Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты

7-тақырып.  Пунктуацияның  зерттеу  нысаны,  мақсаты,  міндеттері,  маңызы. 

Тыныс  белгілерінің  қалыптасуы  мен  даму  жолдары.  Қазақ  тілі 

пунктуациясының жүйесі 

Мазмұны.  Пунктуация  –  тіл  білімінің  тыныс  белгілері,  олардың  қолданылу 

ережесі  туралы  ілім.  Сӛйлеген  сӛздің  мазмұнын  жазуда  дұрыс  аңғарту  үшін 

әртүрлі  тыныс  белгілері  пайдаланылатыны;  тыныс  белгілері  сӛйлем  арқылы 

берілген  ойды  жазуда  дұрыс  түсіндіру  үшін  қызмет  атқаратыны;  тыныс 

белгілерінің  сӛйлеммен  тығыз  байланыста  болатыны.  Тыныс  белгілерінің  бір 

мезгілде  пайда  болмағандығы.  Бастапқыда  олардың  түр-тұрпаты  жағынан  да, 

қызметі  жағынан  да  қазіргі  тыныс  белгілерінен  ӛзгеше  болғандығы.  Қазақ  тіл 

білімінде  пунктуация  мәселелерінің  зерттелу  тарихы,  кезеңдері.  Тыныс 

белгілерін дұрыс қою үшін үш түрлі белгінің негізге алынатындығы: сӛйлемнің 

синтаксистік  ерекшелігі,  сӛйлемнің  не  оның  құрамындағы  кейбір  сӛздердің 

мағынасы және сӛйлемнің интонациясы. Тыныс белгілерінің қолданылу орнына 

қарай  түрлері:  сӛйлем  соңына  қойылатын  және  сӛйлем  ішінде  қойылатын 

тыныс  белгілер.  Сӛйлемнің  соңында  келетін  тыныс  белгілердің  екі  түрлі 

мақсатпен  қойылатыны:  1)  сӛйлемнің  аяқталғанын  білдіріп,  оны  басқа 

сӛйлемдерден  бӛліп  кӛрсету  үшін;  2)  сӛйлемнің  қандай  мақсатта,  қандай 

мағынада айтылғандығын байқату үшін. 

 

8-тақырып. Нүкте, оның қойылатын орындары 

Мазмұны.  Нүктенің  сӛйлемнің  аяқталғандығын  білдіруі,  хабарлы  сӛйлем 

екендігін  байқату.  Нүкте  қоюда  сӛйлемнің  құрылыс  ерекшелігі  емес, 

мағыналық  жағы,  айтылу  сазы  ескерілетіндігі.  Нүктенің  сӛйлемді  аяқтау 

қызметінен басқа қосымша қызметтері.  

 

9-тақырып. Сұрау белгісі және қойылатын орындары 

Мазмұны. Сұрау есімдіктері арқылы жасалған сұраулы сӛйлемдерден соң, ма, 

ме,  ба,  бе,  па,  пе,  ше  сұраулық  шылаулардың  қатысуы  арқылы  жасалған 

сұраулы  сӛйлемдерден  соң;  болар,  шығар  кӛмекші  етістіктерінің  қатысуы 

арқылы жасалған сӛйлемдерден соң; сұрау интонациясымен айтылған сұраулы 

сӛйлемнен  соң  қойылатыны.  Жазуда  кейбір  сӛздің  дұрыстығын  түсінбегенде, 

күмәнданғанда жақша ішіне сұрау белгісін қоятын кездер болатыны. 

 

10-тақырып. Леп белгісі және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Адамдардың  әртүрлі  кӛңіл-күйін  білдіретін,  ерекше  кӛтеріңкі 

дауыспен  айтылатын  сӛйлемдерде  қойылатыны.  Бұйрық,  ұран,  үндеу  мәнді 

сӛйлемдерден  соң,  сүйсінгендікті,  таңданғандықты,  ренішті,  ызаны  білдіретін 

сӛйлемдерден соң, ерекше дауыспен айтылатын одағай сӛздерден не одағайлы 

сӛйлемдерден соң қойылатыны. Сӛйлем ішінде келетін тыныс белгілері. 

 

11-тақырып. Үтір және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Үтірдің  сӛйлемнің  мағынасына,  құрылысына  байланысты 

қолданылатыны.  Бірыңғай  мүшелер  арасында  қойылатын  үтір.  Қаратпа 

сӛздерге  байланысты  қойылатын  үтір.  Қыстырма  сӛздерге  байланысты 

қойылатын  үтір.  Одағайларға  байланысты  қойылатын  үтір.  Оңашаланған 

мүшелерге  байланысты  қойылатын  үтір.  Салалас  құрмалас  сӛйлемдерге 

байланысты  қойылатын  үтір.  Сабақтас  және  аралас  құрмалас  сӛйлемдерге 

байланысты қойылатын үтір. 

 

12-тақырып. Сызықша және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Сызықша  –  сӛйлемнің  синтаксистік  ерекшелігіне,  бүкіл  сӛйлемнің 

және  ол  сӛйлемдегі  кейбір  жеке  сӛздердің  мағынасына,  интонациясына 

байланысты  қойылатыны.  Бастауыш  пен  баяндауыш  арасына  қойылатын 

сызықша.  Жалпылауыш  сӛзге  байланысты  қойылатын  сызықша.  Оңашаланған 

сӛздерге байланысты қойылатын сызықша. Құрмалас сӛйлемдерге байланысты 

қойылатын сызықша. 

 

13-тақырып. Қос нүкте және кӛп нүкте, қойылатын орындары. Нүктелі үтір 

Мазмұны.  Қос  нүктенің  сӛйлемнің  синтаксис  ерекшеліктері  мен  мағынасына 

байланысты  қойылатыны.  Бірыңғай  мүшелердің  алдынан  жалпылауыш  не 

жалпылауыш мәнді сӛздер келетін болса, жалпылауыш сӛздерден соң қос нүкте 

қойылатыны.  Жалғаулықсыз  салаласқан  жай  сӛйлемдердің  алдыңғысының 

мағынасы  соңғы  жай  сӛйлемдер  арқылы  анықталып  тұрған  болса,  араларына 

қос  нүкте  қойылатыны.  Кӛп  нүкте.  Нүктелі  үтір  жай  сӛйлемдердің  арасына 

қойылатын  тыныс  белгі  екені.  Нүктелі  үтір  қоюда  сӛйлемнің  құрылысы  мен 

мағынасы  негізге  алынатыны.  Жалпылауыш  мәнді  сӛйлемнің  мәнін  ашып 

кӛрсететін  санамаланған  күрделі  бірыңғай  мүшелер  үтірдің  санын  кӛбейте 

бермес үшін нүктелі үтір қойылатыны. 

 

14-тақырып. Тырнақша. Жақша 

Мазмұны.  Тырнақшаның  қойылуы  кідіріске,  интонацияға  не  сӛйлемнің 

құрылысына байланысты еместігі. Тырнақша мағынаға байланысты қойылатын 

белгі екені. Сӛйлеуші я жазушы ӛз сӛзінің ішінде басқа біреудің сӛзін ӛзгертпей 

сол  қалпында  қолданса,  ондай  сӛздер  мен  сӛйлемдердің  тырнақшаға 

алынатыны.  Мақал  мен  мәтелдер,  афоризмдер  тырнақшаға  алынатыны.  Ойға 

тірек етіліп отырған сӛздер мен сӛйлемдер жеке дыбыстар жазуда тырнақшаға 

алынатыны.  Дәйек  сӛздің  тырнақшаға  алынатыны.  Газет,  журнал,  кітап, 

шығарма,  қаулы-қарар  аттары  ӛзге  біреудің  сӛзінің  ішінде  қолданылғанда 

тырнақшаға  алынатыны.  Жақша  мағынаға  байланысты  қойылатын  тыныс 

белгісі  екендігі.  Авторлық  ескертпе,  драмалық  шығармалардағы  автордың 

түсіндірмелері. 

 

15-тақырып. Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы 

Мазмұны. Құрмалас сӛйлем ішінде тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. 

Үтір  мен  сызықшаның  келуі.  Тӛл  сӛздің  тыныс  белгісі.  Бір  сӛйлемде  екі 

жақшаның, сызықшаның сұрау, леп белгісімен не үтірмен қабаттасу жайлары, 

сұрау, леп белгілерінің қабаттаса қойылуы. 

 

Тәжірибе тақырыптарының мазмұны 

 

1-тақырып. Кіріспе 

Мазмұны.  Орфографияның  зерттеу  нысаны,  мақсат-міндеттері.  Орфография 

және  пунктация  теориясы  туралы  түсінік.  Олардың  байланысы.  Орфография 

және пунктуация теориясы туралы ғалымдар пікірі. Жазудың маңызы, түрлері. 

Орфографияның  графикаға  қатысы.  Алфавит  және  оған  қойылатын  талаптар. 

Орфография  принциптері.  Тарихи-дәстүрлік  принцип.  Фонетикалық  принцип 

сӛздердің  айтылуынша  жазылуын  талап  ететіндігі.  Морфологиялық  принцип. 

Орфографиялық сӛздіктер. Олардың әр жылғы басылымдарындағы ӛзгерістер. 

 

2-тақырып.  Әріптер  емлесі.  Дауысты  дыбыс  әріптерінің  емлесі.  Дауыссыз 

дыбыс әріптерінің емлесі 

Мазмұны.  Ә  әрпінің  кӛбінесе  сӛздің  бірінші  буынында  және  бір  буынды 

сӛздерде  жазылатындығы.  О,  ө  әріптері  қазақтың  кӛп  буынды  сӛздерінің 

алғашқы  буынында  және  бір  буынды  сӛздерге  ғана  жазылатындығы.  Ұ,  ү 

әріптері  негізінен  сӛздің  бірінші  буынында  және  бір  буынды  сӛздерде 

жазылатындығы. Ы, і әріптерінің жазылуда түсіп қалуы. Я, ю әріптерінен бұрын 

ы,  і  дыбыстарының  да  орнына  и  әрпі  жазылатындығы.  Ф,  х  әріптерінің  орыс 

тілінен және басқа тілдерден енген сӛздерде жазылатындығы. В, ч, ц әріптерінің 

орыс  тілінен  енген  сӛздерде  жазылатындығы.  Щ  әрпі  орыс  тілінен  енген 

сӛздерде  және  қазақтың  байырғы  ащы,  тұщы,  кеще  деген  сӛздерде 

жазылатындығы. 

 

3-тақырып.  Түбір  сӛздердің  жазылуы.  Бірге  жазылатын  сӛздер.  Бӛлек 

жазылатын сӛздер 

Мазмұны. Кӛп буынды түбір сӛздердің бірыңғай жуан немесе жіңішке болып 

келетіндігі.  Орыс  тілінен  енген  сӛздердің  ішінде  дыбысталуы  ӛзгеріп 

қалыптасқан  бірқатар  сӛздің  сол  ӛзгерген  күйінде  жазылатындығы.  Жазу 

тәжірибесінде  кейбір  түбір  сӛздер  екі  түрлі  дыбысталуына  қарай  екі  нұсқада 

беріліп  жүргендігі.  Түбірін  сақтап  және  тұлғасы  ӛзгеріліп  барып  біріккен 

сӛздердің  бірге  жазылатындығы.  Ғылым  мен  техниканың  саласындағы 

терминдік мәнге ие болған атаулары бастапқы түбір тұлғаларын сақтап, бірігіп 

жазылатындығы. 

 

4-тақырып. Қосымшалардың жазылуы 

Мазмұны. Орыс тілінен енген соңғы буында у дыбысы бар сӛздерге қазақ тілі 

қосымшалары  жуан  жалғанатындығы;  бұл  ережеге  г  дыбысына  аяқталатын 

сӛздер  мен  жіңішкелік  белгісіне  аяқталатын  бір  буынды  сӛздер  және  бль,  ль 

дыбыстарына аяқталатын сӛздер бағынбайтындығы. 

 

5-тақырып.  Дефис  арқылы  жазылатын  сӛздер.  Шылаулар  мен  одағайлардың 

жазылуы 

Мазмұны.  Қос  сӛздердің  дефис  арқылы  жазылатындығы.  Екі  сӛзден  тұратын 

ғылыми  дәреже,  атақтардың  және  қызмет  дәрежесінің  немесе  мамандықты 

кӛрсететін атаулардың дефис арқылы жазылатындығы. Ақ, ай, ау, мыс, міс, ды 

шылаулары  ӛзінен  бұрынғы  сӛзбен  дефис  арқылы  жазылатындығы. 

Қайталанып айтылған одағайлардың арасына дефис қойылатындығы. 

 

6-тақырып. Бас әріптің қолданылуы. Тасымал 

Мазмұны.  Ең  жоғарғы  мемлекеттік  мекемелер  мен  ұйымдардың,  қызмет 

атақтары мен құрметті атақтардың бас әріппен жазылатындығы. Бас әріптерден 

қысқарған  сӛздер  бас  әріппен  жазылатындығы.  Екі  дауыссызға  аяқталатын 

сӛздерді  оларға  қосымша  жалғанып  тұрған  жерден  тасымалдағанда,  түбірдегі 

дауыссыздарды бӛліп жіберуге болмайтындығы. Сӛздің дара дыбыстан тұратын 

бір буынын жазып келе жатқан жолда қалдыруға немесе келесі жолға шығаруға 

болмайтындығы.  Бас  әріптен  қысқарған  сӛздерді  бӛліп  тасымалдауға 

болмайтындығы. 

 

7-тақырып.  Пунктуацияның  зерттеу  нысаны,  мақсаты,  міндеттері,  маңызы. 

Тыныс  белгілерінің  қалыптасуы  мен  даму  жолдары.  Қазақ  тілі 

пунктуациясының жүйесі 

Мазмұны.  Пунктуация  –  тіл  білімінің  тыныс  белгілері,  олардың  қолданылу 

ережесі  туралы  ілім.  Сӛйлеген  сӛздің  мазмұнын  жазуда  дұрыс  аңғарту  үшін 

әртүрлі  тыныс  белгілері  пайдаланылатыны;  тыныс  белгілері  сӛйлем  арқылы 

берілген  ойды  жазуда  дұрыс  түсіндіру  үшін  қызмет  атқаратыны;  тыныс 

белгілерінің  сӛйлеммен  тығыз  байланыста  болатыны.  Тыныс  белгілерінің  бір 

мезгілде  пайда  болмағандығы.  Бастапқыда  олардың  түр-тұрпаты  жағынан  да, 

қызметі  жағынан  да  қазіргі  тыныс  белгілерінен  ӛзгеше  болғандығы.  Қазақ  тіл 

білімінде  пунктуация  мәселелерінің  зерттелу  тарихы,  кезеңдері.  Тыныс 

белгілерін дұрыс қою үшін үш түрлі белгінің негізге алынатындығы: сӛйлемнің 

синтаксистік  ерекшелігі,  сӛйлемнің  не  оның  құрамындағы  кейбір  сӛздердің 

мағынасы және сӛйлемнің интонациясы. Тыныс белгілерінің қолданылу орнына 

қарай  түрлері:  сӛйлем  соңына  қойылатын  және  сӛйлем  ішінде  қойылатын 

тыныс  белгілер.  Сӛйлемнің  соңында  келетін  тыныс  белгілердің  екі  түрлі 

мақсатпен  қойылатыны:  1)  сӛйлемнің  аяқталғанын  білдіріп,  оны  басқа 

сӛйлемдерден  бӛліп  кӛрсету  үшін;  2)  сӛйлемнің  қандай  мақсатта,  қандай 

мағынада айтылғандығын байқату үшін. 

 

8-тақырып. Нүкте, оның қойылатын орындары 

Мазмұны.  Нүктенің  сӛйлемнің  аяқталғандығын  білдіруі,  хабарлы  сӛйлем 

екендігін  байқату.  Нүкте  қоюда  сӛйлемнің  құрылыс  ерекшелігі  емес, 

мағыналық  жағы,  айтылу  сазы  ескерілетіндігі.  Нүктенің  сӛйлемді  аяқтау 

қызметінен басқа қосымша қызметтері.  

 

9-тақырып. Сұрау белгісі және қойылатын орындары 

Мазмұны. Сұрау есімдіктері арқылы жасалған сұраулы сӛйлемдерден соң, ма, 

ме,  ба,  бе,  па,  пе,  ше  сұраулық  шылаулардың  қатысуы  арқылы  жасалған 

сұраулы  сӛйлемдерден  соң;  болар,  шығар  кӛмекші  етістіктерінің  қатысуы 

арқылы жасалған сӛйлемдерден соң; сұрау интонациясымен айтылған сұраулы 

сӛйлемнен  соң  қойылатыны.  Жазуда  кейбір  сӛздің  дұрыстығын  түсінбегенде, 

күмәнданғанда жақша ішіне сұрау белгісін қоятын кездер болатыны. 

 

10-тақырып. Леп белгісі және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Адамдардың  әртүрлі  кӛңіл-күйін  білдіретін,  ерекше  кӛтеріңкі 

дауыспен  айтылатын  сӛйлемдерде  қойылатыны.  Бұйрық,  ұран,  үндеу  мәнді 

сӛйлемдерден  соң,  сүйсінгендікті,  таңданғандықты,  ренішті,  ызаны  білдіретін 

сӛйлемдерден соң, ерекше дауыспен айтылатын одағай сӛздерден не одағайлы 

сӛйлемдерден соң қойылатыны. Сӛйлем ішінде келетін тыныс белгілері. 

 

11-тақырып. Үтір және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Үтірдің  сӛйлемнің  мағынасына,  құрылысына  байланысты 

қолданылатыны.  Бірыңғай  мүшелер  арасында  қойылатын  үтір.  Қаратпа 

сӛздерге  байланысты  қойылатын  үтір.  Қыстырма  сӛздерге  байланысты 

қойылатын  үтір.  Одағайларға  байланысты  қойылатын  үтір.  Оңашаланған 

мүшелерге  байланысты  қойылатын  үтір.  Салалас  құрмалас  сӛйлемдерге 

байланысты  қойылатын  үтір.  Сабақтас  және  аралас  құрмалас  сӛйлемдерге 

байланысты қойылатын үтір. 

 

12-тақырып. Сызықша және қойылатын орындары 

Мазмұны.  Сызықша  –  сӛйлемнің  синтаксистік  ерекшелігіне,  бүкіл  сӛйлемнің 

және  ол  сӛйлемдегі  кейбір  жеке  сӛздердің  мағынасына,  интонациясына 

байланысты  қойылатыны.  Бастауыш  пен  баяндауыш  арасына  қойылатын 

сызықша.  Жалпылауыш  сӛзге  байланысты  қойылатын  сызықша.  Оңашаланған 

сӛздерге байланысты қойылатын сызықша. Құрмалас сӛйлемдерге байланысты 

қойылатын сызықша. 

 

13-тақырып. Қос нүкте және кӛп нүкте. қойылатын орындары. Нүктелі үтір 

Мазмұны.  Қос  нүктенің  сӛйлемнің  синтаксис  ерекшеліктері  мен  мағынасына 

байланысты  қойылатыны.  Бірыңғай  мүшелердің  алдынан  жалпылауыш  не 

жалпылауыш мәнді сӛздер келетін болса, жалпылауыш сӛздерден соң қос нүкте 

қойылатыны.  Жалғаулықсыз  салаласқан  жай  сӛйлемдердің  алдыңғысының 

мағынасы  соңғы  жай  сӛйлемдер  арқылы  анықталып  тұрған  болса,  араларына 

қос  нүкте  қойылатыны.  Нүктелі  үтір  жай  сӛйлемдердің  арасына  қойылатын 

тыныс  белгі  екені.  Нүктелі  үтір  қоюда  сӛйлемнің  құрылысы  мен  мағынасы 

негізге  алынатыны.  Жалпылауыш  мәнді  сӛйлемнің  мәнін  ашып  кӛрсететін 

санамаланған  күрделі  бірыңғай  мүшелер  үтірдің  санын  кӛбейте  бермес  үшін 

нүктелі үтір қойылатыны. 

