Көпке танымал əдістер: минисотты көп факторлы тұлғалық

163
 
немесе  басқа  жеке  адамдық  тенденциялардың  көріну  дəрежесімен 
анықталады.  Егер  осы  тенденцияларды  қысқаша  атап  көрсететін 
болсақ, əрбір шкалаларға төмендегідей сипаттама береміз.
1-шкала.  Жоғары  қысымшылдық  көрсеткіш,  жоғары  дəрежеде 
бақылау жеке адамның тұрақты қасиетінің сапасы ретінде, дизадап-
тация кезінде өз ағзасының дұрыс қалыптасуының ауытқушылығына 
көп  зейін  аударатындығын  білідіреді.  Төмен  көрсеткіштер – бұл 
қарама-қарсы мағынаны білдіреді, яғни жоғарыда көрсетілген жеке 
адамның ерекшеліктері мен жағдайының болмауын айқындайды.
3 - шкала - эмоциональды лабилділік - оның көрсеткішінің нор-
мадан шығып көтерілуі ортадағы əсерлерге жоғары сезімталдықты 
жəне  эмоциональды  жағдайының  тұрақсыздығын  бейнелейді. 
Жоғары  болған  кезде  истероидтық,  яғни  мазасыздық  күйі  жоғары 
көрінеді.
2 - шкала - пессимистік шкаласы, бұл сапа қанағаттанбаушылық, 
уайымдауға  бейімділікті  көрсетеді.  Бұл  адамның  депрессиялық 
жағдайда екендігін білдіреді.
4 - шкала - импульсивтік шкаласы. Жоғары болуы астеникалық 
типін  бейнелейді.  Жоғары  импульсивті  психопатиялық  мінез-
құлықтардың  нашарлығы  психопатиялық  синдромдардың  белгісін 
көрсетеді.
5 - шкала- жұмсақтық шкаласы. Батылдық жартылай рөлдік мінез 
- құлықтың дəржесінің сəйкес келуін жəне сексуальды бейімдеушілік 
деңгейін көрсетеді.
6 - шкала – Талапшылдық.  Əрбір  істің  орындалуына  шектен 
тыс  талап  қоюға  бейімділік,  жағымсыз  уайымдауларға  тоқталу 
жəне  бəсекелестікті  бейнелеу.  Жоғары  көрсеткіштері  аффектке 
бейімділігін сипаттайды.
7 - шкала - мазасыздық.  Жоғары  үрейшілдікті,  мазасыздық, 
өз - өзіне сенбеушілік, конформдылықты айқындайды. 7 - шкала 
бойынша жоғары көрсеткіштер көрінген психастеникалық акцен-
туация проблемаларын, тежелгіштікті игеру, жүйке ауытқуларын 
сипаттайды.
8 - шкала - даралылық  шкаласы.  Жеке  ойы  мен  жасаған 
қылықтарының  тəуелсіздігі  соншалықты,  тіпті  қоғам  талабына 
сəйкес келмейтін пікірлерді білдіреді. Жоғары көрсеткіштер кезінде 
өзіндік  қызығушылықтар,  айтып  болмайтын  қылықтар,  шешуге 
мүмкін емес мəселелерді көтеруінен көрінеді.
9 - шкала  оптимистік  деңгейді  айқындайды  жəне  əсер  етеді. 

164
Төмен  жатса  жалпы  белсенділікті  жəне  өмірді  сүюшілік  деңгейін 
төмендету негізін білдіреді.
10 - шкала  қарым – қатынасқа  бейімділік.  Жеке  адамның 
əлеуметтік  еліктеулерін,  субъективті  уайымдарына  көңіл  бөлу, 
тұйықтыққа  дейін  барғандығын  көрсетеді,  сонымен  бірге  жеке 
адамның  шындық  əлемге  көңіл  бөлуі  немесе  өзін-өзі  бақылауы 
төмен деңгейін айқындайды.

жүктеу/скачать 20,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: