Әдебиеттер: (1) 633-666 бет
Тақырып 17. Екінші деңгейлі банктердің қаржылық есеп беруі
Дәріс сұрақтары:
1. Қаржылық есеп берудің маңызы.
2. Банктің есеп беруінің негізгі формалары.
3. Айлық есеп беру құрамы және оны банктің жоғары мекемесіне және ҚР Ұлттық банкіне ұсыну.
1. Қаржылық есеп берудің маңызы.
Қаржылық есеп беруді ұсыну пайдаланушыларды банктің қаржылық жағдайы, қызмет нәтижесі және есепті кезеңдегі оның жағдайының өзгеруі туралы маңызды, қажетті және анық ақпаратпен қамтамасыз етеді.
Екінші деңгейлі банктер үшін жылдық қаржылық есеп берудің келесідей формалары белгіленген:
бухгалтерлік баланс;
табыс және шығыс туралы есеп;
ақша қозғалысы туралы есеп;
капиталдағы қозғалыс туралы есеп;
түсіндірме жазбалар.
Сонымен қатар бұлардың құрамына тоқсандық, айлық, күндік
Баланстар да кіреді.
Банктер есептеу жұмыстары Департаментіне әр күндік балансты 2 жұмыс күні, ай сайынғы балансты есепті кезеңнен кейінгі айдың ішінде ұсынады. 10 асатын филиалдары бар банктер әр күндік балансты 3 жұмыс күні, ай сайынғы балансты есепті кезеңнен кейінгі айдың 5 жұмыс күні ішінде ұсынады.
Табыс және шығыс шоттары бойынша барлық жазбаларды жүргізгеннен кейін, қалдықтар өз араларында жабылады және 4999 «Салық салғанға дейінгі кіріс» шотына апарылады. Бұл шоттан 5999 «Табыс салығы» баланстық шотынада есептелінген табыс салығының төленуге тиіс сомасы есептен шығарылады. Табыстың қалған бөлігі бөлінбеген табыс шотына жіберіледі. Шығындардың табыстан көп болуының нәтижесінде 4999 баланстық шотта пайда болатын дебеттік қалдықтың толық сомасы 3599 баланстық шотына дербес шот ашу арқылы аударылады.
3581 «шетел валютасын өткен жылдардағы қайта бағалаудың резервтері» 3599 баланстық шотта есептелетін бөлінбеген таза табыс көлемі анықталғаннан кейін, есептік қаржылық жылдағы өз активтерін қайта бағалаудан жиналған оң курстық айырма сомасына қайта бағалау резервтері, 3582 «Тазартылған қымбат метеалдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері», 3585 «Несиелердің валюталық баламасын теңге түрінде белгілей отырып, несиелерді қайта бағалау бойынша өткен жылдардағы резервтері» және 3586 «Салымдардың валюталық баламасын теңге түрінде белгілей отырып, салымдарды қайта бағалаудың өткен жылдардағы резервтері» құрылады.
Акционерлер жиналысының шешіміне дейін 3599 баланстық шотында есепте тұрған бөлінбеген таза табыс сомасы келесі қаржылық жылдың басында 3580 «Өткен жылдардың бөлінбеген табысы (жабылмаған зиян)» шотына аударылады. Банктің жалпы акционерлері жиналысының шешімі бойынша есептік жылдың бөлінбеген таза табысы келесідей мақсаттарға бөлінеді:
-жіктелмеген активтер сомасын 5% кем емес көлемде резервтік капиталға;
-дивидендтер төлеуге;
-төленген жылдың капитал көлемін ұлғайтуға;
-басқа да мақсаттарға.
Дивидендтерді есептеу кезінде төленуге тиісті ақшалар 3580 шотынан есептен шығарылып, 2853 «Акционерлермен есеп айырысу» шотына жіберіледі. Оның қалдығы шегінде 1853 «Акционерлермен есеп айырысу» шотында бұрын есепте тұрған, бұрын есептелген және алдыңғы тоқсан үшін төленген дивидендтер жабылады. Қалған сома акционерлердің есеп айырысу шотына аударылады. Егер қаржылық жылдың соңында банк шығысы табысынан асып кетсе, 3599 баланстық шотында көрсетілген шығын сомасы 3580 шотында есептелінетін өткен жылдардағы бөлінбеген таза табыс және 3510 «Банктің резервтік капиталы» баланстық шотындағы ақша есебінен жабылуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |