Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі 6М060600-химия мамандығЫ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6М060600-ХИМИЯ МАМАНДЫҒЫ 

БОЙЫНША ҚАБЫЛДАУ ЕМТИХАННЫҢ  

БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қостанай, 2015 

 

 

2 

НЕГІЗГІ БӚЛІМ   

(пәндер мазмұны) 

 

БЕЙОРГАНИКАЛЫҚ ХИМИЯ 

 

Атомдық-молекулярлық ілімінің негіздері 

Негізгі химиялық түсініктер: атом, молекула, қарапайым заттар, химиялық 

қосылыстар. 

Химиялық  элемент.  Изотоптар.  Атомдық  және  элементтік  массалар. 

Молекулалық  массасы.  Моль,  молярлық  массасы,  заттың  молярлық 

концентрациясы. 

Атомдық–молекулярлық  ілімінің  негізгі  заңдары.  Заңдар:  зат  массасын 

сақтау, құрам тұрақтылығы, Авогадро, эквиваленттер. Тұрақты және айнымалы 

құрамның қосылыстары  

Химия  жүйесi  және  сипаттау  әдiстерi  туралы  ұғым.  Фаза,  компонент. 

Гомогенді  және  гетерогендi  жүйелер.  Күйінің  қызметтері  және  жүйенiң 

жағдайларының параметрлерi.  

Газды  жүйелер.  Газды  заңдар.  Идеалды  газ.  Газ  тұрақтылығы. 

Менделеев–Клапейрон  теңдеуі.  Қоспадағы  газдың  парциалдық  қысымы. 

Газдардың салыстырмалы тығыздығы.  

Сұйық жүйелер. Ерiтiндiлер. Ерiтiндiлердің концентрациясы және оларды 

ӛрнектеу әдiстерi. Ерiтiндiдегi заттың күйi.  

Қатты  жүйелер.  Кристаллдар,  аморфты  денелер  және  шынылар. 

Кристаллдық  тор  туралы  ұғым.  Қатты  ерiтiндiлер.  Стехиометриялық  емес 

қосылыстар. 

 

Элементтердің периодтық заңы және атом құрылысы 

Атом  құрылысының  қазiргi  теориясының  эксперименталды  негiздерi. 

Ядро  және  электрондық  қабықша.  Атомның  планетарлық  үлгiсi  және  Бор 

постулаттары, модельдің қарама-қайшылығы.  

Микробӛлшектер 

қозғалысындағы 

дуализмі. 

Элементарлық 

бӛлшектердiң  толқындық  табиғаты.  Де  Бройль  теңдеуі,  Гейзенбергтің 

белгісіздік принципі.

 

  

Сутек  атомы.  Атомның  кванттық-механикалық  үлгiсi.  Бір  электронды 

атом.  Шредингердің  толқындық  теңдеуі.  Шредингер  теңдеуiнiң  шешу 

нәтижелері.  Кванттық  саңдар,  олардың  ӛзгерiстерiнiң  шектерi.  Кванттық 

сандардың  мәні.  Атомындағы  толқындық  функциясы  және  электрондық 

тығыздығы. Атом орбитальдерінің түрлері: s, p, d, f. 

Кӛп электронды атом. Электрон аралық итеру және оны есепке алу. Жеке 

электронға әсер ететін

  эффективті  заряд

. 

Атомдардың  электрондық қабаттарының 

толтырылуы

. Паули принципі және Хунд ережесі. 

Электронды қабаттардың құрылысының периодтылығы. Электрондардың 

орбиталды  энергиялары.  Ионизациялау  потенциалы  және  периодтық  жүйедегі 

элементтің  орналасуына  тәуелді  атомдардың  электронына  ұқсастығы. 

Электрондық терістілік.  

 

3 

Периодты  заңының  эксперименталдық  негіздері.  Периодты  заңының 

мазмұны.  Периодты  заңның  қазіргі  интерпретациясы.  Периодты  кестесінің 

нұсқалары. Типтік элементтер. Толық және толық емес электронды аналогтар. 

