ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы
әдістерді қарастырайық. Жалпыға ортақ әдістердің өзгешелігін төмендегілерден көреміз: а) олар ғылыми танымның барлық
жүктеу/скачать 2,22 Mb. Pdf көрінісі
|
| әдістерді қарастырайық. Жалпыға ортақ әдістердің өзгешелігін
төмендегілерден көреміз: а) олар ғылыми танымның барлық салаларында қолданылады; ә) олар зерттеудің басынан аяғына дейін танымға ілесе жүреді. Ғылымда жан-жақты әдістемелік тұжырымдамалардың болуы бұл әлемнің тұтастығымен түсіндіріледі. Жанды және жансыз табиғат, қоғам, ойлау үдерістері – барлығы да дамудың жалпыға ортақ заңдарына бағынады. Жоғарыда аталғандар тұрғысынан алғанда, та- ным тарихында екі тәсіл, естеріңізде болса, диалектика және метафи-
а) бәрінен бұрын, зерттеліп жатқан нысанның өз қозғалысы мен кез келген өзгерісінің бастауы болып табылатын ішкі қайшылықтарын табу. Ол үшін ойлау санаттары да бір-бірімен өзара байланысты, со- нымен бірге қарама-қарсы болуға, бір-біріне өтуге дайын болуға тиіс; ә) зерттеліп жатқан құбылыстың осы әлемнің басқа заттары- мен байланыстары және қатынастарының барынша көп санын
332 мүмкіндігінше егжей-тегжейлі зерттеу. Әлбетте, Әлемнің барлық бай- ланыстары мен қатынастарын қамту мүмкін емес, өйткені Әлем шексіз, алайда өз-өзіңді қателіктен сақтау үшін, маңыздыларын қамту керек; б) зерттелетін нысан бір орында тұрмайды, ол өне бойы әлдебір
даму сатысынан өтеді. Сол себепті диалектиканың талабы – зерттеуде тарихи тәсілді қолдану; в) бұл дүниеге келетін әрбір зат өзінің меншікті түпнұсқалы бол- мысын растауға тырысады, сонымен бірге дүниенің басқа заттарымен әртүрлі байланыстарға да түседі. Егер солай болса, онда әр зат өзінің түпнұсқа екендігімен құнды. Ал осының бәрін нақтылық ұстанымына сүйеніп қана танып білуге болады. Диалектика санаттарының кез келгенінің өз әдістемелік мағынасы бар, өйткені ол заттар мен құбылыстардың барынша ортақ, маңызды жақтарын көрсетеді. Әлем өзінің терең негізінде қайшылықты болғаннан кейін, диалектикалық санаттар жұптық сипатқа ие және бір-бірлеріне қарама-қарсы. Сондықтан тұрақты болып тұратын
басқа жаңа қасиетке ие болуына келтіреді; себеп салдарды туғызады; жүктеу/скачать 2,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|