Ломан Н.Ф. (Караганда, КГМУ)                Садыкова Д.М

195 

 

позволяют  занять  определённую  позицию,  регулируют  поведение. 

Поэтому очень важно понять, выяснить, с чем ассоциируется успешность в 

будущем. Как уже ранее было отмечено, большинство студентов считают, 

что  знания,  полученные  в  вузе,  являются  достаточными,  чтобы  быть 

конкурентоспособным  специалистом.  И  только  незначительный  процент  

считает,  что  необходимо,  в  течение  всей  жизни,  повышать  свой  уровень 

образования,  квалификации,  совершенствовать  навыки,  расти  духовно.  С 

одной стороны это свидетельствует о хороших, фундаментальных знаниях, 

получаемых в стенах университета. Но, с другой стороны свидетельствуют 

о 

необходимости 

работы 

по 

пропаганде 

постоянного 

самосовершенствования.  Большинство  студентов  считают,  что  для 

достижения  конкурентоспособности  и  повышения  качества  подготовки 

выпускников медицинского вуза, необходимо: 

1)  увеличение  часов  на  практические  занятия,  на    которых  студенты 

будут  учиться    принимать    самостоятельные, нестандартные решения   по 

выполнению тех или иных задач; 

2) больше взаимосвязи  практики и науки  

3) совершенствовать  единый  информационный  портал для студентов-

медиков  разных  вузов  для  обмена  информацией,  научной  литературой, 

студенческими  исследовательскими  работами,  публикациями,  что  создаст 

здоровую  конкуренцию  между  студентами  разных  медицинских  вузов  и 

повысит интерес к  обучению; 

4)  владение  английским  языком,  так  как    это  одна  из  важнейших 

современных  тенденций  для  повышения  конкурентоспособности. 

Студенты-медики  должны  свободно  владеть  английским  языком  для 

обмена научной и профессионально значимой информацией, к тому же для 

работодателей  это  является  приоритетным  критерием  для  приема  на 

работу; 

5) создание гибкости образовательных программ, которая достигается 

через  увеличение  элективных  дисциплин,  позволяющая  своевременно 

реагировать  на  достижения  науки  и  техники,  с  помощью  которых  можно 

получать, перерабатывать и использовать новую информацию. 

     По  нашему  мнению,  конкурентоспособность  сегодня  это  –  не  только 

компетентность  в  своей  сфере  деятельности,  постоянный  рост  уровня  

профессиональных  знаний  и  навыков,  но  и  духовность,  патриотизм, 

любовь к своей Родине.  

Таким образом, в Плане нации - 100 конкретных шагов по реализации 

пяти 

институциональных 

реформ, 

задачи 

повышения 

конкурентоспособности  выпускаемых  кадров  в  сфере  здравоохранения 

обозначены  в  числе  приоритетных  и  направлены  на  укрепление 

конкурентных  позиций  на  международном  образовательном  рынке.  Мы  с 

этим  полностью  согласны.  Лидер  Нации  призывает  нас  быть 

196 

 

компетентными во всех сферах, что будет способствовать росту авторитета  

Казахстана на международной арене.  

 

Список использованных источников 

 

1. План  нации  -  100  конкретных  шагов  по  реализации  пяти 

институциональных  реформ  Главы  государства  Нурсултана  Назарбаева 

(электронный 

ресурс)//http://www.zakon.kz/4713070-sto-konkretnykh-

shagov-prezidnta.html//(дата посещения сайта: 30.10.2016). 

2. Абдулина  О.А.  Личность  студента  в  процессе  профессиональной 

подготовки//Высшее образование в России.-1993.-№3.С-165-170. 

3. Асмолов 

А.Г.  О  предмете  психологии  личности//Вопросы 

психологии.-1983.-№3.-С.118-125. 

 

 

197 

 

ӘОЖ 9-59(574):323.2=512.122      Мади П.Ш. (Қарағанды, ҚарМТУ)                                            

     

 

 

 

 

Жүсіпова Ж.Қ. (Қарағанды, ҚарМТУ) 

 

   

 

 

 

 

Бражанова Д.К. (Қарағанды, ҚарМТУ) 

 

ЕЛБАСЫНЫНЫҢ МАҢЫЗДЫ ТАРИХИ ШЕШІМДЕРІНІҢ БІРІ – 

АСТАНАНЫ КӨШІРУ 

 

Қазақстанның  астанасын  Астана  қаласына  көшіру  -  саясат  элитасын 

жаңарту және еліміздің жас астанасының дамуына зор үлес қосып жатқан  

реформаларға жаңа дем беру.  

Заманауи  қала.  Біз  үшін,  ең  алдымен,  Астана  ертеңгі  күннің  айнасы 

іспеттес, оған себеп көз жауын алатын 21 ғасыр архитектурасы. Екіншіден 

әрине  ол  тұрғындар.  Әртүрлі  ұлт  өкілдері  бір  шаңырақтың  астында  кең 

пейілділіктің арқасында тату өмір сүріп келеді. Олар әңгімелесуга жақын,  

жарқын жүзді. Өзіңді жайлы сезінетін үлкен мегаполис қалалар бар, соның 

бірі сөзсіз Астана.      

Астананы  ауыстыру  тек  географиялық  орын  ауыстыру  төңірегінде 

шектелмейді.  Ол  мемлекет  ғұмырында  жаңа  өмір  бастаудың  жолы. 

Астанамыздың  территориялық  орын  ауыстыруы  саясат  элитасын  

дамытуға    және  жүргізіліп  жатқан  реформаларға  жаңа  дем  берді.  Ол 

дегеніміз, жаңа тәртіппен жаңа парақшадан бастау. Қалыптасқан дәстүрлер 

көп жағдайда көмектесіп жатады, дегенмен кей жағдайларда кері септігін 

тигізеді.  Қалыптасып  қалған  жағдайларды,  ережелер  мен  тәртіптерді 

түбегейлі  өзгерту  мақсатында,  астананының  орын  ауыстыруы  өте  тиімді 

қадам болып табылды.  

Елдің  сыртқы  саясатына  келер  болсақ,  президентіміз  Нұрсұлтан 

Назарбаев сыртқы саясатты Алматы қаласынан да жүргізе ала еді. Ал басқа 

шекараларға жақын орналасу, екі жақтың қарым – қатынасының дамуына 

қолайлылық  тудыратын  фактор  [1  2-3  б.].  Ішкі  саясатқа  келер  болсақ,  ол 

кешенді  әрі  өзара  іс.  Жаңа  астанамыз  –  Астана,  Қазақстанның  барлық 

талпыныстарына жағдай жасай алатын халықаралық қала.  

Астананың  мемлекетіміздің  орталығында  орналасуы  –  экономика 

тұрғысынан алғанда өте тиімді. Мемлекет орталығында орналасқан астана 

әрдайым қолайлы әрі тиімді.  

Астана  тұрғындарының  құрамы  көп  ұлтты  болуынан  еуразия 

интеграциясының  символына  айналып  келеді.  Қазақтар  мен  орыстардың 

бірлікте өмір сүріп жатқандары белгілі жағдай. Бұл жайтты тұрғындар да 

растайды.  Географиялық  орналасуына  байланысты  Қазақстан  болашақ 

Еуразия  одағының  оңтүстігінде,  ал  орталығында,  әрине,  Астана 

орналасқан.  

Мемлекеттер  потенциалдарының  бірігуі  зор  үміт  күттіреді.  Азия  мен 

Еуропа  арасында  транспорттық  қарым  –  қатынасты  жалғауға  мүмкіндік 

198 

 

береді.  Сондықтан,  Астана  осы  транспорттық  ағымдарды  басқару 

орталығы ретінде осы салада туындайтын талаптар спектріне жауап береді.    

Біздің  заманымызда  бой  көтерген  қала  әр  мәселені  бойынша  шешім 

қабылдауға және оларды әске асыруға дайын. Астананың жоғары деңгейде 

кездесулер мен конференцияларды өткізуге даяр екені де сөзсіз. Сонымен 

қоса,  халықаралық  саяси,  экономикалық,  діни  ұйымдар  өкілдерінің 

маңызды  кездесулер  аймағы  ретінде  кеңінен  таңыла  бастады.  Мысалы, 

швейцариялық 

демалу 

курорттары, 

дәл 

осындай 

масштабтағы 

кездесулердің, халықаралық саммиттердің өткізілуі нәтижесінде таңылған.   

