даярланған  адамдардың  шынайы  өмірдің  әртүрлі  қырларын  та-

Субъект  бар  жерде  объект  де  бар.  Объект  деп  зерттеушінің  наза-

рын аударатын, оның бойында аталған затты немесе құбылысты танып 

білуге  бағытталған  белсенді  іздестіру  қызметін  тудыратын  нәрсені 

түсіну  керек.  Адамзаттың  тарихи  дамуына  қарай  ғасырдан-ғасырға 

ұласып,  қоршаған  әлем  туралы  аса  терең  білімдердің  жинақталуы 

орын  алды,  ал  ол  ғылыми  таным  нысандарын  кеңейте  түсуге 

жеткізді.  Мысалы,  XIX  ғасырдың  соңы  –  XX  ғасырдың  басында  жай 

ғана  кішкентай  бөлшектердің  адам  көзіне  көрінбейтін  әлемі  зерт-

теу  нысанына  айналды.  Олай  болса,  ғылым  нысандарының  әрбір 

адамның  күнделікті  өмірінде  кездесетін  сан  мыңдаған  заттар  мен 

құбылыстардан айырмашылығы неде екені туралы заңды сұрақ туа-

ды. Жауап ретінде төмендегіні айтуға болады: күн сайын адам жанаса-

тын және пайдаланатын сол мыңдаған заттарды бәрінен бұрын біздің 

сезім  органдарымыз  қабылдайды.  Э.Гуссерльдің  сөзімен  айтқанда, 

бұл  –  біздің  өмірлік  әлеміміз.  Ғылым  нысандарын  біз  тек  сезімдік 

деңгейде қабылдамаймыз, сонымен қатар олардың ішкі мәніне үңілуге, 

олардың  жұмыс  істеу  немесе  өмір  сүру  заңдылықтарын  айқындауға, 

өзара  байланыстарын  және  басқа  заттар  мен  қоршаған  дүниенің 

құбылыстарымен  өзара  әрекеттесуін  анықтауға  ұмтыламыз.  Ол  үшін 

ғалымдар бізді қоршаған нақты шындықтағы «таза күйінде» болмай-

тын түсініктерді ойлап табады және оларды ғылыми танымда пайдала-

нады. «Таза (мүлтіксіз) газ», «шынайы қара дене» деген ұғымдар осы 

тектес түсініктерге жатады.

Ғылым  нысанының  ішкі  мәнін  ашып  көрсету  мақсатында  оған 

тереңдеп  ену  мүмкіндігіне  қарай,  оның  жаңа  жақтары  мен  қырлары 

көріне  бастайды,  ал  ол  мағлұматтың  кеңеюіне,  демек,  зерттеудің 

қиындауына  жеткізеді.  Нәтижесінде,  толық  ауқымда  зерттеу  үшін, 

адамдардың  үлкен  ғылыми  ұжымдары,  қауымдастықтары  қажет.