Периодтық  жүйесінің  периодтары  мен  топтары  бойынша  элементтердің 

маңызды  қасиеттерінің  ӛзгеруі.  Екіншілік  периодтылығы  және  оның  IV  және 

VI периодтарындағы элементтердің қасиеттерінде кӛрінуі.  

 

Химиялық байланыс 

Атомдардың  әрекеттесуі.  Химиялық  байланыстың  түзу  себептері. 

Химиялық  байланыстың  табиғаты.  Сутек  молекуласы  және  оны  сипаттау 

әдістері. Валенттік байланыс теориясы  (ВБ)  және  молекулярлық орбитальдар 

теориясы  (МО).  ЛКАО  жақындауы.  Атом  орбитальдарының  қайта  жабуы. 

ст-  және  п-  байланыстары,  байланыс  тәртібі.  Химиялық  байланыстың 

сипаттамалары - энергия, ұзындық. МО және ВБ әдiстер тұрғысынан Н

2

-

,  Н

2

+

 

және H

2

 бӛлшектерiндегi химиялық байланыс.  

МО 

және 

ВБ 

әдістер 

тұрғысынан 

екінші 

периодты 

элементтердің 

гомоядролы 

екіатомды 

молекулалар ындағы 

химиялық  байланысы.  Li

2

–ден  N

2

–ге  ӛту  кезінде  энергия  мен 

байланыс 

ұзындығының 

ӛзгеруі. 

N

2  

молекуласындағы 

байланыстың мықтылығы. 

Екінші 

периодтағы 

элементтердің 

гетероядролы 

екіатомды 

молекулалары.  HF,  CO,  CN-  үшін  МО  схемалары.  ВБ  әдісі  және 

орбитальдардың гибридизациясы. Атомның валенттік күйі.

 

Кӛпатомды  молекулаларындағы  коваленттік  байланыс.  Донорлы-

акцепторлы  әрекеттесу.  Локализацияланған  және  делокализацияланған 

байланыстар. 

Үшорталықты 

байланыстар. 

Химиялық 

коваленттік 

байланыстың бағыттылығы мен қаныққандығы. Молекулалардың кеңістіктік 

құрылымы  және  валенттік  қабықтың  электрондық  жұптарының  итеру 

теориясы.  

Химиялық  байланыс  және  кристаллдардың  типтері.  Зоналық 

теориясының  негіздері.  Металлдарында,  жартылай  ӛткізгіштерде  және 

биэлектриктерде  байланыстар.  Кристаллдық  тордың  дефекттері.  Қатты 

ерітінділер.  

Иондық байланыс. Кристаллдық торындағы иондардың әрекеттесуі.  

Сутектік байланыс. Молекула аралық әрекеттесулері. Ван-дер-Ваальс 

күштері.  Молекула  аралық  әрекеттесулердің  дисперсиялық,  диполь-

дипольдік және басқа түрлері.  

 

 

Химиялық реакциялардың ӛтуінің негізгі заңдылықтары 

Химиялық 

реакциялардың 

энергетикалық 

сипаттамалары. 

Термодинамиканың  бірінші  бастамасы.  Химиялық  процесстеріндегі  энергия 

және  жұмыс  айналымы.  Термохимия.  Энтальпия  туралы  ұғым.  Эндо-  және 

экзотермикалық  реакциялары.  Гесс  заңы.  Зат  түзілуінің  стандартты  жағдайы 

және стандартты энтальпиясы.

 

Реакциялардың жылу эффектілерін есептеу. 

 

4 

Термодинамиканың  екінші  бастамасы.  Энтропия  ұғымы.  Больцман 

теңдеуі.  Фазалық  және  химиялық  айналулар  кезінде  энтропияның  ӛзгеруі. 

Жекеленген  жүйелердегі  энтропияның  максимумына  ұмтылуы  реакцияның 

ӛздігінен  жүру  мүмкіндігінің  сипаттамасы  ретінде.

  Х

имиялық  реакцияларда 

энтропияның ӛзгеру белгісін бағалау. 

Гиббс  энергиясы.

 

Гиббс  энергиясының  азаюы  жабық  жүйелеріндегі 

процесстiң  ӛздiгiнен  жүру  мүмкiндiгiнiң  термодинамиялық  критерий  ретінде. 

Реакциядағы  Гиббс  энергиясының  стандарты  ӛзгеруі.

 

Гиббс  энергиясының 

ӛзгерiсiнiң  температурадан,  қысымнан  және  реакцияласатын  заттардың 

концентрациясынан тәуелдiлiгi.

 

 

Химиялық  реакциялардың  кинетикасы  мен  механизмдері.  Оны 

анықтайтын  факторлары  химиялық  реакцияның  жылдамдығы.  Реагенттердiң 

шоғырландыруынан  реакцияның  жылдамдығының  тәуелдiлiгi.

 

Реакцияның 

кинетикалық  теңдеуi.  Реакцияның  ретi.  Вант-Гофф  ережесі.  Реакцияның 

жылдамдығының  тұрақтысы,  және  температурадан  оның  тәуелдiлiгi. 

Активацияның  энергиясы.

 

Аррениустiң  теңдеуi.  Реакцияның  энергетикалық 

диаграммасы.  Реакцияның  тетiгi  туралы  ұғым.  Реакцияның  молекулалылығы. 

Катализ және катализаторлар. 

Химиялық  тепе-теңдiгi.  Аударылатын  және  қайтымсыз  химиялық 

реакциялар.  Тепе-тең  күй.  Химия  тепе-теңдiгiнiң  сипаттамасына  кинетикалық 

және  термодинамиялық  жолдар.  Химия  тепе-теңдiгiнiң  тұрақтысы  және  оның 

ӛрнегiнiң  әр  түрлi  әдiстерi.  Гиббстiң  энергиясының  үйреншiктi  ӛзгерiсi  бар 

химия  тепе-теңдiгiнiң  тұрақтысының  байланысы.  Химия  тепе-теңдiгiнiң 

жылжуы шарттардың ӛзгеруiнде. Ле-Шательенің ұстанымы. 

 

Электролиттер және бейэлектролиттер ерітінділерінiң қасиеттерi

 

 

Ерiтiндiлердiң ортақ қасиеттерi. Гомоген кӛп компоненттi жүйелерi - 

ерiтiндiлер.  Сұйық  жүйелер.  Ерiткiш  және  ашып  тасталатын  зат.  Ерiтiндiлер. 

Қаныққан,және  қойылтылған  ерiтiндi  су  қосылған  толық  емес,  сiңiмдiлiк. 

Идеалдіқ ерiтiндiнiң ұғымы. 

Пара  ерiтiндiнiң  үстiнде  қысым  және  құрам.  Рауля  зандар.  Ерiтiндiнiң 

кристаллизация  және  қайнауы.  Криоскопия  және  эбулиоскопия.  Ерiтiлген  зат 

және ерiткiштiң ӛзара әрекеттесуi. Сольватация. 

Электролиттердiң  су  ерiтiндiлерi.  Электрондық  құрылыс  және  суды 

молекуланың  құрылымы.  Сұйық  құрылымы  және  қатты  су,  сутектi 

байланыстар. Суды иондық шығарма, сутек кӛрсеткiшi. 

Су  бұл  иондайтын  ерiткiш.  Электролиттердiң  су  ерiтiндiлерi.  Ерiтiлген 

заттардың  электролиздiк  диссоциациясы.  Электролиттердiң  ерiтiндiлерiнiң 

табиғаты  туралы  С.Аррениус,  Д.И.Менделеевтің,    И.А.Каблуковтың.  Ерiтiндiге 

иондарының ӛткелi. Гидратация жасаушы оның иондары да тұзда. Иондардың 

гидратациясының энергиясы. 

Күштi  және  әлсiз  электролиттер.  Электролиттiң  диссоциациясының 

тұрақты және дәрежесi. Су қосуды заң. Ерiтiндiлердегi иондардың белсендiлiгi 

туралы ұғым. 

Электролиттердiң  ерiтiндiлерiндегi  реакциялар.  Тұнба  тепе-теңдiк  - 

ерiтiндi. Ерiгiштiктiң шығармасы. 

 

5 

Қышқылдар  және  негiз.  Қышқылдар  және  негiздердiң  теориялары. 

Аррениус,  Франклиннiң  теориялары,  Бренстеда-Лоури,  Льюис,  Усанович. 

Қышқылдық - негiзгi ӛзара әрекеттесудегi ерiткiштiң рӛлi. 

Тұздардың 

гидролизы.  Гидролиздың 

тұрақты 

және 

дәрежесi. 

Гидролиздың сатылы сипаты. Аударылатын және қайтымсыз гидролиз. 

 

Тотығу-тотықсыздану реакциялары 

Тотықтырғыштар  және  тотықсыздандырғыштар.  Тотығу-тотықсыздану 

реакцияларындағы  судың  қатысуы.  Су  ерiтiндiлеріндегі  тотығу-тотықсыздану 

реакцияларының 

теңдеулерін 

құру. 

Иондық-молекулалық 

жартылайреакциялардың әдiсi.  

Тотығу-тотықсыздану 

ауыспалардың 

сандық 

сипаттамалары. 

Металлдардың  электродтық  потенциалдары.  Гальваникалық  элемент.  Сутектi 

электрод  және  потенциалдардың  есептеуiнiң  сутектi  нӛлi.  Жартылай 

реакциялардың 

стандартты 

шарттар 

және 

потенциал. 

Стандартты 

тотықсыздандырғыш  потенциалдардың  кестелерi.  Тотығу-тотықсыздану 

реакциялардың ӛту мүмкiндiгiн бағалау үшiн кестелiк мәлiметтерді пайдалану. 

Ерiтiндiлердегi тотығу-тотықсыздану тепе-теңдiктерi. Нернсттiң теңдеуi. 

Тотықсыздандырғыш потенциалдың шамасына рН-тың әсері. 

Ерiтiндiлер 

және 

балқытпалардың 

электролизі. 

Металлдардың 

электрохимиялық тоттануы. 

 

Координациялық химияға кiрiспе 

Кешендi  қосулардың  құрылысы  туралы  Вернердiң  басқарушы 

теориясының  негiздерi  және  қазiргi  ұсыныстар.  Басқарушы  қосуларының 

құрылымы.  Лигандов,  дентатность  түрлер.  Хелатер.  Кешендi  қосулардың 

изомерлiгi.  Кешендi  қосулардың  номенклатурасы.  Кешендi  қосулардың 

электрондық  құрылысының  сипаттамасы.  ВС  қолдану  әдiстер  Лигандовтың 

ӛрiстiң  теориясы,  оның  негiз  жататын  жуықтаулар  туралы  ұғым.  d-тың 

энергиясының  ыдырауы  -  әр  түрлi  симметрия  ӛрiстерiндегi  электрондары: 

октаэдр, тетраэдр, тетрагональ, квадрат. Кешендi қосулардың сипаттамасы үшiн 

МО әдiстiң қосымшасы. 

