Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ұлттық тестілеу орталығЫ
жүктеу/скачать 0,84 Mb. Pdf көрінісі
|
Эссе жазу бойынша әдістемелік құрал
| НЕГІЗГІ БӚЛІМ
1-абзац Тезисті қолдаушы пікір Роман-диалогте Бауыржан Момышұлы қара батырға тән мінезімен
Тезис Бауыржан Момышұлының батырға тән мінезін ашуын талдауға байланысты қойылды. Соған қатысты тезистегі негізгі ойды қолдайтын пікір білдірілді. Пікір «қара батырға тән мінезімен кӛрінеді». Аргументке дейінгі баяндау (уақыт, мекен, жағдай, қатысушылар т.б.) Оны автор Серебряковтың Жоғарғы Президиумға жазған хатындағы:
Әдеби эссенің ерекшелігіне қарай аргумент келтіргенге дейін сол сӛздің болған уақыты, мекені, жағдай, кімдердің бұл сӛзге қатысы бар екендігі туралы қысқаша баяндайды. Аргумент «...ұрыс үстінде Момышұлы жаралы болды. «Енді шегінерлік жер жоқ, полкта адам аз қалды, не кӛрсем де полкпен бірге кӛремін»,- деп ол ұрыс даласын тастап кетуден бас тартты»
Бауыржан Момышұлының батырға тән мінезін танытатын хаттағы сӛйлем аргумент ретінде алынған.
9
Талдау(анализ) - деген жолдар арқылы жеткізді. Бауыржан Момышұлының бойында жігерін қайрай білетін, бірбеткейлік батырға тән мінез бар. Ол ауыр жараланса да, ұрыс даласынан кетпеді.
Аргументтен кейін автордың оқырманға танытып тұрған батыр мінезіне талдау жасайды. Абзацты қорытындылаушы сӛйлем Мұндай батырларды қазақ халқында қара батыр деп атайды.
Абзацта айтылған пікір, аргумент, анализдерден кейін абзацты қорытындылап, жинақтап, бекітетін сӛйлем. Негізгі бӛлімнің бір абзацынан екінші абзацқа ӛтуші сӛйлем (қажет болғанда) Батырға тән қасиет алып қара күш иесі және қорықпайтын жаужүрек болумен ғана шектелмейді. Бұл сӛйлем эсседегі ой бірізділігін сақтау қажет болған жағдайда ғана жазылады. Осы сӛйлем келесі абзацтың не туралы болатынына сілтеме беріп тұр.
2-абзац Тезисті қолдаушы пікір Сонымен бірге,
(сӛз оралымы) адам бойындағы жақсы қасиеттердің бәрі батырға да тән. Сондай қасиеттердің бірі ретінде автор туындыда Бауыржан Момышұлын кемеңгерлігімен танытады. Аргумент Автордың «...не бары жаудың екі-ақ танкін жойдым» деген сӛзіне: «Сен сияқты солдаттың әрқайсысы екі танктен қирата берсе, ол осал іс пе екен!? ... сегіз фашисті ӛлтіріпсің, ... Ал екі мың отандасыңды ажалдан аман алып қалыпсың. Бұл, біле білген кісіге, аз еңбек емес, қарағым!» Талдау(анализ) - деген сӛзі арқылы жазушы батырдың ақылдылығын, кішіпейілдігін, кеңпейілдігін кӛрсетті. Батыр
Бауыржан: «Сенің
мұның менің
батырлығымның қасында түк емес» - деген сияқты менмендік танытпай, ӛзі сияқты соғыс жауынгерінің бағасын арттырып, құрметтей білді. Автор, тіпті, «Апырай, а! ...күні бүгінге дейін еліме мұндай еңбек сіңірдім деп ойламаушы едім» - деп қанаттанып қалды. Абзацты қорытындылаушы сӛйлем Мұндай даналық батырлықпен пара-пар. жүктеу/скачать 0,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|