Қазақстан республикасы ғылым және білім министрлігі
Қоршаған орта мониторингі
жүктеу/скачать 425,44 Kb. Pdf көрінісі
|
Кіріспе аза стан Республикасыны мемлекеттік білім стандарттары
|
Қоршаған орта мониторингі «Қоршаған ортаның мониторингі» пәнінің ұғымы мен мәні. Мониторингтің сыныптамасы және деңгейлері. ГАЖ - бұл деректер қоры, анықтамалық-ақпараттық жүйе және құбылыстарды зерттеу құралы. Табиғи орталарды ластайтын табиғи және антропогенді кӛздер. Санитарлық-эпидемиологиялық мониоринг. Жергілікті мониторинг. Ластануды анықтау. Уыттылық, оның дәрежесі (ӛлтіретін молшерлері) және әсері. Суперэкотоксиканттар. Табиғи орта мен тағам ӛнімдерінің сапалық нормативтері. Шектеулі рауалды мӛлшерлер. Атмосфераның тӛменгі қабаттарындағы ауаның сапасы. Атмосфераның ластануының кешенді кӛрсеткіші. Ластағыш заттардың шығарылуы. Атмосфераға шығарылатын заттардың түрлері. «Қышқыл жаңбыр» түзілуінің себептері және оның салдары. Судың сапасын нормалау және зиянды заттардың түрлері, олардың шектеулі рауалды мӛлшерлері. Тӛгінді сулар жӛне олардың күрамы. Суды тазалаудың тәсілдері. Шығарындылар және ластанудың әр түрлеріне арналған байрақшалық сипаттамалар. Таза судың эталоны ретіндегі тау суы. Топырақтың сапасын нормалау және зиянды заттардың түрлері, олардың шектеулі рауалды мӛлшерлері. Жиынтықты керсеткіш бойынша топырақтың ластану қатерін бағалау шкаласы. Топырақты санитарлык тұрғыдан қорғау. Топырақтың ӛзін езі тазартуы. Тағам ӛнімдеріндегі зиянды заттардың шектеулі жол берілген мӛлшерлері. Химиялық қосылымдардың уыттылық сипаттамасына байланысты олардың кауіптілік сыныптары. Ықпалдық мониторинг. Радиациялык кауіпсіздік саласындағы нормалау. Радиобелсенді заттардьщ жартылай ыдырау кезеңдері. Экспозициялық доза. Иондаушы сәулеленудің түрлі топтарға (қызметкерлер, түрғындар) арналған негізгі дозалық шектері. Жүйелік геоэкологиялық мониторинг. Табиғи ортаға жасалатын антропогендік әсер. Жүйе, экожүие, геожүйе. Геоэкологиялық жағдай. Резистенттік және серпімді тӛзімділік. «Экожүиелердің тізбекті реакциялары». Ауыл шаруашылығы ӛндірісінің, металлургия зауыттарының, тау-кен қазбалау жұмыстарының және басқалардың ландшафттьщ құрылыстарына әсері. Жүйелік геоэкологиялық мониторинг. Сукцессия сатылары. Геоэкологиялық мониторинг жүргізу әдістері. Техникалық тектегі ӛнімдердің табиғи ортада уытсыздануға қабілетін сипаттайтын факторлар. Ауыр металдар. Ауыр металдармен және бейметалдармен ластану кӛздері. Әр түрлі кәсіпорындардың табиғи ортаны ауыр металдармен салыстырмалы түрде ластауы. Ірі калалардың аумағындағы ауыр металдар. Қаланың түрлі бӛліктерінің ластанудағы уақыттың, қарқындылықтың рӛлі. Пестицидтердің табиғи ортаға әсері. Тыңайтқыштарды қолданудың мониторингі. Тыңайтқыштардың негізгі түрлері - азот, фосфор, калий. Сырттан енгізілген элементтердің қозғалысы, олардың табиғи ортаға әсері. Мұздықтар жүйелерінің мониторингі. Ыстық елдердің тау мұздыктары - суық тұщы суды сақтайтын ӛзіндік бір бағалы қор. Гляциологиялық мониторинг. Топырак мониторингі. Суарылатын топырақтардың экологиялық ӛзгерістерінің мониторингі. Топырақ биотасының антропогендік ықпалға жауабының мониторингі. Қоршаған ортаның ластануын сынап бағалау үшін топырақтың биохимиялық белсенділігін пайдалану. Ормандар мониторингі. Орманның қорғаныс сипаттары, Орман ӛрттерінін мониторингі жүйесі. Жас ормандарды пайдаланудың экономикалық-экологиялық теңгерімсіздігі. Табиғи ортаның ғаламдық мониторингі. Авиациялық мониторинг. Ғарыштық мониторинг. Биосфераның ғаламдық ӛзгеруіндегі адамның атқаратын рӛлі. Ӛсімдік әлемінің табиғи тіршілік етуінің ғаламшарды тазартудағы атқаратын релі. Жер шарын қашықтан тексеру. Экологиялық жағдайлардьщ ғарыштық мониторингі және оларды картаға түсіру жағынан қамтамасыз ету. Атмосфераның ғаламдық антропогендік ластануының түрлері мен тәсілдері. Литосфераньщ ғаламдық ластануына әсер ететін антропогендік факторлар. Гидросфераның ғаламдық ластануы. Гидросфера мен су тепе-теңдігіне жасалатын белсенді ықпал. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардьщ мониторингінің біртұтас мемлекеттік ақпараттық жүйесі (ҚО мен ТР МБМА) туралы ереже. Экология және табиғи ресурстар министрлігі қоршаған орта мен табиғи ресурстарды қорғау, зерделеу, олардың мониторингі саласындағы мемлекеттік басқарудың орталық аткарушы органы ретінде. ҚО мен ТР МБМА құрылымдау жалпы мемлекеттік, аймақтық (аумақтық филиалдары), жергілікті (түрақты жэне жылжымалы байқау станциялары). Гидрометеорологиялық бақылаулар мен коршаған ортаның мониторингінің мемлекеттік жүйесі (МБЖ). МБЖ элементтерінің ұйымдастырушылық құрылымы: бакылау орындары, гидрометеорология мен мониторинг жӛніндегі облыстык орталыктар, акпарат жинау және ӛңдеу орталығы, Мониторинг орталығы, Ауа-райы бюросы. жүктеу/скачать 425,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|