Әртүрлі  халықаралық  деңгейдегі  спорттық  ойындар  мен  кездесулер 

өткізілмеген  жағдайда  да,  Астана  –  Қазақстанның  бас  қаласы.  Дегенмен, 

олар  танымалдылықты  және  оның  дүние  жүзілік  масштабтағы  орнын 

күшейте түседі.  

Егеменді  Мемлекет  басшысы  Нұрсұлтан  Назарбаев  1997  жылы 

астананы  Алматы  қаласынан  Ақмолаға  ауыстыруды  ұсынды.  Бұл  шешім 

қаланың  геосаяси  орналасуы  –  Еуразиялық  құрылықта  және  Қазақстан 

орталығында  орналасуы,  көлік  және  коммуникация  инфақұрылымының 

қажеттілігіне  маңызды  рөл  атқарады.  Жаңа  елорданың  таңдалуының 

ерекше  мағынасы  жаңа  құрылыс  алаңдарына  бос  жер  телімдерінің 

болуында.Елорданың  дамуының  жаңа  кезеңдері  басталды.  Астана 

мемлекеттік,  қоғамдық  және  еліміздің  мәдени  өмірінің  орталығына 

айналды.     

Астананы 

көшіру 

кеңестік 

мемлекеттер 

арасында 

бірегей 

құбылыстардың  бірі  болды.  Кеңестік  мемлекеттер  ешқайсысы  мұндай 

қадамға  бармады.  Әлі  танылып  үлгермеген  мемлекеттерде  астанасының 

«жаңа»  болуы  елеулі  ескертпелердің  бірі  болатын.    Бұл  шын  мәнінде, 

қызықты  тәжірбие,  бірақ  бұл  «жаңа»  астаналар  әр  уақытқа  байланысты 

өзіндік  аумағында  ірі  әкімшілік  және  мәдени  орталықтар  болды. 

Осылайша,  Қазақстан  өз  астанасын  көшіру  туралы  өте  маңызды  шешім 

қабылдады.  Бұл  әрекет  тек  саяси,  геосаяси  және  инфрақұрылым  өзгерту 

үшін  емес.  Бұл  қадам  елдегі  түбегейлі  экономикалық  дамуына  әсер  етті. 

Өте  маңызды  әлеуметік  мәселелердің  бірі  –  жаңа  астананың  әлеуметтік 

құрылымы,  миграция  және  өзіндік  ерекшелігінде.  Қазақстан  астанасын 

үшінші  рет  Алматыдан  Астанаға  көшіру  туралы  (10  желтоқсан  1997  ж) 

шешім  қабылдады.  Алдынғы  көшірулерге  қарағанда  бұл  шешім  билік 

өкілдерінің  басшылығымен  қаралған.  Ол  сондай  –  ақ  мемлекеттің 

әлеуметтік – экономикалық жағдайына елеулі әсерін тигізе отырып, Кеңес 

Одағы  кезіндегі  бірінші  және  жалғыз  астана  көшіру  туралы  шешім 

болатын.  

Қазақстан  Республикасының  6  шілде  1994  жылғы  Жоғары  Кеңесінің 

шешімі бойынша Алматыдан Астанаға көшіру туралы шешім қабылданды. 

Астананы  көшіру  (Целиноград/Акмола)  белсенді  жақтаушысы  болған 

Республика  президенті  Нұрсұлтан  Назарбаев  болатын.  15  қыркүйек  1995 

199 

 

жылғы жарлығы бойынша «Қазақстан Республикасының астанасы» жайлы 

мемлекеттік  комиссия  қалыптастырып,  жоғарғы  және  орталық  билік 

өкілдерінің  көмегімен  Ақмола  қаласына  көшіру  туралы  бұйрық  берді.  

Астанамыздың  ауысуының  ресми    жиі  себептері:  Алматы  географиялық 

орналасу  жағдайына  сәйкес  еліміздің  оңтүстік  –  шығыс  бөлігінде 

орналасқан;    таулы  аймақта  орналасқандықтан  даму  мүмкіндіктеріне 

әсерін тигізбей қоймады; сейсмологиялық аймақ болғандықтан экологияға 

және  қоршаған  ортаға  өте  қауіпті  аймақ  болып  табылды.    Астана 

географиялық 

орналасуына 

байланысты 

солтүстік 

бөлігінде 

орналасқанымен,  еліміздің орталығы болып саналады.  

