Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев

63
компонентті, коферменттері гем, химиялық табиғаты жағынан 
цитохромдарға ұқсас, каталаза мен пероксидаза тотығу-тотық-
сыздану реакцияларын тездетеді, бірақ биологиялық тотығу 
процесіне қатыспайды.
Каталаза əр уақытта ағзада тотықсызданған ФП аэробты 
тотығу нəтижесінде түзілетін зиянды Н
2
О
2
жиналуынан сақтайды:
НО
НО
│ + │
каталаза
НО НО Н
2
О +О
2
Пероксидаза катализдейтін реакциялар теңдеулерінің схема-
сы былай жазылады:
Н
2
О пероксидаза Н
2
О +[О]
Н
2
О
2
+ SН
2
2Н
2
О +S
Оксигеназалар
, оксидазалар жəне гидроксилазалар. Сутегінің 
акцепторы ретінде тек ауадағы оттегін пайдаланатын аэробты де-
гидрогеназаларды оксидазалар деп атайды.
Оттегін жалғайтын ферменттерді оксигеназалар деп атайды. 
Биологиялық тотығу тізбегінде электрондарды қосып ала оты-
рып, қоректік заттарды тотықтыру арқылы ағзаға қажетті энер-
гияны түзуге қатысады.
Гидроксил тобын түзе жүретін реакцияларды катализдейтін 
ферменттер гидроксилазалар деп аталады.
2. Трансферазалар
– бір субстраттан (донор есебінде) екінші 
бір субстратқа (акцептор ретінде) əртүрлі топтарды тасымалдай-
тын ферменттер. Мысалы, глицеринкиназа глицеринді фосфорил-
деу реакциясын катализдейді. Тасымалдайтын атомдар тобына 
қарай фосфотрансфераза, аминотрансфераза, ацилтрансфераза, 
т.б. болып бөлінеді. Фосфотрансферазалар фосфор қышқылы 
қалдықтарының көшуін катализдейді:
Фосфор қышқылы қалдықтарының доноры негізінде АТФ бо-
лады. Фосфотрансферазаның өкілі – гексокиназа.

64
H
2
C – OH CH
2
– OH
│ │
HC – OH +АТФ гексокиназа CH – OH + АДФ
│ │
H
2
C – OH CH
2
– OPO3H2
Глицерин
α
- глицерофосфат
Əртүрлі киназалардың əсер етуі нəтижесінде ағзада көп теген 
фосфорилденген қосылыстар синтезделеді.
Трансфераза класы 8 топшадан тұрады.

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: