Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ақмола облысы бойынша педагогикалық
жүктеу/скачать 7,53 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер - бүгінгі мектеп оқушылары. Мұғалім оларды қалай тәрбиелесе
- Қазақстан сол деңгейде болады. Нұрсұлтан Назарбаев
Список литературы 1.
Камиеский В.Ю. Использование образовательных технологий в учебном процессе Научно-практический журнал «Завуч» № 11 2005 г. 2.
школьников Образовательный портал «Сеть творческих учителей» 2008 г. 3.
Примерные образовательные программы начального образования. Астана 2010. 4.
Зимняя И. А. «Ключевые компетенции – новая парадигма результата образования »2003 г. 5.
квалификации педагогических кадров по предметам начальных классов в школах с русским языком обучения в рамках обновления содержания среднего образования Республики Казахстан/ 2015- 2016 г.
ЖАҢАШЫЛ ТӘСІЛДЕРДІ ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚАБІЛЕТІ МЕН ДАРЫНЫН АШУ Дорж Март қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі №3 Ақкөл орта мектебі Ақкөл ауданы
Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер - бүгінгі мектеп оқушылары. Мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Нұрсұлтан Назарбаев
Жаңа мазмұнды бағдарламаны меңгеруде білім саласында көрініс тауып жатқан барлық жаңа бастамаларды іс жүзінде жүзеге асырып, білім көкжиегін кеңейтіп жүрген мұғалімдер қаншама. Өмірдегі көп мамандардың ішінде жан-жақты білімділікті, икемділікті, шеберлікті, ерекше шәкіртжандылықты, мейірімділікті қажет ететін мамандық – ұстаздық. Олай дейтініміз, мұғалім еңбегі біріншіден, адамзат қоғамы тарихында жинақталған ғылым негіздерінен білім беруге тиіс болса, екіншіден, үнемі шәкірттерімен қарым - қатынаста болып, білсем, үйренсем деген бала арманы мен оның сырлы тағдырына басшылық етуді мойнына алған маман. Ұстаз атана білу, оны қадір тұту, қастерлеу, арындай таза ұстау – әр мұғалімнің борышы. «Балаға күштеп білім беруден гөрі, баланың білімге деген құштарлығын ояту ең маңызды мақсат» деп орыс педагогі К.Д.Ушинский өз еңбегінде атап көрсеткен.
329
Осы тұрғыдан қарағанда, кеңейтілген реформа жағдайында оқыту мен оқудың жаңашыл тәсілдерін қолдану арқылы оқушылардың қабілеті мен дарынын ашып, бүгінгі «Мәңгілік елдің» ертеңі болатын ұрпақты тәрбиелеу біздің міндетіміз. Бұл кеңейтілген реформаның маңыздылығының өзі мынада: Мектеп үшін: Оқушының өзіндік ізденуі арқылы метатанымдық ойлау қабілеті дамыған өзіндік мені бар тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді. Мұғалім үшін: Жас жеткіншектердің жаңаша ойлауына, дүниетанымының дамуына әлемдік деңгейдегі білім мен білікті меңгеруіне ықпал ететін сабақ жүргізудің жаңаша формасын құруға түрткі болады. Оқушы үшін: Базалық білім деңгейі жетілген, жан-жақты тұлға болып қалыптасады. Өзіндік үнін, өзіндік ойын, пікірін ашық та еркін жеткізе алатын өзіндік реттелуге бейім тұлға ретінде үздіксіз дамуына жағдай туады. Күтілетін нәтиже: Мұғалімдер мен оқушылардың бойларына сенімділік ұялатып, бір-бірімен ынтымақтастыққа түсіп, өздерін – өздері бағалауға дағдыланады. Нәтижесінде табысты оқытатын табысты мұғалім, егеменді еліміздің ертеңін болжап еркін елде ерікті өмір сүріп, елі үшін еңбек ете алатын болашақ жастар қалыптасады. «Жаңа сипаттағы – Жаңа Қазақстан: Тәуелсіздіктің 25 жылдығы» облыстық ғылыми-практикалық конференциясына менің таңдап алған тақырыбым «Жаңашыл тәсілдерді қолдану арқылы оқушылардың қабілеті мен дарынын ашу». Мен бүгінгі күні сабағымда қолданған кеңейтілген реформа жағдайындағы оқыту мен оқудың заманауи бірнеше тәсілін атап көрсетпекпін. Сабағымда ұлттық құндылықтарымызды жаңғыртып, оқушы бойына сіңіру мақсатында «Олжалы керуен көшті» қарсы алдым. «Мәңгілік ел» ұлттық идеясын іске асыру үшін керуен көштің әрқайсысының өздеріне жүктелген тапсырмалары бар. Тапсырмалар Блум таксономиясына сәйкес ойлаудың алты түріне қарай ең төменгі үрдістерден жоғарыға қарай кезең-кезеңмен қозғалуды көздейтін төменгі
және жоғарғы
дәрежелі тапсырмалардан құрылады. Тәуелсіздігіміздің 25 жылдығын бірге тойлауға керуендетіп келе жатқан әр түйеде теңделген (түйеге артқан жүк) сандықшаларда тапсырмалар бар. Ендеше керуен көштегі алты түйенің І тапсырмасы «Қонақ кәде» деп аталады. «Қонақ кәдеде» оқушылардың сабаққа деген белсенділіктерін арттыру үшін ашық, жабық, құйтырқы, өткір сұрақтар беріліп, оқушы миына шабуыл жасалады. ІІ тапсырмада әр топ «Кластерлер» құрастыруы керек. Сол күнгі негізгі тақырыптағы идеялар мен ақпараттардың арасындағы байланыстарды айқындап, жазба кестені толтырып, әңгімелейді. Кейде бұл жазбаша пікірлер парақтарға, стикерлерге, плакаттарға жазылып баяндамашы оқушыларға түсіндіреді. Осы әдістің өзі кез келген оқушының қабілеті мен дарынын аша түседі. Мұндай жағдайда бұл жұмыстың түрін «Галереяны шаралау» деп атайды. ІІІ тапсырмада оқушылардың ойлау қабілетін дамыту мақсатында «Ситуациялық талдауды» да қолданған орынды деп ойладым. Мұндай жағдайда оқушылар өз білімдерін дамытып, белгілі бір тақырыптар ауқымында өзі үшін жаңалық ашу қажеттілігі пайда болады. Әдебиет сабағында көркем шығармалардан, аңыздар мен ертегілерден үзіндіні «Рөлдік ойында» ойнап көрсеткенде оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтары артып, тақырыптың мазмұны мен мән-жайын дұрыс түсінгендігін аңғарамыз. «Буриме» әдісін қолданғанымда оқушылардың бойында еркіндік пайда болады. Олардың әрқайсысы өздерінің шығарған өлеңдерін оқиды. Бір-бірінің шығарған өлеңдерін тыңдап, өз шығармашылықтарын ортаға салып, кемшіліктерін айта біледі, бірін-бірі бағалауды үйренеді. Сабақты қорытындылау үшін сабақта қарастырылған тақырып жөнінде өз ойлары мен түсініктерін, идеялары мен пайымдауларын келтіретін бағалаудың тәсілі –
330
эссе. Эссе бағалаудың ең тиімді тәсілі. Оқушының қабілеті мен дарынын сабақты қалай түсінгендігін, қандай білім алғандығын, қалайша жұмыс жасағандығын жазған эсселерінен аңғарамын. Сабақтарды өткізу барысында тапсырмаларды орындауда көптеген жаңа әдіс – тәсілдерді «Тазшаның тағы», «Ыстық микрофон», «Сәлем хат» айдары, «Шаттық шеңбер», «Топтық жұмыстар», «Карусель», «Ыстық орындық», «Видео сұрақтар», «Қарлы кесек», «Рефлексия», «Екі жұлдыз, бір тілек» және тақырып мазмұнына қатысты бейнебаян көрсетіп, сергіту сәттерін қолданамын. Оқушының бәрі жақсы оқығысы келеді. Бірақ олардың ақыл-ой қабілеті бағдарламадағы берілген материалдарды ұғуға бірдей емес. Осы тұрғыдан алғанда сын тұрғысынан ойлау және деңгейлеп оқыту технологиясымен жұмыс жасап, тапсырмалар орындатамын. Блум таксономиясымен жұмыс жүргізу барысында оқушылар өзін-өзі таниды, танытады, өзіне-өзі сенімді болады, өзін-өзі бағалайды. ХХІ ғасырдың мұғалімінен жауапкершілік, абыройлы істің сан қырлылығы, жан - жақты терең біліктілік, педогогикалық шеберлік талап етіледі. Кез келген пәнді оқытатын ұстаз, ең алдымен, алдына мақсат қойып, қажетті нәтижеге жетуді, сапалы білім беруді ойлайды. «Ұстаздық - ұлы құрмет, себебі ұрпақтарды ұстаз тәрбиелейді. Болашақтың баласын да, данасын да, ғылымын да ұстаз өсіреді» - деген Бауыржан Момышұлы қанатты сөзі әр сабақта ұстанымға айналуы керек. Мен қызмет атқаратын мектеп үшін де, мен сабақ беретін оқушылар үшін де критериалды бағалаудың да маңызы зор, ауадай қажет. Сабақ өткізу барысында мені ойландыратын, толғандыратын тақырыптың бірі де бірегейі – бағалау. Өйткені кейбір сәттерде оқушыларымның арасында бағаға келіспеушілік туындап, кей сәттерде үздіктері өздерін жоғары бағаласа, ал білімдері орташа оқушылар сабаққа жақсы қатысса да өздерін төмен бағалайтындарын аңғаратынмын. Сол бір сәттерді мүмкіндігімше іс жүзінде дәлелдеп көрсетсем деген ойдамын. Осы тұрғыдан оқушылардың оқуға деген қызығушылықтарын арттырып, берілген тапсырмалар мен қойылған сұрақтарға сенімділікпен жауап беріп, өзін-өзіне бағалата білуді алдыма міндет етіп қойдым. Осы тұрғыдан алғанда бағалау формаларының өзгеруі оқушылардың білім деңгейінің көтерілуі үшін тиімді бола ала ма? – деген сұрақтар мені мазалаумен болады.
Ал сабақтарымды өткізу барысында әдістер мен тәсілдерді, стратегияларды қашан, қалай, қандай жағдайда тиімді қолдануды ойланып, іс жүзінде қалай қолданатынымды жоспарлаймын, жұмысымды сәтті іске асыруды көздеумен боламын. «Заманауи тәсілдердің ең негізгі ерекшелігі – оқушылардың алған білімдерін жай ғана иеленіп қоймай, оларды орынды жерде қолдана білуіне басты назар аудару болып табылады» [1, 4-б.]. Топтық жұмыс жүргізу арқылы оқушыларды еркін ойлауға, пікір таластыруға және пікір алмастыру арқылы өз ойларын еркін жеткізуге, оқушы бойына сенімділік ұялатып, өзін-өзі бағалай білуге үйретуді мақсат етіп критериалды бағалаудың парақшасын ұсынамын. Кейде критерийлерді оқушылар өздері құрады. Келесі бір бағалауда әр топқа бақылаушы сайлау арқылы да атқаруға болады. Сабақ басталмас бұрын бақылаушы сайлап, топтардың әр мүшесінің сабаққа қаншалықты қатысқанын, қимыл әрекетін, сөзін бақылаушы қалт жібермей жазып отырады. Сабақ соңында бақылаушылар бақылау парақтарына пәк сезіммен жазған бағалауларын бүге-шігесіне дейін оқиды. Нәтижесінде топта бақылаушының болғаны топ мүшелеріне де ұнайды. Өйткені шынайылықты байқайды, оқушыда сабаққа деген 331
талпыныс пайда болады. Бүгінгі таңдағы уақыттың талабы өте жоғары. Біздің міндетіміз мәдени деңгейі мен шығармашылық қабілеті жоғары білімді ұрпақ тәрбиелеу. Осы кезде, «Талпынғандар ғана білім ала алады. Білім алушылар өз білімін арттыру үшін бағалауды үйренуі қажет, сондықтан оқушыларға өзінің оқуын жақсарту үшін кері байланыс арқылы алынған ақпаратқа сәйкес жұмыс істеу қажет» [1, 106-б.] деген оқу үшін бағалаудағы тұжырымды сөз дәлел болғандай. Келесі бір сабағымды бастамас бұрын плакатқа бағдаршам салып, бағалаудың өзіндік критерийлерін жазып қойдым. Бағалау парағына әр топтың бағалаушысын сайладым. Өзім әр оқушының әр тапсырманы орындаудағы іс-әрекетін сырттай бақылап, бағалап отыруды жөн деп санадым. Мен тек бақылаушы, зерттеуші, бағыт берушімін. Әр сабағымды өткізгенімде «Мен үшін ең басты мәселе – оқыту әдісін дұрыс таңдау» деп ойлап соны көздеумен боламын. Қазіргі уақытта өз алдыма мынадай талап қойдым. - ең тиімді ой-тұжырымды тауып, оны алдын-ала болжау; - оқу ситуациясын туғызу, жауап іздеу; - әр оқушының үнін ықыласпен тыңдау; - мәдени тұрғыдан қолдау көрсетіп, оқушы мүмкіндігіне жол аша білу; -өзін-өзі бағалау; Бір үлкен ғұлама: «Бір елдің болашағын көргің келсе, сол елдің қазіргі жастарына қара», - деген екен. Демек, қазіргі жастар, біздің шәкірттеріміз, еліміздің болашағының тұтқасын ұстайтын азаматтар. Оқушыларымызға заман талабына сай тәлім-тәрбие беру – біздің үлкен міндетіміз. Міне, осындай жауапкершілігі үлкен қызметті абыроймен атқару, шәкірттерімізді білім шыңына шығару үшін әрбір сабағымды түрлендіріп өткізуге тырысамын.
Өз тәжірибеме енгізген жаңа құралдардың бірі, әрі бірегейі – бағалау. Өткізіп жүрген сабақтарымда төмендегідей бағалаудың тәсілдерін қолдандым: бағдаршаммен, пирамидамен, смайлик, «екі жұлдыз, бір тілек» тәсілдері арқылы формативті бағалаудың, өзара бағалау мен өзін – өзі бағалаудың артықшылықтарын аңғарттым. Бағалаудың бұл түрлері оқушылардың көңілдерінен шықты. Оқушының бір ғана жауабын есепке алып бағаласақ, бала терең ойлана қоймайды, алған білімін Блум таксономиясындағы білу деңгейінде ғана пайдалана алады. Ал біздің мақсатымыз: ойлаудың бағалау деңгейіндегі «Мен» қасиеті қалыптасқан тұлғаны көру. Қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болу мүмкін емес. Кеңейтілген реформа жағдайында оқыту мен оқудың қазіргі тәсілі мұғалімнің интеллактуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына әсерін тигізеді, әрі өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Жаңашыл тәсілдерді меңгеру жаңашыл мұғалімді қалыптастыруға қойылатын негізгі талап болып отыр. Ұстаздықтың ұлы жолында ұзақ жылдар бойы қажымай, талмай еңбек еткен адам ғана өзінің биігін бағындырады. Мен әр сабағымда «Кеше қандай едім, бүгін қандаймын, ертең қандай боламын?» деген сұрақтарды өзіме қоя отырып, атқаратын, атқарылатын жұмыстарымда «...Жақсы мұғалім деген атқа түрлі әдістерді меңгеріп, оларды оқуда қолдана білу арқылы ғана жетуге болады» - деген Ахмет Байтұрсыновтың ұлағатты сөзін үнемі жадымда ұстаймын.
332
И ПУТИ ФОРМИРОВАНИЯ КЛЮЧЕВЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ НА УРОКАХ ИСТОРИИ
учитель истории ГУ Аккольская средняя школа №2 Акмолинская область, г.Акколь
И детям посулить удачу, познания раскрыть секрет». Пути повышения эффективности образования ищут во всех странах мира, что делает проблему результативности, качества образования – одной из актуальных и приоритетных в системе современного отечественного образования. Одним из важных направлений решения этой проблемы является разработка и внедрение новых педагогических технологий, приёмов и подходов, направленных на развитие личности и индивидуальности каждого ученика. История и обществознание являются одними из тех наук, которые составляют базовую основу гуманитарного знания. Тенденции мирового общественного прогресса, заключающиеся в ускорении темпов демократизации жизни общества, динамичном развитии экономики, структурных изменениях в сфере занятости, росте социальной мобильности предъявляют новые требования и к области «История». Как сформировать у растущей личности умение жить, стремление достичь жизненного успеха в сложном, быстро меняющемся современном социуме? Дать ответ на эти вопросы и реализовать модель обучения, которая обеспечит достижение результата, соответствующего цели гуманизации, и позволит повысить качество образования призван компетентностный подход, провозглашённый в материалах модернизации отечественного образования, как одно из важных концептуальных положений обновления содержания образования. Компетентностный подход – это приоритетная ориентация на цели образования: обучаемость, самоопределение, самоактуализация, социализация и развитие индивидуальности личности. Цель компетентностного подхода – обеспечение качества образования. В качестве инструментальных средств достижения этих целей выступают принципиально новые конструкты: компетентности и компетенции. Впервые «компетентностная» тема стала разрабатываться в Англии в 50-60-е годы прошлого века. Если образование, начиная с Я.А.Коменского, оперировало такими единицами, как знания, умения и навыки, то современная профессиональная сфера оперирует компетенциями. Таким образом, вопрос заключается в том, как «трансформировать» знания, умения и навыки в компетенции. Правомерность введения в понятийный аппарат педагогики этих терминов несомненна, поскольку при возникновении нового явления (в данном случае это требование социального общества и рынка труда к высокому качеству профессиональных умений) требуется его особая номинация. В современном «Толковом словаре иноязычных слов» "компетенция" трактуется как "осведомленность в каком-нибудь круге вопросов, какой-нибудь области знания", а "компетентный" – как "знающий, осведомленный, авторитетный в какой-либо
333
Компетенции – отчужденное, заранее заданное социальное требование к образовательной подготовке ученика, необходимой для его эффективной продуктивной деятельности в определенной сфере, что проявляется в реализации на практике своей компетентности. Ядром компетенции являются деятельностные способности, т.е. совокупность способов действий. Поскольку реализация компетенций происходит в процессе выполнения разнообразных видов деятельности для решения теоретических и практических задач, то в структуру компетенций помимо знаний, умений и навыков, входят также мотивационная и эмоционально-волевая сферы. Важным компонентом компетенций является опыт – интеграция в единое целое усвоенных отдельных действий, способов и приемов решения задач, вопросов, проблем. Не существует единого согласованного перечня компетенций, поскольку это, прежде всего, заказ общества к подготовке его граждан и такой перечень во многом определяется согласованной позицией социума в определенной стране или регионе. Во время симпозиума Совета Европы по теме «Ключевые компетенции для Европы» был определен следующий примерный перечень ключевых компетенций: изучать, искать, думать, сотрудничать, приниматься за дело, адаптироваться. Применительно к образовательной среде, ярко проявляется необходимость задать компетенции в деятельностной форме. В этом случае само название компетенции будет определять суть соответствующего метода обучения. Приведу примеры формулировок данных компетенций:
ученика, его способностью видеть и понимать окружающий мир, ориентироваться в нем, осознавать свою роль и предназначение, уметь выбирать целевые и смысловые установки для своих действий и поступков, принимать решения. Данные компетенции обеспечивают механизм самоопределения ученика в ситуациях учебной и иной деятельности. От них зависит индивидуальная образовательная траектория ученика и программа его жизнедеятельности в целом.
национальной и общечеловеческой культуры; духовно-нравственные основы жизни человека и человечества, отдельных народов; культурологические критерии семейных, социальных, общественных явлений и традиций; роль науки и религии в жизни человека; компетенции в бытовой и культурно-досуговой сфере.
самостоятельной познавательной деятельности. Сюда входят способы организации целеполагания, планирования, анализа, рефлексии, самооценки. По отношению к изучаемым объектам происходит овладевание креативными навыками: добыванием знаний непосредственно из окружающей действительности, владением приемами решения учебно-познавательных проблем, действий в нестандартных ситуациях. В рамках этих компетенций определяются требования функциональной грамотности: умение отличать факты от домыслов, владение измерительными навыками, использование вероятностных, статистических и иных методов познания.
информации в учебных предметах и образовательных областях, а также в окружающем мире, владения современными средствами информации (телевизор, факс, компьютер, принтер, модем, мобильный телефон) и информационными технологиями (аудио- видеозапись, электронная почта, СМИ, Интернет); поиска, анализа и отбора необходимой информации, способов ее преобразования, сохранения и передачи. 334
взаимодействия с окружающими и удаленными событиями и людьми; навыки работы в коллективе, владение различными социальными ролями. Ученик должен уметь представить себя, написать письмо, анкету, заявление, задать вопрос, вести дискуссию и др. Для освоения этих компетенций в учебном процессе фиксируется необходимое и достаточное количество реальных объектов коммуникации и способов работы с ними для ученика каждой ступени обучения в рамках каждого изучаемого предмета или образовательной области.
клиента, производителя, члена семьи; знание прав и обязанностей в вопросах экономики и права, в области профессионального самоопределения. В данные компетенции входят, например, умения анализировать ситуацию на рынке труда, владеть этикой трудовых и гражданских взаимоотношений.
физического, духовного и интеллектуального саморазвития, эмоциональной саморегуляции и самоподдержки. Ученик овладевает способами деятельности в собственных интересах и возможностях, что выражаются в развитии необходимых современному человеку личностных качеств, формировании психологической грамотности, культуры мышления и поведения. К данным компетенциям относятся правила личной гигиены, внутренняя экологическая культура, способы безопасной жизнедеятельности.
Этот перечень ключевых компетенций не является исчерпывающим. Он приведен для того, чтобы обогатить понятие «компетенция». Базовые компетенции следует отличать от образовательных компетенций, т.е. от тех, которые моделируют деятельность ученика для его полноценной жизни в будущем. Например, до определенного возраста гражданин еще не может реализовать какую-либо компетенцию, но это не значит, что ее не следует у школьника формировать. В этом случае следует говорить об образовательной компетенции. Образовательная компетенция – требование к образовательной подготовке, выраженное совокупностью взаимосвязанных смысловых ориентаций, знаний, умений, навыков и опыта деятельности ученика по отношению к определенному кругу объектов реальной действительности. Компетенции для ученика – это образ его будущего, ориентир для освоения. Но в период обучения у него только формируются те или иные составляющие этих «взрослых» компетенций, и чтобы не только готовиться к будущему, но и жить в настоящем, он осваивает эти компетенции с образовательной точки зрения, что создаёт возможность для перехода на качественно новый уровень - обладание компетентностью. Компетентность – владение учеником соответствующей компетенцией, включающее его личностное отношение к предмету деятельности; уже состоявшееся качество личности ученика и минимальный опыт деятельности в заданной сфере. Данных качеств может быть целый веер – от смысловых и связанных с целеполаганием (зачем мне необходима данная компетенция), до рефлексивно-оценочных (насколько успешно я применяю данную компетенцию в жизни). В самом общем виде компетентности можно определить как целостную и систематизированную совокупность обобщенных знаний. Обобщив
вышеизложенную информацию, можно сделать
вывод, что
компетентностный подход следует рассматривать как своеобразный ответ на проблемную ситуацию в образовании, возникшую вследствие противоречия между 335
необходимостью обеспечить современное качество образования и невозможностью решить эту задачу традиционным путем за счет дальнейшего увеличения объема информации, подлежащей усвоению. Введение компетенций в нормативную и практическую составляющую образования позволяет решать проблему, типичную для школы, когда ученики могут хорошо овладеть набором теоретических знаний, но испытывают значительные трудности в деятельности, требующей использования этих знаний для решения конкретных жизненных задач или проблемных ситуаций. В современных условиях знания и умения как единицы образовательного результата необходимы, но недостаточны, чтобы быть успешным в современном обществе. Для человека чрезвычайно важна не столько энциклопедическая грамотность, сколько способность применять обобщенные знания и умения для разрешения конкретных ситуаций и проблем, возникающих в реальной деятельности. Компетентностный подход предполагает не усвоение учеником отдельных друг от друга знаний и умений, а овладение ими в комплексе. Таким образом, мы вплотную подошли к проблеме проектирования компетентностного обучения, как основного средства реализации на практике компетентностного подхода. Из опыта своей работы хочу поделиться одним из способов формирования и развития ключевых компетенций в системе компетентностного подхода на примере работы с письменными историческими источниками на уроках всемирной истории в 6-м классе. Анализ письменного источника
Текст документа: "Законы вавилонского царя Хаммураппи" …Если человек причинит смерть чужому волу, он должен отдать вола за вола. ...Если человек ударит по щеке равного, он должен заплатить штраф. Если человек ударит по щеке высшего, должно ударить его 60 раз плетью из воловьей кожи. …Если раб человека ударит кого-либо из людей, то должно отрезать ему ухо. …Если воин, которому приказано выступить в царский поход, не пойдёт, то его должно убить. …Если человек полениться укрепить плотину своего поля и в его плотине произойдёт прорыв, а водой будет затоплена возделанная земля общины, то человек должен возместить хлеб, который он погубил. …Если человек нанимает какого-либо ремесленника (портного, кузнеца, строителя, плотника, камнереза), то плату 0,05г серебра в день должен давать… 1. Задание (индивидуальное): 1) Прочитайте текст документа. 2) Выделите информацию, дающую сведения о жизни древних вавилонян. Задание (групповое): 3) Обсудите результаты индивидуальной работы в группе. 4) Составьте кластер, проранжировав выделенную информацию. 2. Защита кластера и самооценка полученных результатов.
В ходе индивидуального ознакомления с текстом, учащиеся выделяют информацию, несущую смысловой акцент: "Законы вавилонского царя Хаммураппи" …Если человек причинит смерть чужому волу, он должен отдать вола за вола. ...Если человек ударит по щеке равного, он должен заплатить штраф. Если человек ударит по щеке высшего, должно ударить его 60 раз плетью из воловьей кожи. …Если раб человека ударит кого-либо из людей, то должно отрезать ему ухо. …Если воин, которому приказано выступить в царский поход, не пойдёт, то его должно убить. 336
прорыв, а водой будет затоплена возделанная земля общины, то человек должен возместить хлеб, который он погубил. …Если человек нанимает какого-либо ремесленника (портного, кузнеца, плотника, камнереза), то плату 0,05г серебра в день должен давать…
Объединившись в группу, каждый ученик делится промежуточным результатом работы, поясняя смысловую нагрузку выделенного слова. На следующем этапе группа учащихся составляет кластер, объединив в единый компонент мнение каждого ученика. Итогом работы происходит защита составленного кластера каждой группой и самооценка учебной деятельности в результате сравнительной оценки собственных работ и варианта, предлагаемого учителем. Вариант кластера: равного, высшего - социальное неравенство царь, воин, человек, раб - социальные группы населения община - организация общества вол, возделанная земля, ремесленник - занятия вавилонян: скотоводство, земледелие, ремесла (соответственно) вол, хлеб - вид выращиваемого скота и возделываемой культуры серебро - добыча металла плата 0,05г серебра - денежная форма обращения (плата, штраф) плотина, серебро - особенности местности: река, горы (соответственно)
Таким образом, проведя анализ письменного источника, учащиеся самостоятельно определяют: природные условия Вавилона, социальное устройство общества, основные занятия населения, показав достигнутый уровень образовательной компетентности в обладании следующими ключевыми компетенциями:
ориентации в развитии исторического процесса, умение выбирать целевые и смысловые установки для своих действий и поступков, способность принимать решение; Коммуникативные - групповая работа показывает развитие навыков работы в коллективе, умение вести диалог и отстаивать выбранную позицию, помимо этого, происходит воспитание культуры сотрудничества и толерантного общения.
рефлексии, самооценки. Социально-трудовые - при подведении итогов работы необходимо подвести учащихся к определению гражданской позиции в отношении социального неравенства, существовавшего в Вавилоне и отражённого в законах в форме несправедливого наказания. Информационные - в продолжение работы над темой "Древний Вавилон", в качестве домашнего задания предлагается расширить знания о царе Хаммураппи, уровне развития Вавилонского царства, поставив перед учащимися вопрос, требующий обращения к дополнительным информационным источникам (энциклопедии, Интернет): Хаммураппи создал единые законы для своего государства, а какую пользу принесли своей деятельностью другие цари Древнего Вавилона? Применение такой формы работы, как анализ исторического документа, позволяет решить проблемы самостоятельной работы учащихся на уроке и домашних заданий, облегчить оценивание в преподавании общественных дисциплин и истории, дать учащимся необходимый для жизни практический навык (через подобный метод 337
школьники учатся анализировать любые печатные материалы, формировать жизненные ценности).
Подводя итог, можно констатировать, что включение компетентностного подхода в образовательный процесс способствует: формированию ключевых компетенций в соответствии с социальным заказом современного общества; обобщению знаний учащихся о природе, человеке, обществе, усиливая их восприятие; повышению познавательного интереса к изучаемому предмету; что в конечном итоге, приводит к формированию качественно нового образовательного продукта, обладающего комплексом всех ключевых компетенций востребованных в современном обществе и необходимых человеку информационной цивилизации.
жүктеу/скачать 7,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|