Бұқаралық  ақпарат  жүйелерінің  талдаулары  нәтижесінде  еліміздің 

астанасының  ауысуының  этно  –  демографиялық  себептері  билік 

өкілдерінің  тарапынан  жария  етіле  қоймады.  Қазақ  қоғамында  қоныс 

аудару ұлтаралық шиеленістің өсуін тежей алғанымен, еліміздің солтүстік 

– шығыс бөлігінде орыс тілді қоғам өкілдері сол аймақта әлі де көп болып 

саналады.  Сонымен  қатар  қазақ  қоғамының    ауыл  тұрғындарының 

санының  өсуі,  мигранттардың  ел  ішінде  қарқынды  дамуымен  сәйкес 

келеді, ал Алматыда ішкі мигранттарды  физикалық тұрғыда орналастыру 

мүмкін  емес  еді.  Мұндай  жағдайларда  билік  өкілдері  қазақ  ауыл 

тұрғындарын  өте  үлкен  даму  мүмкіндіктері  бар  қалаға  бағыттауды  және 

солтүстік  –  шығыс  бөлікті  қазақтандыруға  ұмтылды.  Бұл  жаңа 

Қазақстанды 

қалыптастыру 

мақсатында 

құрылған 

Қазақстан 

Республикасының  бірінші  президентінің  айтулы  шешімдерінің  бірі 

болатын.  

Қазіргі таңда Астана - алып жатқан аумағына сәйкес (200 шаршы метр) 

өте үлкен қалалардың бірі болып саналады.Астананың архитектурасының 

стилі  шығыс  және  еуропалық  мәдениеттерін  үйлестірсе,  ал  саясат, 

мәдениет  және  экономиканың  дамуының  орталығы  ретінде  Астана 

қаласының  келбетін  көрсетеді.  Бірнеше  жыл  ішінде  Астана  қаласының 

әдемі  көрінісі  пайда  болды.  Тіпті  қазіргі  күннің  өзінде  Астана  құрылыс 

алаңдарының салынуы, дамуы жалғасуда. Астана қаласының түнгі көрінісі 

–  әдемі  ғимараттарының  жарықтандырулары,  Есіл  өзенінің  көз  тоймас 

фонтандары,  көшелердің  жарықтандырулары,  жағалаулар  осының  бәрі 

қазіргі Астананың басты ерекшеліктері. [2] 

Бүгін де Астана – Қазақстанның мақтанышы, мемлекеттік және ұлттық 

одағының  идеяның  іске  асуы  символы.    Қазақстанның  дамуы  Астананың 

болашағымен тығыз байланысты.  

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 

 

1. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан Халқына Жолдауынан. 

17 қаңтар. 2014 жыл // Егемен Қазақстан. 18.01.2014 ж. 2–3 бб. 

2. Берг Л.С. Астана – Новая Столица. 

 

 

200 

 

УДК 9-05(574):32.019.5(574)   

Майдин С.К. (КарГТУ, ст. гр. ОП-15-1) 

Мажитова Ж.Е. (КарГТУ, ст. гр. ОП-15-1) 

Научн. рук. - ст. преподаватель Толеуова М.О. 

 

РОЛЬ ПЕРВОГО ПРЕЗИДЕНТА Н.А. НАЗАРБАЕВА В 

СТАНОВЛЕНИИ И РАЗВИТИИ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 

 

Казахстан  интенсивно  идет  по  пути  экономических,  социально-

политических,  демократических  преобразований  и  сегодня  он  по  праву 

считается  одной  из  самых  энергично  развивающихся  стран  не  только  на 

постсоветском пространстве, но и в мире. Это не пришло само собой, а во 

многом  стало  возможным  благодаря  правильно  выбранному  курсу  на 

сохранение  гражданского  мира  и  внутриполитической  стабильности  в 

обществе, 

разработке 

осуществлению 

эффективных 

механизмов 

регулирования  межнациональных  и  межконфессиональных  отношений. 

Все  эти  достижения  независимого  Казахстана  -  это  результат 

титанического  труда  Главы  государства,  лидера  нации,  первого 

Президента Республики Казахстана Н. А. Назарбаева.  

Н.А.  Назарбаев  родился  6  июля  1940  года  в  селе  Чемолган 

Карасайского  района  Алматинской  области.  После  успешного  окончания 

школы приехал в город Темиртау Карагандинской области, где устроился 

на работу на строящийся металлургический комбинат. Свой трудовой путь 

он  начал  простым  рабочим,  а  в  последствии  стал  Президентом  одной  из 

крупнейших  стран мира из Темиртау Н. А. Назарбаев с группой молодых 

парней отправился на учёбу в Украинский город Днепро-дзержинский, где 

с отличием окончил профессионально- техническое училище. Он получил 

рабочую профессию - горновой доменного цеха. Вернувшись в Темиртау, 

будущий  Президент  работал  горновым  доменной  печи,  где  выплавлялся 

чугун. Позже Н. А. Назарбаев учился в Карагандинском политехническом 

институте,  окончил  металлургический  институт  в  Темиртау  и  стал 

инженером – металлургом [1, с. 8]. 

Работая на комбинате, Н.А. Назарбаев находился на комсомольской и 

партийной  работе,  проявив  при  этом  не  заурядные  качества  отличного 

руководителя  и    организатора.  Он  проявлял  особую  заботу  о  рабочих, 

всегда  старался  им  помочь.  Будучи  секретарём  партийного  комитета 

комбината, он приложил много усилий для того, чтобы лучше развивалось 

производство и улучшалось качество жизни трудящихся. При его активном 

участии  и  постоянном  контроле  Темиртау  велось  строительство  жилья, 

детский  садов,  домов  отдыха,  спортивного  комплекса,  плавательного 

бассейна, спортивно-оздоровительного лагеря. 

Партийная работа на комбинате потребовала от будущего Президента 

страны полной отдачи сил, таланта, душевного тепля. Он знал, что никакая 

201 

 

работа не терпит равнодушия и формализма, её надо любить, и главное-нет 

выше призвания, чем бескорыстное служение народу 

 

[2, с.12]. 

В  дальнейшем  Н.А.  Назарбаев  работал  в  Карагандинском  областном 

комитете  партии  на  руководящих  должностях,  а  позже  -  в  правительстве 

Республики.  Он  мог  работать  с  людьми,  убеждать  их,  показывать  на  них 

положительное  влияние.  Так,  в  1989  году  он  приехал  в  Караганду,  где 

проходили  крупные  забастовки  шахтеров.  Назарбаев  встретился  с  ними, 

убедил их приступить к работе и подчеркнул, что нынешние трудности  – 

временные, а в дальнейшем ситуация улучшится. Вскоре были проведены 

мероприятия, и жизнь шахтеров наладилась.

  

В апреле 1990 года Н.А. Назарбаев стал Президентом Казахской ССР, а 

1  декабря  1991  года  на  всенародных  выборах  был  избран  Президентом 

Республики Казахстан. Он выступал за сохранение СССР, его эффективное 

реформирование.  Однако,  в  1991  году  огромное  государство  прекратило 

существование.  После  распада  СССР  Казахстан  стал  независимым 

государством.  Между  республиками,  входившими  в  СССР.  Издавна 

существовали  тесно  налаженные  экономические  связи.  В  одночасье  они 

оказались  прерванными,  и  Казахстан  оказался  в  сложной  ситуации 

 

[2,  с. 

16]. 

В  это  время  пришлось,  рассчитывать  лишь  на  собственные 

возможности и Президент РК принялся за проведение важных социально – 

экономических  и  политических  реформ,  показав  при  этом  мудрость  и 

дальновидность  в  своих  решениях.  Большое  внимание  он  уделил  и 

внешнеполитической  деятельности  государства,  налаживанию  контактов 

со странами ближнего и дальнего зарубежья 

 

[3, с.16].   