Лигандовтың  ӛрiстi  тұрақтануын  энергия.  Лигандов  спектрохимиялық 

қатар.  Әлсiз  және  күштi  ӛрiстер,  олардың  электрондық  кескiндерi  және 

магниттiк  қасиеттiң  кешендерi.  Металлдың  байланыстарының  табиғаты  - 

лигандалар.  Коваленттiктiң  әсер  етулерi.  Лигандовтың  ӛрiстiң  теориясының 

позициясынан кешендi Қосуларының басқарушы саны және құрылымы. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 

АНАЛИТИКАЛЫҚ ХИМИЯ 

 

Кіріспе 

Аналитикалық  химияның  пәні  ғылым  ретінде,  оның  мақсаттары  және 

міндеттері.  Талдау  түрлерi:  изотоптық,  элементтiк,  құрылымдық-топтық, 

молекулярлық,  фазалық.  Заттардың  сапалық  және  сандық  талдау.  Химиялық, 

физикалық-химиялық және физикалық  талдау әдiстерi. Экспресстік, автоматты 

және  қашықтықтан  талдау  әдiстерi.  Деструктивті  және  деструктивті  емес 

әдiстер.

  

Аналитикалық  химияның  қазiргi  жағдайы  және  даму  бағыттары. 

Жаратылыстану, техника мен халық шаруашылығы дамуындағы аналитикалық 

химияның манызы. 

 

Қышқылдар және негiздер туралы қазiргi ұсыныстар 

Льюистiң  теориясы.  Бренстеда-Лоури  теориясы.  Қышқылдық  -  негiзгi 

кездесетiн  булар.  Қышқылды  жүйедегi  тепе-теңдiк  -  кездесетiн  негiз  және 

ерiткiш.  Иондау  және  диссоциациясы.  Қышқылдық  және  негiзгiлiктiң 

тұрақтылары. Ерiткiштердiң қышқыл және негiзгi қасиеттерi. Автопротолизтың 

тұрақты. Қышқыл және негiздiң күшiне ерiткiштiң табиғатының ықпалы.   

Кӛп компоненттi жүйелердегi қышқылдық - негiзгi тепе-теңдiгi. Буферлiк 

ерiтiндiлер  және  олардың  қасиетi.    Заряд  алмаған  және  оқтаулы  қышқылдар 

және  негiздер,  кӛп  негiздi  қышқылдар  және  негiздердiң  ерiтiндiлерiнiң  рН-сi 

есептеу.  Тепетеңдiктiң  тұрақтысының  негiзiнде  аниондар  және  бейтарап 

молекулалардың еншiсiн есептеу. 

 

Аналитикалық химиядағы комплекстi түзу реакциялары 

Аналитикалық  химия  қолданылатын  кешендi  қосылыстардың  типтерi 

және  олардың  сипаттамасы.  Кешендi  қосылыстардың  аналитикалық  маңызы 

бар  қасиеттерi:  орнықтылық,  ерiгiштiк,  түске  бояу,  ұшқыштық.  Сатылы 

комплекстiң  пайда  болуы.  Кешендi  қосылыстардың  сандық  сипаттамалары, 

(сатылы және ортақ) орнықтылықтың тұрақтылары, ұялғандықтың функциясы.  

Табылулар,  бӛлiну,  шоғырландыру,  жасыру  және  иондардың  анықтауы 

үшiн  қолдану  кешендi  қосылыстардың  талдауында.  Бейорганикалық  емес 

лигандалармен  ең  маңызды  кешендi  қосулар  және  талдаудағы  олардың 

қолданылуы. 

 

Аналитикалық химиядағы тотығу-тотықсыздану реакциялары 

Ұйреншiктi  және  тепе-теңдiк  тотықтырғыш  -  қалпына  келтiргiш 

потенциалдар.  Тотығу-тотықсыздану  потенциалға  әр  түрлi  факторларының 

ықпалы.  Тотықтырғыш  -  қалпына  келтiргiш  реакциялардың  тепе-теңдiгiнiң 

тұрақтысы. 

Тотығу-тотықсыздану 

реакцияларының 

бағыты. 

Тотығу-

тотықсыздану реакциялардың бағыт ықпал ететiн факторлар. 