 

14-тақырып. Тырнақша. Жақша 

Мазмұны.  Тырнақшаның  қойылуы  кідіріске,  интонацияға  не  сӛйлемнің 

құрылысына байланысты еместігі. Тырнақша мағынаға байланысты қойылатын 

белгі екені. Сӛйлеуші я жазушы ӛз сӛзінің ішінде басқа біреудің сӛзін ӛзгертпей 

сол  қалпында  қолданса,  ондай  сӛздер  мен  сӛйлемдердің  тырнақшаға 

алынатыны.  Мақал  мен  мәтелдер,  афоризмдер  тырнақшаға  алынатыны.  Ойға 

тірек етіліп отырған сӛздер мен сӛйлемдер жеке дыбыстар жазуда тырнақшаға 

алынатыны.  Дәйек  сӛздің  тырнақшаға  алынатыны.  Газет,  журнал,  кітап, 

шығарма,  қаулы-қарар  аттары  ӛзге  біреудің  сӛзінің  ішінде  қолданылғанда 

тырнақшаға  алынатыны.  Жақша  мағынаға  байланысты  қойылатын  тыныс 

белгісі  екендігі.  Авторлық  ескертпе,  драмалық  шығармалардағы  автордың 

түсіндірмелері. 

 

15-тақырып. Тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы 

Мазмұны. Құрмалас сӛйлем ішінде тыныс белгілерінің қабаттаса қолданылуы. 

Үтір  мен  сызықшаның  келуі.  Тӛл  сӛздің  тыныс  белгісі.  Бір  сӛйлемде  екі 

жақшаның, сызықшаның сұрау, леп белгісімен не үтірмен қабаттасу жайлары, 

сұрау, леп белгілерінің қабаттаса қойылуы. 

 

 

5В011700 – «Қазақ тілі мен әдебиеті», 5В012100 – «Қазақ тілінде оқытпайтын 

мектептердегі  қазақ  тілі  мен  әдебиеті»  мамандықтарының  бақылау 

шараларының күнтізбелік кестесі  

(30 д, 15 тәж., 90 СӚЖ) - аптасына 2,0 дәріс, 1,0 тәж., 6,0 СӚЖ 

1-рейтинг 

(бақылаудың 

жоғарғы 

кӛрсеткіші) 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

58 

Қорыты

нды 100 

балл 

Апталар  

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

 

Сабаққа қатысымы 

(дәріс) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

СӚЖ 

материалдарын 

дайындау  

А2, Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, Т1 

21 

Тәжірибеде 

орындалатын үй 

жұмысы 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп2 

22 

Шектік бақылау 

 

 

 

 

 

 

Тес 50 

50 

2-рейтинг 

(бақылаудың 

жоғарғы 

кӛрсеткіші) 

7 

7 

7 

7 

7 

7 

58 

Қорыты

нды 100 

Апталар  

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

 

Сабақ қатысымы 

(дәрістер) 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

1 

7 

СӚЖ 

материалдарын 

дайындау  

А2, Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, 

Т1 

А2, Т1 

21 

Тәжірибеде 

орындалатын үй 

жұмысы 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп1 

А2, 

Кп2 

22 

Шектік бақылау 

 

 

 

 

 

 

Тес 50 

50 

 

А – ауызша                                  Кешігу (– 0,5) 

Кп – конспект                             Келесі аптада меңгеріп ӛтеу (– 0,5)  

Т – талдау                                    Қ –  Сабаққа қатысу 1 БАЛЛ 

Тес – тест 

Аб-да 25 сұрақ қойылып, дұрыс жауабы 2 баллмен есептеледі 

 

 

 

 

 

Әдебиеттер тізімі: 

Негізгі әдебиет 

1.

 

 Аманжолов  С.  Қазақ  әдеби  тілі  синтаксисінің  қысқаша  курсы.  -Алматы, 

1994 

2.

 

Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. –Алматы, 1992 

3.

 

Досмұхамедұлы Х. Таңдамалы. –Алматы, 1998 

4.

 

Ерғалиев  Қ.С.  Қазақ  тілінің  орфографиясы  мен  пунктуациясы.  –Павлодар, 

2014. -168 б. 

5.

 

Ерғалиев Қ.С. Қазақ тілінің орфографиясы. Электронды оқулық. –Павлодар, 

2014 

6.

 

Жұбанов Қ. Қазақ тілі жӛніндегі зерттеулер. –Алматы, 1966 

7.

 

Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. –Алматы, 1975 

8.

 

Қазақ тілі грамматикасы. –Алматы, 2002 

9.

 

Қазақ тілінің орфографиялық сӛздігі. -Алматы, 2007 

10.

 

Қалиев Б. Қазақ тіліндегі дауысты дыбыстардың редукциясы. –Алматы, 1984 

11.

 

Қалиұлы Б. Қазақ орфографиясындағы қайшылықтар. -Алматы, 1994 

12.

 

Мұсабекова Ф. Қазіргі қазақ тілінің пунктуациясы. –Алматы, 1991 

13.

 

Мырзабеков С. Қазақ тілінің дыбыс жүйесі. –Алматы, 1999 

14.

 

Оралбаева Н., Абылақов Ә. Қазақ тілі. –Алматы, 1992 

15.

 

Сыздықова Р.Сӛз сазы. -Алматы, 1995 

16.

 

Сыздықова Р. Емле және тыныс белгілері. –Алматы, 1996 

 

Қосымша әдебиет 

17. Аханов К. Тіл біліміне кіріспе. -Алматы, 1993 

18. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. -Алматы, 1996 

19. Джунисбеков А. Просодика слова в казахском языке. –Алматы, 1989 

20.  Мырзабеков  С.  Қазақ  орфографиясының  арнаулы  курсы  бойынша 

методикалық құрал. -Алматы, 1991 

21. Оразбаева Ф., Балтабаева Ж. Және т.б. Қазіргі қазақ тілі. -Алматы, 2005 

22. Сыздықова Р. Қазақ тілінің анықтағышы. -Астана, 2000 

23. Ерғалиев Қ.С. Қазіргі қазақ тілі. Тест тапсырмалары. 1-кітап /Қ.С.Ерғалиев. 

–Павлодар: ПМПИ баспасы, 2014. –143 б. 

24. Ерғалиев Қ.С. Қазіргі қазақ тілі. Тест тапсырмалары. 2-кітап /Қ.С.Ерғалиев. 

–Павлодар: ПМПИ баспасы, 2014. –138 б. 

25.  Ерғалиев  Қ.С.  Газет  тақырыпаттарының  прагматикалық  қызметі. 

Монография /Қ.С.Ерғалиев. –Семей: «Зияткер», 2015. –143 б. 

 

 

Курс саясаты: 

- сабаққа кешікпеу; 

- сырқаттанғандығы жайындағы анықтамасының болуы; 

- аудиторияда тәртіп сақтау; 

- жүктелген жұмыстарды толық тапсыру; 

- емтиханға қатысу т.б. 

 

Студент білімін бағалау критерий 

Қорытынды  емтихан  ауызша  түрде  ӛтеді.  Емтихан  барысында  кітап,  дәріс, 

констпект дәптерін ұстауға және кӛшіруге тыйым салынады.  

Пән  бойынша  қорытынды  баға  балдық  жүйе  бойынша  тӛмендегі  форма 

негізінде анықталады 

 

                                            Р1+Р2+Р3+Р4                                               

                И =  ---------------* 0,3 + КР*0,2 + Э*0,5                                                               

                                             4 

Мұндағы Р1, Р2, КР, Э – 1-4 рейтинг қорытындысына сәйкес ұпайлары, 100 

ұпайлық шкаламен анықталатын курстық жұмысты сапалы орындау мен қорғау 

және емтихандағы жауаптары; 0,3, 0,2 және 0,5  – институттың Ғылыми кеңесі 

бекіткен тиісті үлестері. 

Емтиханда  қанағаттанарлықсыз  (50  балдан  тӛмен)  бағасын  алсаңыз,  онда 

сіздің 

қорытынды 

рейтингіңіз 

анықталмайды, 

ал 

тізімдемеге 

«қанағаттанарлықсыз» деген баға жазылады. 

Балл 

жүйесіндегі 

қорытынды 

баға (И) 

Балдың сандық 

эквиваленті (Ц) 

Әріптік 

жүйедегі 

баға 

Дәстүрлі жүйедегі баға 

емтихан 

сынақ 

95-100 

4 

А 

ӛте жақсы 

есептелді 

90-94 

3,67 

А- 

85-89 

3,33 

В+ 

жақсы 

80-84 

3,0 

В 

75-79 

2,67 

В- 

70-74 

2,33 

С+ 

қанағаттана

рлық 

65-69 

2,0 

С 

60-64 

1,67 

С- 

55-59 

1,33 

D+ 

50-54 

1,0 

D 

0-49 

0 

F 

қанағаттана

рлықсыз 

есептелмеді