Дүрбелеңнің туындауына себепкер факторлар Топ адамның үрейі әрі сенімзідігі
Өлу, жарақат алу, мүлкінен айырылу қатері бар
қауіп
Болжауға бола бермейтін дене, психика, әлеуметтік
факторлар
Дүрбелеңге салынған топ адам
Дүрбелеңге себепкер қоздырушы әрі байбалам
тудырушы
Жоспарсыз әрекет ету қажеттілігі
Көп нәрсеге байланысты шешім қабылдау үшін
жағдайдың қысқа уақыттылығы
89
5.1.1.Тобырдың жиналу тетігі және оның ұстаным заңдылықтары Күнделікті сөйлесу кезінде топ - бұл бір уақытта бір жерде тұрған
Көптеген адам тобының жиынтығы.
Төтенше жағдайларды жою кезінде өрт сөндірушілер, құтқарушылар
оқиға орнына көптеген адам жиналғанда немесе апаттық-құтқару жұмыстарына
кедергі келтіретін құрбандардың туыстары келген кезде жиі кездеседі.
Ғылыми әдебиеттерде тобыр дегеніміз - мақсаттардың айқын танылған
ортақтығынан айырылған, бірақ олардың эмоциялық күйі мен жалпы назар
аударатын объектінің ұқсастығы арқылы өзара байланысты адамдардың
құрылымданбаған кластері.
Жиналғандардың негізгі белгілері: мөлшері, байланыс, қатысу деңгейі
және т.б. (5.2-сурет).
5.2-сурет. Тобырдың негізгі белгілері.
Тобырдың ішіндегі адамның психикалық жағдайы мен мінез-құлқы кейбір
ерекшеліктерімен ерекшеленеді (5.3-сурет).
Тобыр қасиеті Саны. Салыстырмалы шағын жерге мол адам жиналады.
Байланыс. Тобырдан бөлек адам жеке кеңістігін мықтап қорғайды. Тобырда
адамдар бір-бірімен қатынаста болады да, оны қалыпты жағдай санайды.
Қатысу дәрежесі жоғары. Тобырдан тыс жерде мүлдем көңіл бөлмейтін
құбылысқа тобыр адамына көтеріңкі түрде әсер етеді.
Қандай да болса ұйымдастырушылық жоқ, жүрдім-бардым әрекеті.
Ортақ мақсаттың белгісіздігі. Тобырды ортақ эмоциялық қалып әрі ортақ
нысан біріктіреді, алайда мақсаты белгісіздеу.
90
5.3-сурет -Тобырдың құрамындағы адам психикасының ерекшеліктері
Тобырдың бірнеше түрі бар (5.4-сурет).