 

Аналитикалық химиядағы гетерогендi процесстерi 

Тұнбалардың бiлiмiнiң шарттары. Ерiгiштiктiң қӛбейтіңдісі. Тұнбалардың 

ерiгiштiгi.  Тұнбалардың  ерiгiштiкке  аттас  иондарының  әсерi.  Тұзды  эффект. 

Бӛлшектi тұнба.  

 

7 

Тұнбалардың ластануының себептерi (бiрлескен тұнба, тұнба және келесi 

тұнба).  Тұнбаның  әр  түрлi  түрлерiнiң  классификациясы.  (сiңiрмелiк,  бiтеу, 

изоморфизм тағы басқалар) тұнбаның әр түрлi түрлерiнiң классификациясы.   

Қышқылдардағы  қиын  еритiн  қосуларының  еруi.  Кешендердiң  бiлiмi 

тұнбалардың  еруi  жолымен.  Еритiнiрек  тұнбалықтарда  олардың  аудармасы 

қиын еритiн қосулардың еруi жолымен. 

 

ТАЛДАУ ӘДІСТЕРІ 

Табу әдiстерi 

Табылуды  әдiстiң  есеп  және  таңдауы.  Атомдар,  иондар,  молекулалар 

және  заттардың  теңестiруi.  Химия,  физикалық-химия,  (салалық  талдау  ) 

табылудың физикалық әдiстерi. Салалық талдаудың түрлерi. 

Аналитикалық  реакциялардың  мiнездемесi.  Таңдаулы  және  ерекше 

реагент.  Табылуды  шектiң  тӛмендеуiнiң  әдiстерi:  елегiш  заттардың 

шоғырландыруларын 

ӛзгерiс, 

органикалық 

ерiткiштердiң 

сутегiнiң 

иондарының шоғырландыруын ӛзгерiс, кiрiспесi тағы басқалар. 

Реакциялардың  (таңдаулылық)  таңдаушылықтың  жоғарылатуының 

әдiстерi:  ерiтiндiнiң  рНсi,  сығынды  кедергi  жасайтын  иондардың  жасыруы 

және табылатын ионның жасырынды ашуы, ӛзгерiс. 

Катиондар  және  аниондар  және  бӛлу  оларды  аналитикалық  топтарына 

классификация.  Талдауды  бӛлшектi  және  жүйелi  түрде  жүрiс.  (күкiрт  сутек 

және  бессероводородные)  салалық  талдаудың  схемалары.  Тұнбалықтың 

бiлiмнiң  реакциялары,  боялған  қосулар,  газа  ерекшелеуiн  қолдану. 

Микрокристаллоскопиялық  талдау,  (бояу  жалында,  перлдердi  айдау,  бiлiм) 

пирохимиялық талдау. Тамшы талдау.  

Талдаудың бӛлшектi және жүйелi барысы  

Ортақ  және  топтық  реакциялар.  Гидрототықтар,  хлоридтар  және 

сульфаттардың тұнбаның шарттары және ерiгiштiгi. 

Тұнбаға  ерекшелеуi  және  сульфидтер,  карбонаттардың  қасиетiнiң 

шарттары  және  фосфат.  (күкiрт  сутек  және  күкіртсіз  сутек)  катиондардың 

жүйелi түрде салалық талдауының схемалары. 

Аниондардың  талдауы.  Аниондардың  классификациясы.  Топтық 

реактивтер.  Аниондардың  ашылу  ерекше  реакциялары.  Топтық  реактивтер. 

Аниондарды талдау, қасиеттер бойынша жақын. Белгiсiз заттың талдау.  

Анықтау, бӛлiну және шоғырлану әдiстерi 

Бӛлiнудiң негiзгi әдiстерi, олардың таңдау және бағалау. Гибридті әдiстер. 

Элементтердiң  салыстырылатын  сандарының  бӛлiнуi  және  аз  сандардың 

бӛлiмшесi  үлкен.  үлестiрiлудiң  тұрақтылары.  Ұлестiрiлудi  коэффициент. 

Шығаруды фактор. Бӛлiнудiң факторы.  

Тұнбаға  түсу.  Тұнба  элементтердiң  бӛлiнуi  реакцияны  қолданып. 

Жолымен  рН-ның  әр  түрлi  мәндердiң  анықтауы,  кешендi  қосулар  және 

тотықтырғыш  -  қалпына  келтiргiш  реакциялардың  қолдануын  бiлiмнiң 

бӛлiнудiң әдiстерi. Талдау жиi қолданылатын аз еритiн қосулардың мiнездемесi 

ӛте:  гидроксид,  карбонаттар,  оксалаттар,  сульфаттар,  сульфидтер,  фосфаттар, 

хлоридтар,  ақсақтық.  Бұл  қосулардың  аналитикалық  ерекшелеуiн  шарттардың

 

негіздемесі. 

Сығынды.  Сығынды  әдiстердiң  теориясы,  сығынды  процесстердiң 

 

8 

классификациясы.  Сығындының  жылдамдығы.  Сығынды  процесстердiң 

түрлерi. Бейорганикалық емес және органикалық байланыстарды сығындының 

шарттары. Реэкстракциясы. Экстрагенттердi табиғат және мiнездеме. 

Сығындының  әдiсiнiң  элементтерiнiң  бӛлiнуi.  Сығындының  әдiсiн 

элементтердiң  бӛлiнуi  үшiн  қолданылатын  негiзгi  органикалық  реагент. 

Органикалық  ерiткiштердiң  алы,  су  фазасының  рН-сының  ӛзгерiсi,  жасыру 

және жасырынды ашу элементтердiң таңдаулы бӛлiнуi жолымен. 

Хроматография.  Әдiстiң  негiзгi  қағидалары.  Бӛлiнудiң  қолданылатын 

фазалар,  тетiктерi  және  хроматографиялық  тәжiрибенiң  техникасы  бойынша 

классификация.  хроматограммалардың  алуының  әдiстерi  (қарсы  алдынан, 

элюентың  және  ығыстырушы  сұйық  хроматографиясы).  Негiзгi  теориялық 

жағдайлар. Ион алмасу хроматографиясы, түрлер ионит. Сапалы және сандығы 

ион  алмасу  процесстерiнiң  мiнездемелерi.  Ион  алмасу  хроматографиясының 

әдiсiнiң элементтерiнiң бӛлiнуi. 

АНЫҚТАУ ӘДІСТЕРІ 

Аналитикалық анықтаудың метрологиялық аспекті 

Дұрыстық  және  қайта  ӛндiрiнгiштiк.  Қателердiң  классификациясы:  жүйелi 

түрде  және  кездейсоқ  қателер.  (жедел  және  аспапты)  жеке  саралау  әдiстерiнiң 

жүйелi  түрде  қателерi.  Статистикалық  ӛлшеу  нәтижелерiн  ӛңдеудi  кездейсоқ 

қателер. үйреншiктi ауытқу орташа, дисперсия. 

Гравиметриялық саралау әдiсi 

Түзулер және анықтаудың жанама әдiстерi гравиметриялық талдау және 

оның  қолданылғыштығының  шекарасының  мәнi.  Қалқаның  шамасының 

анықтауларын  ортақ  схема,  тұнбалық  және  ерiтiндiнiң  кӛлемi.  Ерiтiндiден 

тұнбалықты  бӛлiмшенiң  әдiстерiн  бiлiгiлетiн  формаға  талаптар.  Тұнбалық 

жуу. Гравиметриялық формаға талаптар. Тұнбалықтың құрамының ӛзгерiстерi 

кептiру  және  қыздыруда.  Аналитикалық  таразылар.  Салмақтардың  сезгiштiгi. 

Ӛлшеудi дәлдiк ықпал ететiн факторлар. Ӛлшеудi техника. 