16  декабря  1991  года  произошло  крупнейшее  событие  в  истории 

казахстанского народа. В этот день Верховный Совет принял, а Президент 

страны  Н.А.  Назарбаев  подписал  Конституционный  закон  «О 

государственной независимости Республики Казахстан», который положил 

начало строительству новой, суверенной государственности, являющейся, 

общественной,  политической  и  культурной  ориентацией,  направляющей 

страну  на  развитие  государства,  его  защиту,  совершенствование 

политической  организации  общества.  Как  отмечают  политологи, 

государственность  становится  острой  политической  проблемой  и  сферой 

борьбы  в  переходные  периоды  истории  многих  стран  и  регионов  мира,  в 

частности,  в  современную  эпоху  всемирной  деколонизации,  распада 

империй  и  государственных  союзов.  Конституционный  Закон  «О 

государственной  независимости  Республики  Казахстан»  стал  новым 

этапом в политико-конституционном развитии республики и отразил такие 

основополагающие  демократические  принципы,  как  право  нации  на 

самоопределение,  приоритет  прав  и  свобод  личности,  политическая 

стабильность,  разделение  властей,  межнациональное  согласие.  За  годы 

202 

 

становления  и  развития  суверенного  государства  Президент  Казахстана 

проявил себя как целеустремленный и решительный лидер.  

Президент  Н.А.  Назарбаев  всегда  выступал  и  выступает  за  развитие 

интеграционных  процессов,  как  на  постсоветском  пространстве,  так  и  на 

мировой арене. 

По инициативе Президента Назарбаева Казахстан заключил с Россией 

Договор о вечной дружбе, сотрудничестве и взаимной помощи. 

За  годы  независимости  под  руководством  Н.А.  Назарбаева  Казахстан 

добился  значительных  успехов  в  своем  развитии.  За  это  время  доходы 

казахстанцев  выросли  в  16  раз,  пенсии  в  10  раз.  Население  Республики 

Казахстан  увеличилось  в  14  до  более  17  миллионов  человек,  и 

продолжительность  жизни  выросла  почти  до  72  лет.  И  все  же  главными 

достижениями  Казахстана  за  годы  независимости  стали  мир  и  согласие 

между людьми разных национальностей и верований,  сильная социальная 

политика и  устойчивый процесс демократизации  всего общества.  Это  все 

стало  возможным  благодаря  воплощению  в  жизнь  формулы,  некогда 

озвученной Президентом страны: “сначала экономика  – потом политика”. 

Правильно  расставленные  приоритеты  позволили  бывшей  советской 

республике обойти своих партнеров по СНГ и занять лидирующие позиции 

в мире.  

Показателем  высокого  международного  авторитета  нашего  главы 

является  проведение  в  нашей  республике  ЭКСПО  2017,где  наша  страна 

покажет свои достижения и конечно опыт других стран в развитии новых 

технологий никак не помешает  нашему государству.

 

  

В  заключение  своего  выступления  хочется  отметить,  что  под 

руководством  Первого  Президента  РК,  Лидера  нации  Н.А.  Назарбаева 

Казахстан 

уверенно 

движется 

вперед, 

развивая 

социально 

ориентированную  рыночную  экономику.  Главная  цель,  к  которой  мы  все 

вместе стремимся – повышение качества и уровня жизни всех казахстанцев  

[3, с. 44]. 

Список использованных источников 

 

1.

 

Послание Главы государства  Н.А.Назарбаева народу Казахстана. 

2.

 

Роль  личности  Президента  Республики  Казахстан  в  формировании 

казахстанского  патриотизма.  В  помощь  кураторам  студенческих  групп. 

1 книга/Под  ред. акад. НАН  РК А.М.  Газалиева.  – 2-е  издание, перераб. и 

доп. - Караганда: Изд-во Карагандинского университета, 2011. –  133с. 

3.

 

Сулейменова 

М.Ж., 

Макалаков 

Т.Ж. 

РОЛЬ 

ПЕРВОГО 

ПРЕЗИДЕНТА  РЕСПУБЛИКИ  КАЗАХСТАН  Н.А.  НАЗАРБАЕВА  В 

СТАНОВЛЕНИИ 

КАЗАХСТАНСКОЙ 

ГОСУДАРСТВЕННОСТИ 

// 

Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. – 

2015. 

– 

№ 

5-3. 

– 

С. 

510-514; 

URL: 

http://applied-

research.ru/ru/article/view?id=6822 

 

 

203 

 

УДК 323.2(574):338 

жүктеу/скачать 5,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: