Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығЫ

Интернетті қолдану  

Интернеттің  басты  сапасы  түрлі  тілдердегі  мәтінді  ақпараттардың  көп 

санының  болуы  болып  табылады.    Әрине,  мұндай  ақпарат  тікелей  оқу 

материалы  сапасында  қолдануға  арналмаған,  дегенмен,  көпшілік  үшін 

Интернетте жұмыс жасау мүмкіндігі тәртіптің маңызды дәлеліне қызмет етеді, 

сондықтан мұғалім осы уәждемені сауатты қолдануы керек.     Гуманитарлық 

пәндерді  оқытуда  шынайы  электрондық  хаттарды  қолдану  жетерліктей  жан-

жақты зерттелген. Шетелдік және отандық тәжірибе оқу барысында бұқаралық 

ақпарат  құралдарын  кеңінен  тек  ақпараттар  көзі  ретінде  емес,  оқытудың 

басқару  құралы  ретінде    қолдануды  көрсетеді.  Жобаларды  әзірлей 

отырып,балалар  ата-аналарымен  бірге  бұқаралық  ақпарат  құралдарын 

қолданып  тұсаукесерлер  және  оларды  Интернет  желісінде  орналастырып, 

дәстүрлі репродуктивтіге жеткізбейтін білім мен дағды алады.     

Интернет  көптілділікте  түпнұсқалық  мәтіндерді,  тілді  иемденушілерді 

тыңдау және қарым-қатынас жасауға қолдануда өте сирек мүмкіндік құрайды, 

яғни ол табиғи тілдік ортаны құрайды.   Негізгі мақсат – қатынас құзіреттілігін 

қалыптастыру,  барлық  қалған  мақсаттар  (білімдік,  тәрбиелік,  дамытушылық) 

осы  басты  мақсатты    жүзеге  асыру  барысында  орындалады.  Қатынас 

құзіреттілігі  қазіргі  оны  түсінуде  мәдениаралық  арақатынасқа  қабілеттілігін 

қалыптастыруды қарастырады. «Көптілділік» пәнінің ерекшелігі ғылыми негіз 

тілдерді оқытудың мазмұнының алдыңғы құрамдас бөлігі емес, әртүрлі әрекет 

түрлеріне  оқыту:  дыбысжазбаларды  дауыстап  тыңдау,  айту,  тыңдау,  оқу, 

диалог,  хат  әрекет  тәсілдерінің  болуы.  Тілдік  әрекетке  үйрету  қатынас 

жасауда,  тірілей  қатынаста  мүмкін  болады.    Ал  ол  үшін  серіктес  керек.  . 

Компьютерлік  бағдарлама,  CD-ROM  дискілер,  олар  қандай  да  интерактивті 

болса  да,  тек жасырын  қатынасты  (тірі  адаммен  емес,  компьютермен  қарым-

қатынас) қамтамасыз ете алады. Ерекшелікті бала тірі диалогқа (жазба немесе 

ауызша)  шынайы  серіктеспен-тілді  иемденушімен  кіргенде  компьютерлік 

телеқатынастар  құрайды.  Осы  мақсатта  скайпті  қолдану  мүмкін.  Скайпты 

19 

 

қолдану  тілді  иемденушімен  қатынаста  баланы  скайп  бойынша  да,  телефон 

бойынша да диалогтарда жаттығуға үйретеді.   

 Мультимедиалық оқу-әдістемелік кешендер  

Соңғы  кездері  ақпаратты  алудың  және  таратудың  кеңінен  тараған  жаңа 

тәсілі  –  бұл  Мультимедиа.    Мультимедианың  қоры  компьютер  болып 

табылады.  Бүгін  Интернет  арқылы  мультимедияның  көмегімен  тек  қана  кез-

келген тақырыпқа ең жаңаша ақпаратты алу ғана мүмкін емес, сонымен бірге 

түрлі  топтарда  қызығушылық  бойынша  Chat    деп  аталатын    тілді 

иемденушілермен  қарым-қатынас  жасауға  болады.  Ал  бұл  тірі  диалог  және 

қарым-қатынас жасаудан қанағаттану.  

        «Муьтимедиа»  тек  қана  мәтіннің  ақпараттарын  білдіруге  қолданатын 

емес, сонымен бірге графика, түс, дыбыс, анимация, кез-келген үйлестірілген 

бейнекөріністерді    компьютерлік    технологияны      білдіреді.  Осыған  сәйкес 

«Мультимедиалық  оқулық»  -  бұл  түсті,  дыбысты,  графиканы  және  т.б.  кез-

келген  амалдарды  беретін  мультимедияның  компьютерлік  технологиясын 

құрайтын  оқулық.  Педагогтар  сонымен  бірге  оқу  және  анықтамалық 

материалдарға мультимедиялық қосымшаларды қолдана алады.   

Теле-бейне бұрыштар құру 

Мектепке  дейінгі  ұйымдарда  үш  тілдегі  жазбаларды,  телефон  арқылы 

диалог,  теле-видео  бұрыштардағы  жаттығуларды,  аудиожазбаларды  тыңдау 

кабинеттерін  ашуда  теле-видеобұрыштарды    ұйымдастыру  қажет.  Бұл  жерде 

жаңа  ұрпақтың  рұқсат  етілген,    Интернетке  шығатын  Wi-Fi  қосылған  

телевизор (3-D, арнайы көзілдірікпен көретін) қойылады.  Телевизордың USB 

Флешкалар  немесе  есте  сақтау    Карталары,  құлаққаптар  қосатын  ұяшықтары 

болуы  керек.  Телевизорды    алда  бұл  камераға  скайпты  орналастыру  және 

қолдану үшін құрастырмалы камераға қосу керек.  

Балалар  теле-видео  бұрышты  қолданып  тілді  иемденушілермен  қарым-

қатынасты  үйренеді  және  сәлемдесуге  білуге  қабілетті,  сәлемдесуге  жауап 

беруге,  бір-бірінің  аттарын,  тегтерін,  жастарын,  ата-аналары,  жақсы  көретін 

ойыншықтары,  ауа-райы  туралы  сұрастыра  алады.  Сонымен  бірге  балалар 

істерінің  қалай  жүріп  жатқанын,  кешірім  бірнәрсе  істеуге  рұқсат  сұрайды,, 

мерекемен,  тұған  күнімен  құттықтайды,  бақыт  тілейді,  түрлі  тақырыптарға 

әндер  айтады.    Бала  жанды  тілдесуде  өзі,досы  туралы  айтып  үйренеді,  басқа 

адам  немесе  жануар  жасаған  қимылдарды  атай  алады,  біреулердің  болатын 

орнын хабарлайды,  мерзімді  белгілейді,  бірнәрсе  туралы ақпаратты  сұрайды, 

бірнәрсені  ұсынады,  бір  нерседен  бас  тартады,  келіскенін  (келіспегенін, 

қанағаттанғанын,  ренжігенін  және  т.б.)  білдіреді.    Теле-бейнебұрыштар 

балаларға  арналған  жиһазбен  (орындықтар,  жайлы  жиһаз,  жұмсақ  жиһаздар) 

және жазбаларды, түрлі тақырыптағы дискілерді сақтайтын арнайы шкафпен,  

телевизорға  арналған  фурнитурлар  және  USB-шнурлармен  жабдықталуы 

керек.  

 

 

 

 

20 

 

ҚОРЫТЫНДЫ 

 

Көптілділік  кабинеті  –  бұл  ақпаратты  –  білімдік  ортаның бірінші  түйіні. 

Аудиожазбаларды  үш  тілде  тыңдау  кабинетінің  басты  мақсаты    балалардың 

сабақтардағы,  сыныптан  тыс  сабақтарда,  мұғалімнің  басшылығымен  немесе 

дербес ата-аналарымен, дара немесе топпен шығармашылық жұмыстар үшін – 

барлық  қажетті  жағдайларды  жасау,    телефон  бойынша  диалогтарға 

жаттығулар  жасау,  үш  тілдегі  жазбаларымен  теле-видео  бұрыштар  қолдану. 

Кабинеттің интерьері, әсем безендірілуі балаға белгілі  қандай да бір дәрежеде 

әсер  етпеуі  мүмкін  емес,  ал  мұғалімге  үш  тілді  меңгеруге  қатынасты  

құрастырады.  Кабинеттің  орынды  жоспарлануы,  мұғалімнің  сабақтағы 

баланың  тиімді  әрекетін  қажетті  және  жеткілікті    ұйымдастыруға,  осындай 

кабинет ұғымына кіретін, оқыту құралдары қорын жүйелеу және орналастыру.   

Жұмыс 

орнын 

дұрыс, 

орынды, 

эргономикалық,гигиеналық, 

антропометрикалық  талаптармен жабдықтау еңбектің өнімділігін арттырады.  

Көптілділік  кабинетіндегі  баланың  жұмыс  орнының  жабдықтауына  аса  назар 

аудару  керек.    Ол  балаға  педагогтың  тапсырмасын  сәйкес  құралдарды 

қолданып,  қазақ  және  шетел    тілінде  үйлесімді  өзін  тыңдауға  дайындауға, 

монолог және диалог сөзді безендіруге, аудиожазбаларды тыңдауды үйренуге 

және  диалогпен  сөйлеуге    орындауға  ыңғайлы  болуы  керек.  Жұмыс  орны 

нақты  тапсырманы  қамтамасыз  ететін  тұрақты  безендірілген  болуы  керек. 

Кабинеттегі  оқу  құралдарын  орналастыру,  жүйелеу  және  сақтау  сұрағы, 

мұғалім  мен  баланың  еңбегін  ғылыми  ұйымдастыру  сұрағымен  тікелей  

түйіседі. Барлық жабдықтар тәрбиеші мен мұғалім кез келген уақытта жылдам 

тауып,  сабақтарға  немесе  сабақтан  тыс  уақытта  қолдануға      дайындап 

қоятындай  сақталуы  керек.  Үш  тілге  оқыту  барысында  жасанды  шеттілдік 

ортаны  құру  –  заманауи  әдістеменің  аса  маңызды  өзекті  сұрақтарының  бірі. 

Теледидарды  белсенді  және  орынды  қолдану  айтарлықтай  шамада  оқу 

үдерісіне  және  мазмұнға  басшылықты  оңтайландыруға  мүмкіндік  береді.  

Ауызша  басқа  тілде  сөйлеуде    сөйлеу  әрекетінің  белсенділігі,  басқа  тілді 

қатынасты  ынталандыру    жағдайларын  жасау  және  ұсынылған  жағдайларда 

шетел тілі негізгі қатынас құралы ретінде меңгеруді жүзеге асыруды бақылау 

үшін теледидарды қолдану мүмкін және мақсатты ұсынылады. Соңғы уақытта 

ана  және  ағылшын  тілдерін  оқытуда  мектепке  дейінгі  ерте  жастан  бастап  

заманауи  ақпараттық  технологияларды  қолдану  мәселесі  жиі  көтеріледі. 

Оқытуда  жаңа  технологияларды  қолдану  мүмкіндігінің  маңызы  кеңейді, 

компьютерлерді  «ақылды»  баспа  мәшинкасы  есебінде  қабылдау  қалды,  ал 

Интернет-кабинеттер  тек  қана    информатиканы  оқыту  үшін  емес,  белсенді 

қолданыла  бастады.  Сонымен,  кабинеттің  негізгі  міндеті  -  басты  мақсаты  

балалардың 

сабақтардағы, 

сыныптан 

тыс 

сабақтарда, 

мұғалімнің 

басшылығымен  немесе  дербес  ата-аналарымен,  дара  немесе  топпен 

шығармашылық  жұмыстар  үшін  барлық  қажетті  жағдайларды  жасау  .Тіл 

білімі – бұл әлем үдерісінің тетігі, ол мәдениарлық қатынасты дамытуға алып 

барады.  Дербес  және  шығармашылық  көрінулерді  іске  асыру  үшін  мектепке 

дейінгі жас барынша жағымды болып табылады.  

21 

 

Шетел  тілін  үйренуден  басқа  бала  керемет  жалпы  дамуды  алады,  ол 

көптілділік  дайындыққа  қалыптасады.  Екі  және  үштілді  -    ғалымдардың 

үңілген  назарын  аудартатын  күрделі  құбылыс.  Мәдениаралық  катынас, 

тілдердің  социолингвистикалық  қырларын  әрекеттестіру,  қызмет  ететін 

тілдердің    салыстырмалы  грамматикасы  сұрақтары  ерекше  қызығушылық  

танытады.  Мектепке  дейінгі  ұйымдарда    балаларды  грамматикамен  бөлек 

таныстырмайды,  бірақ  ағылшын  грамматикасын  қазақ  және  орыс 

грамматикасымен салыстыруға болады. Ұйымдастырылған оқу әрекетінің түрі 

– ойындық. Балалар педагогпен бірге түрлі елдерге интерактивті тақтада (оқу 

құралынан  мультимедиялық  практикалық  курсты  қолданады,  дәптерлер,  оқу 

CD,  интерактивті    постер,  флешкартлар)  әсерлі  слайдтарды  қолданып, 

қызықты  саяхаттар  жасайды.  Жұмыстың  түрлі  нысандары  және  қазақ  және 

ағылшын  тіліндегі  мерекелер,  пьесалардың  қойылымы  және  ертегілер 

түріндегі  есептік  іс-шаралар  тамаша  нәтиже  береді.  Бала  ойнай  отырып, 

күрделі  түсініктерді  жеңіл  және  емін-еркін  меңгереді,  және  үш  тілді  уйрену 

ашық және қызықтыратын іске айналады. 

Перспективті,  келешекті  оқыту  үшін  жағымды  ішкі  жағдайлар  құру, 

сәйкес  материалдық  қор,  балалар  мен  ата-аналарда  жағымды  уәждеме 

қалыптастыру,  білікті  кадрлар  дайындау  қажет.  Қазіргі  уақыттың  талабына 

сай    осы  жағдайлар  болғанда  балалар  үш  тілдегі  түрлі  пәндерді  оқуға 

мүмкіндік алады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22 

 

ӘДЕБИЕТ 

 

 

1.

 

Беляев Б.В.  «Очерки по психологии обучения иностранным 

языкам»,  Просвещение, М.,1985 

2.

 

Сборник статей под редакцией А. А. Алхазишвили  «Вопросы 

психологии обучения второму языку в младшем возрасте»,  

«Миднисреба», 1982 

3.

 

Лапидус Б.А. «Интенсификация процесса обучения иностранной 

речи (Пути и приемы)»,  М., 1980 

4.

 

Ляховицкая М.В., Методика преподавания иностранных языков. М., 

1981 

5.

 

Очерки методики обучения устной речи на иностранных языках/ Под 

ред. В.А. Бухбиндера,  Киев, 1990 

6.

 

Скалкин В.Л. « Обучение диалогической речи»,    Киев,   1989 

7.

 

Уайзер Г.М., Климентенко А.Д. Развитие устной речи на английском 

языке.  М.,  1992 

8.

 

Шубин Э.П. Языковая коммуникация и обучение иностранным 

языкам  М., Просвещение,  1982 

9.

 

Бондаревская Е.В. Педагогика: личность в гуманистических теориях 

и  системах  воспитания:  Учебное  пособие  для  средних  и  высших 

педагогических  учебных  заведений,  слушателей  ИПК,  учителей.  – 

М.; Ростов-на-Дону: Учитель, 1999.  

10.

 

Журнал «Малыши: изучаем языки», №1, 2008г. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

23 

 

 

 

МАЗМҰНЫ 

 

 

Кіріспе ................................................................................................     3 

 

Үш тілдегі жазбаларды аудиожазбаларды тыңдау кабинеті –  

мектепке дейінгі-педагогтардың педагогикалық шеберлігінің  

өздігінен білім алу және жетілу орталығы .....................................     5 

 

Кабинетті жабдықтау .......................................................................     8 

 

Кабинетке қажетті құжаттар  ...........................................................    15 

 

Кабинетке қойылатын жалпы талаптар  .........................................    17 

 

Қорытынды ........................................................................................    20 

 

Әдебиеттер .........................................................................................    22