Титриметрлік саралау әдiстерi 

Титриметр  талдаудың  әдiстерi.  Классификация.  Титриметр  талдаудағы 

реакция  кӛрсетiлетiн  талаптар.  Титриметр  анықтауларды  түрлер:  орнын  басу 

бойынша  тӛте  және  керi  титрлеу,  анықтау.  Титриметриядағы  ерiтiндiнiң 

қоюлықтарының  айтылу  әдiстерi.  Баламалықтың  нүктесi  және  титрлеудi  шектi 

нүкте. Екiншi стандарттар алғашқы стандарттар. 

Қышқылдық-негiздік титрлеу.  

Титрлеудiң  қисықтары  (рН-шы,  Е-шi)  қышқыл  күштi  сiлтiмен  күштi. 

Күштi  сiлтiнi  әлсiз  түптес  кӛп  негiздi  қышқылдардың  титрлеуiнiң  қисықтары.  

Анықтаудың  әдiстерi  түпкi  титрлеудiң  нүктелерi.  Титрлеудiң  қисықтарының 

сипатына  қышқылдық  немесе  негiзгiлiк,  қышқылдар  немесе  негiздердiң 

шоғырландыруының  тұрақтыларының  шамасы  және  температураның  ықпалы. 

Қышқылдық - негiзгi индикаторлар. Индикаторлардың иондауын тұрақты, түске 

бояуды  ӛткелдiң  интервалы  және  титрлеудi  кӛрсеткiш.  Қышқылдық  -  негiзгi 

титрлеудi  практикалық  қолданудың  мысалдары.  Титрлеуге  араластыр 

анықтауын сода және тұрақты судың кермектiк шеттетiлетiн де сiлтi сал. 

Тұнбалық титрлеу 

Тұнбалық  титрлеуде  реакция кӛрсетiлетiн  талаптар.  Титрлеудiң қисықтары 

 

9 

аваларды  түрдiң  тұнбаларының  бiлiмiнде,  Арв  және  Авр.  Титрлеудiң 

қисықтарының 

сипатына 

Қосу 

ерiгiштiгi, 

анықталатын 

иондардың 

шоғырландыруы, температураның ықпалы. Индикаторлар. 

Тұнба  титрлеудi  практикалық  қолданудың  мысалдары.  Аргентометрия. 

Мора,  Фольгарда  әдiстер.  Адсорбциондық  индикатормен  титрлеу.  Басқа 

реагенттердiң қолдануымен тұнба титрлеудiң әдiстерi. 

Комплексометрика титрлеу. Титриметрия қолданылатын комплекстiң пайда 

болуы  және  оған  талаптың  реакциялары:  реакцияның  жылдамдығы, 

орнықтылықтың 

тұрақтысының 

стехиометрия, 

шамасы. 

Титрлеудiң 

қисықтарының  құрастыруы.  Титрлеудi  хелатометрического  әдiстер:  тӛте,  керi, 

ығыстырушы,  жанамасы.  Индикаторлар  және  ол  кӛрсетiлетiн  талаптар 

Металлохромные.  Комплексонометрика  титрлеудi  практикалық  қолданудың 

мысалдары.  Кальци,  магнидiң  анықтауы,  без,  алюмини.  Тотықтырғыш  -  қалпына 

келтiргiш  титрлеу.  Титрлеудi  процесстегi  тотықтырғыш  -  қалпына  келтiргiш 

потенциалдың  ӛзгерiсi.  Титрлеудiң  қисықтарының  құрастыруы.  Тотықтырғыш  - 

қалпына  келтiргiш  индикаторлар.  Тотықтырғыш  -  қалпына  келтiргiш  титрлеудi 

практикалық  қолданудың  мысалдары.  Перманганатометрия.  Иодометрия  және 

иодиметрия. 

Бихроматометрия. 

Без, 

Медиолар, 

сүрменiң 

анықтауы. 

Броматометрия.