Дәріс №3. Локалды есептеуіш желілерідің типтік топологиялары

Дәрістің жоспары  

1. Компьютерлік желінің топология түсінігі. Топология түрлері. 

2. Топология «жалпы шина» 

3. Топология «жұлдызша» 

4. Топология «сақина» 

Глоссарий 

2.Бір-біріне  немесе  орталық  серверге  қосылған  ортақ  ресурстарды  қолданатын 

компьютерлер торабы. 

Жалпы  желі  -компьютерлік  желілерді  олардың  географиялық  мекен-жайынан 

тәуелсіз түрде интеграциялау 

Егер  де  екіден  артық  компьютерлерді  қосуға  керек  болса,  физикалық  байланыс 

конфигурациясын желі мәселесі, немесе топология пайда болады. КЖ топология деп бір 

біріне  қатысты  компьютерлердің  физикалық  орналасуын  және  оларды  байланыс 

жолдарымен қосу тәсілін айтамыз. Топология құрылғыға, қолданылатын кабелдің түріне 

қойылатын талаптарды, басқару тәсілдерінің мүмкін және ең ыңғайлы алмасуды басқару 

тәсілдерін, жұмыстың беріктігін, желіні кеңейту мүмкіндіктерін анықтайды.  

Топология  түсінігі  байланыс  құрылымын  оңай  байқай  алатын,  локалды  желілерге 

жатады.  Әдебиетте  желі  топологиясы  туралы  айтылғанда,  желілік  архитектурасының 

әртүрлі деңгейіне жататын, төрт мүлде өзгеше түсінікті тұспалджеліы мүмкін: физикалық, 

логикалық,  алмасуды  басқару,  ақпараттық.  Мүмкін  болу  топология  конфигурация 

көпшілігі  ішенен  айырады:  толық  байланысқан  және  толық  емес  байланысқан.  Толық 

байланысқан топология әрбір компьютер тікелей қалған басқалармен байланысқан желіге 

сәйкес  келеді.  Барлық  басқа  нұсқалар  толық  емес,  яғни  екі  компьютер  арасында 

мәліметтермен алмасу үшін  желінің басқа түйіндері арқылы мәліметтерді аралық жіберу 

керек болған кездегі, топологияға негізделген.  

Локалды желілерде желі топологиясының негізгі үш түрін бөледі: 

-  шина  (bus),  онда  барлық  компьютерлер  параллельді  бір  байланыс  жолына 

қосылады  және  әрбір  компьютерден  мәліметтер  бір  мезгілде  барлық 

компьютерлерге жіберіледі; 

-  жұлдызша  (star),  онда  бір  орталық  компьютерге  қалған  перифериілік 

компьютерлер қосылады, және де олардың әрқайсысы өз бөлек байланыс жолын 

қолданылады; 

-  сақина  (ring),  онда  әрбір  компьютер  мәліметті  әрқашанда  тек  қана  тізбектегі 

келесі  компьютерге жібереді де, алдында тұрған компьютерден алады, және сол 

тізбек «сақина» деп аталынады.  

Практикада  жиі  базалық  топологиялар  комбинациясы  қолданылады:  жұлдызша-

сақина, жұлдызша-шина. 

Ұсынылатын әдебиет 

1 В.Г.Олифер, Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы: Учебник для 

вузов. - Спб.: Питер, 2004. – 864с. 

2 В.П.Косарев, Компьютерные системы и сети. Уч. пособие для Вузов. - М.: Финансы 

и статистика, 1999. – 462с. 

3  Ю.В.  Новиков.  Локальные  сети:  архитектура,  алгоритмы,  проектирование.  -  М.: 

Изд.ЭКОМ, 2000. –312с. 

4  М.Палмер,  Проектирование  и  внедрение  компьютерных  сетей.  Уч.курс.  Пер.с 

англ.: - Спб.: Питер, 2004. – 740с. 

5 К.Андерсен, Локальные сети. Уч.пособие. : Перв.с.англ. - М.: Энтропия, 1999. – 

624с. 

ОӘК КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР 

 

ГАБДУЛОВА А.Е.

 

 

 СДЖ арналған бақылау тапсырмалары:   

1. Топологияның қай түріне келесі түрде: бір-бірімен үшбұрыш түрінде байланысқан 

үш  түйіндер  (А);  бір-бірімен  төртбұрыш  түрінде  байланысқан  төрт  түйіндер  (В);  бір-

бірімен  тізбектей  байланысқан  үш  түйіндер  (С)  түрінде  құрастырылған  құрылымды 

жатқызуға болады: 

-  толық байланысты; 

-  ұялы; 

-  сақина; 

-  жұлдызша? 

2. Қазіргі кезде локалды желілерде ең көп тараған конфигурация түрі?  

3.  Толық  байланысты  топология  кемшіліктерні  атандар,  және  жалпы  шина,  сақина, 

жұлдызша топология түрлерін?  

4. Концентратор негізінде салынған бірсегментті Ethernet желісі қандай топологиядан 

тұрады: жалпы шина немесе жұлдызша? 

5. Дәріс тақырыбына сәйкес әртүрлі формалы 5 тестік тапсырма құру  

жүктеу/скачать 1,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: