына 

деген

қызығушылығыңды  білдір,  түрік  жазуы  тарихынан  мәліметтер  жаз,  немесе

кітаптар тарихы, немесе ежелгі түрік жазу ескерткіштері туралы хабарла.

жүктеу/скачать 9,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: