Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі Ы. Алтынсарин атындағы ұлттық білім беру Академиясы Әлемдік педагогикалық ой сана



бет143/161
Дата04.11.2023
өлшемі2,59 Mb.
#121815
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   161
Байланысты:
2 Ой-сана 8 том

2 - кесте



Оқу
ж/ы

Қала мектептер/і мұғалім/і

Олардың білімі бары (%)

Орта арнайы және (педагогикалық емес) жалпы орта

Толық орта білімі жоқ

Ауыл мектеп/і мұғалім саны

Олардың білімі бары (%)

%



Орта арнайы және (педагогикалық емес) жалпы орта

Толық орта білімі жоқ

жоғарғы

Мұғалім институт және оқу ғимараты





Орта педагогикалық



жоғары


Мұғалім/р институты және оқу ғимарат/ы



Орта педагогикалық



1950/51
1955/56


1960/61
1965/66
1970/71
1975/76
1978/79
1979/80
1980/81

447
576


756
951
1028
1061
1042
1040
1045

28,9
38,0


45,4
52,8
63,4
72,6
75,7
76,5
77,3

21,4
22,9


14,7
11,2
9,0
6,1
4,5
4,1
3,7


39,3
33,2


33,1
28,5
21,2
16,3
15,8
15,5
15,4

8,3
4,7
5,1
5,9
5,7
4,7
3,8
3,9
3,6

2,1
1,2


1,7
1,6
0,7
0,3
0,2
0,0
0,0

978
1048


1128
1300
1333
1338
1294
1285
1276

7,5
15,4


27,0
33,2
44,5
57,7
64,7
66,7
68,7

19,9
29,1


21,7
16,0
14,2
10,6
8,3
7,6
6,9

50,4
45,4


43,2
38,5
31,2
24,7
21,8
20,9
20,3

13,7
7,6


6,4
10,6
9,5
6,8
5,1
4,7
4,5

8,5
2,5


1,7
1,7
0,6
0,2
0,1
0,1
0,0

Мектептердің көбеюі мен педагогикалық мамандарды жетілдіру жұмыстары қолға алынды. Педагог мамандардың білім деңгейі туралы мәліметтер 3 кестеде көрсетілген.


3-кесте.

Оқу жылы


Мұғалімдер


саны

Олардан білімі барлары (%)

жоғары


Мұғалім/р
институты ж/е
оқу мекеме/і

Орта пед/қ

Орта арнайы
(пед/қ емес)
жалпы
орта

Орта білімі
жоқ

1950/51
1955/56
1960/61
1965/66
1970/71
1975/76
1978/79
1979/80
1980/81

1425
1624
1884
2251
2361
2399
2335
2325
2321

14,2
23,5
34,4
41,5
52,7
64,3
69,6
71,1
72,3

20,4
26,9
18,9
13,9
12,0
8,6
6,6
6,0
5,5

46,9
41,0
39,1
34,3
26,9
21,0
19,2
18,5
18,1

12
6,6
5,9
8,6
7,8
5,9
4,5
4,4
4,4

6,5
2,0
1,7
1,7
0,6
0,2
0,1
0,0
0,0

1980/81 оқу жылында күндізгі жалпы білім беретін орта мектептерде 2321 мың мұғалім жұмыс істеді оның 72,3 пайызы жоғары білімді. Қайта құру білім мазмұны және әдісіндегі оқу-тәрбие жұмысын жоғары деңгейде дайындауды бастауыш мектеп мұғалімдерінен талап етті. Осыған байланысты жоғарғы педагогикалық оқу мекемелерінде бастауыш мектеп мұғалімдері жоғары білім беретін арнайы факультеттер ашылды. Соынмен бірге сол уақытта бастауыш сыныпта жұмыс жасайтын мұғалімдер білім алу үшін педагогикалық институттарда сырттай оқу бөлімі ашылды. 1980/81 оқу жылдарында бастауыш сынып оқушыларының жоғары білім алған мұғалімдер саны 32,8 пайыз болды. Білім беру жүйесінде ауыл мектептері басты орында болды. Ауыл мектебінің әлеуметтік жағдайы өсті, жалпы елімізде оқушылар санының тең жартысы ауыл мектебінің оқушыларын құрайды. 1973 жылы ЦК КПСС және СССР Министрлер Советінің «Жалпы білім беретін ауыл мектебінің жағдайын одан әрі дамыту шаралары туралы» Қаулысы бойынша ауыл мектептерінің оқу-материалдық базасын нығайту, білікті педагог мамандарын қамтамасыз ету, мүлтіксіз орындалуын қамтамасыз ететін бағдарлама қабылдады. Қалалық мектептерінене ауыл мектептерінің оқу-тәрбие үрдісінде артта қалушылығын жою, белсенділігін арттыру қажеттігі туындады. Ауыл мектептерінің басты мақсаты, ауылшаруашылықты дамыту алдындағы мал және егін шаруашылығына ғылыми-техникалық тұрғыдан дамыту, материалдық базасын нығайту болды. Ауыл мектептерінің жұмысы ауылдық елді-мекендер және ауылшаруашылық өндіріс ерекшеліктерімен аймақтық айқындалады. 1980-81 оқу жылында мектеп торын жаңартудағы үлкен жұмыстарға қарамастан шағын жинақталған бастауыш мектептер 32 мың-ды құрады, оның оқушылар саны 17,7 мың болды. Сегіз жылдық мектепте 101 оқушылар, 45,9 пайыз, 280 оқушы 43,1 пайызға дейін болды, ал орта мектептерде 400 мың оқушыға жетті. Мұндай жағдайда бастауыш мектеп мұғалімдері бір мезгілде 2-3 сыныптармен жұмыс жасады, сегізжылдық және орта мектеп мұғалімдері 2-3 пәннен оқытты.


Сонымен бірге сол уақытта бастауыш сынып та жұмыс жасайтын мұғалімдер білім алу үшін пединститутарда сырттай оқу бөлімі ашылды. 1980/81 оқу жылдарында бастауыш сынып оқушыларының жоғары білім алған мұғалімдер саны 32,8% пайыз. Білім беру жүйесінде ауыл мектептері басты орында болды. «Ауыл мектептерінің әлеуметтік жағдайы жылдан-жылға шексіз өсті, жалпы еліміздегі оқушылар санының тең жартысы ауыл мектебінің оқушылары құрайды.1973 жылы ЦК КПСС және СССР Министрлер Советінің «Ауыл мектептерінің жағдайын одан әрі дамыту шаралары туралы» Қаулысы бойынша ауыл мектептерінің оқу-материалдық базасын нығайту, білікті педагог мамандармен қамтамасыз ету, мүлтіксіз орындалуын қамтамасыз ететін бағдарлама қабылданды. Қалалық мектептер, ауыл мектептерінің оқу-тәрбие үрдісінде артта қалушылығын жою, ауыл жастарының белсенділігін арттыру қажеттігі туындады. Ауыл мектептерінің басты мақсаты, ауыл шаруашылығын дамыту бағытында, мал және егін шаруашылығын ғылыми-техникалық тұрғыдан дамыту болды.Ауыл мектептерінің жұмысы ауылдық елді-мекендер және аймақтық ауылшаруашылық, өндірістік ерекшеліктерімен айқындалды. 1980/81 оқу жылында мектеп торын жаңартудағы үлкен жұмыстарға қарамастан шағын жинақталған бастауыш мектептер 32 мың құрады, оның оқушылар саны 17,7 мың болды.Сегіз жылдық мектептерде 101 оқушылар, 45,9 %, 280 оқушы 43,1 % дейін болды, ал орта мектептерде 400 мың оқушыға жетті.Мұндай жағдайда бастауыш мектеп мұғалімдері бір мерзімде 2-3 сыныптармен жұмыс жасады, сегіз жылдық мектептерде және орта мектептердегі мұғалімдері 2-3 пәннен оқытты. Тәртіпке сәйкес дайындық болған жоқ, Шағын жинақталған бастауыш мектептердегі оқу-тәрбие үрдісінің та талдауы көрсеткендей оқушылар және мұғалім басшылығындағы жұмыстар, әдістемелік ұйымдастыру және 2-3 сыныптарға бір мезгілде сабақ беруге арналған оқу материалдарын топтастыру қиыншылық тудырды.Қиыншылықтармен бірге ауыл мектпетерінің оқу үрдісінде жетістіктерде болды.Ауыл мектептерінің оқушылары табиғатқа, ұлттық салт-дәстүрге, тұрмыс тіршілікке біршама жақын болды.Бұл ауыл мектептерінің ауылшаруашылық, оқу-тәжірибелік, зертхана, шеберханалармен байланыста жұмыс жасауға,ғылыми тұрғыдан нақты түсінуге мүмкіншілік берді.Ауыл мектептерінде оқушыларды еңбекке баулитын оқу өндірістік бригадалар болды. Бұл оқу-бригадлар саяси, азаматтық, мәдени, спорттық, сауықтыру бағыттарда жұмыс жасады.Атап айтсақ Ставропольск өлкесінде әрбір екі жастың біреуі оқу-өндірістік бригадада болды,1976 жылы оқу өндірістік бригаданың 147 белсенді мүшесі совхоз және колхоз учаскелерінде болды, 3187-і ауылшаруашылығында бас маман болды.Жұмыстарды талдау, соңғы жылдардағы өткізілген бағдарламалар және оқулықтар, техникалық және мәдениеттің даму талаптарына сәйкестену, оқу-тәрбие үрдісінде басқару жолы болды.Қазіргі уақытта ғалым педагогтар және мұғалімдердің ғылыми идеялары жинақтау, заңдар, нақты мәліметтер теориялық бағдарлама және оқулықтар жоғарғы деңгейде қамтамсыз етуі, ғылыми жетістіктерге жеткізді. Жартылыстану-математика және гуманитарлық бағытта білім беруде оқушыларды еңбек және политехникалық дайындау жұмыстары жетілдірілді,Көп орындарда пәнаралық байланыс байланыс және оқу материалдарын оқу сатылары бойынша бөлінді. Жаңа әдіс тәсілдер, техникалқы құралдар және ұйымдастыру, пайдалану түрлері жасөспірімдерге білімді толық меңгеруге, ақыл-ой өрісінің дамуына, ғылыми және саяси ақпараттармен толық қамтылуын қамтамасыз етті.Педагогикалық және психология мектептегі жеке тұлғаның білімінің жан-жақты дамуына және қалыптасуына байланысты өзекті мәселелерді зерттеуге көмек көрсетті. Оқушыларды мектепте шығармашылық іздену қажеттілігін қалыптастыру тәрбиелілік қызметін жандандырды, үздіксіз білімге талаптандырады.Бұл қажеттілікті әлеуметтік тұрғыдан бағалау қиын, адамдардың ғылыми-техникалық жетістіктерге қызығушылығы жалпы білім беретін мектептердің тәрбие жүйесінің жұмысының біртұтастығымен айқындалады. Мектеп жұмыстар жүйесінде ең негізгі орынды бастауыш білім беру алды. Бастауыш білім беру үш жылдықтан төртжылдыққа көшті, бастауыш білім беру оқушыларға білім, дағды, білім деңгейінің дамуына жол салды. Осы мәселе бойынша тәжірибелі сараптама жұмыстарын психолог және педагог ғалымдардың Л.В.Зонков, В.В.Давыдов, Д.Б.Эльконин және С.М.Языковтың еңбектерінде бастау алған.Бастауыш мектептегі. Бастауыш мектептегі қайта құруда көптеген қиыншылықтар мен жетіспеушіліктер болды, байырғы бірінші вариант оқулықтар және мұғалімдер жаңа бағдарлама әдістемелік дайындықтардың жетіспеушілігі болды. Бастауыш мектепте денешынықтыру және көркемдік тәрбие беру жүйесін ұлғайту, балабақша мен мектеп, бастауыш сыныптар және бастауыш оқып-үйрену, төртінші сынып және негізгі ғылым арасындағы өзекті міселелерге көңіл аудару қажеттігі туындады.XXV съезде Л.И.Брежнев «Білім беру жүйесін одан әрі жетілдіру, ең алдымен орта мектептерді жетілдіру» қажеттігін атап көрсетті.Мектепке деген талапшылдық білімді және тәрбие беру әдіс-тәсілдерін жетілдіру, оқушылардың танымдық және қызығушылық қабілеттерін дамыту мәселелеріне ерекше назар аудару қажеттігін айқындайды.Ең алдымен оқулықтарды оқытуда өзіндік білімін қосу, анықтамалық әдебиеттермен жұмыс, сөздік, кесте, схемалар т.б. жұмыс жандандыру болды.Осының бәрі мектептегі оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыруда және басқаруда да өзгерістерге қалыптастыруға әсер етті.мектепке тек қана жаңа мазмұн, әдістемелік және техникалық құрал-жабдықтар ғана емес терең білім, жаңа ақпарат бағдарламалауда ой-өрісін дамытуға мүмкіндік беретін жаңа ұйымдастыру түрлері енді.Осыған байланысты онжылдық бесжылдықта оқытудың мазмұны мен әдісін жетілдіру жұмыстарының жолдарын XXVI съезді КПСС-тің «мектептегі еңбек және адамгершілік тәрбиені және білім сапасын көтеру, оқушылардың қоғамдық адалы еңбегңн жақсартуға дайындау, мұғалімдерд және оқушылардың еңбегінің қорытындысын бағалауға формализмнен бой алдыру және балаларға ең қажетті бағдарлама, оқулықтар, әдістемелік оқулықтар және тәрбиені жандандыру бойынша талап қойылды.Осыған байланысты ғылыми зертеу мәселелері және тәжірибе мұғалімдер кінші деңгейлі қиын материалдарды бағдарламадан босатуды талап етті. Оқушыларды еңбекке дайындау жұмыстары жандандырылды. Бағдарламалардың қысқарылуы 1981/82 оқу жылдарында басталып 1982/83 оқу жылыында аяқталды. Себебі жаңа бағдарламалар оқу кітаптары және әдістемелік құралдарда нақты қарастырылған. Жоғары деңгейдегі жаңа оқулықтаржәне барлық оқулықтар авторлары СССР Мемлекеттік сыйақымен марапатталды-атап айтсақ, «Ежелгі дүние тарихы», «Физика -6-7», «Орта ғасыр тарихы», «Химия» және «Шет елдердің экономикалық географиясы» пәндері.Қазіргі кезеңде бағдарлама және оқулықтарға жаңа бөлім енгізуге ескіні жаңамен ауыстыруға болмайтынын практика дәлелдеді. Соңғы жылдары ғалымдар тәжірибелі мұғалімдермен өзара байланыс орнатуда. Академик М.В.Нечкиной және РСФСР дың үздік мұғалімі П.С.Лейбенгрубом СССР тарихын қайта жасады.Академик в.М.Хвостова және А.Л.Нарочницк жаңа тарихи оқулықтар жасауға мұғалімдермен байланыс орнатты.Оқу-тәрбие үрдісін басқару бұл байланыстың тереңдету және кеңейту мектеп білімін дамытуда жаңа әдістер, жаңа білі беру және дамыту жұмыстарын алға жылжытты.Білім беру жетекшілерінің алдында ең ауыр тапсырмалар тұрды; ол бағдарлама және оқулықтарды жетілдіру, оқу-тәрбие үрдісінде білім берудің жаңа үрдісін қалыптастыру, білім беруде кешенді әдістемелік пайдалану.осыған байланысты жаңа техникалық құралдарды пайдалану (С.г.Шаповаленко), білім берудің өзектілігі әдістемесі (И.Я.Лернерғ М.И.Махмутов,А.М.Матюшкин) және білім берудің әдістемесін таңдау (Ю.А.Бабанский). бастауыш білім берудің әдістемесінде еңбекке баулу және денешынықтыру тәрбиесіне, сонымен бірге әйгілі әдіскерлер Н.Г.Дайри, Н.М.Верзилин, А.В.Перышкин, А.В.Текучев, Л.А.Цветков, Ф.П.Коровкин, В.П.Максаковскийдің талдау еңбектеріне басты назар аударды.Ең бастысы білім беру әдісі мен тәрбиесінің өзара байланысына назар аударуды қажет етеді.А.В.Луначарский «білім беру әдісі, тәрбие бір-бірімен тығыз байланысты. Ал тәрбие білім беруге қарағанда кең көлемді қамтиды, онда бала психологиясын білу, жаңа әдісті тәрәдей меңгеруді қажет етедң». Жалпы білім берудегі совет мектебінің басты міндеті оқушыларды тәрбиелеу.1977жылы ЦК КПСС және СССР дің Министрлер Советі мектеп туралы Қаулы қабылдады.Онда Совет халқына Коммунистік тұрғыдан тәрбиелеу, патриоттық және достастық, еңбекке баулу және Отанды қорғауға көз жеткізу болды. Ғылыми зерттеу жоспарлауда тәрбие жұмысының өзекті мәселесін шешу білім беру әдісімен салыстырғанда біршама алдында. 1970 жылы «Совет педагогикасы» журналындағы сұхбатта тәрбие әдістемесінің түрлері бойынша болды. Сонымен бірге өткен онжылдықта белгілі ғылыми қорытындығы жетті;

  • Совет мектебінде білім беру тәрбиесінде теориялық даму және практикалық тұрғыдан бекітілді;

  • тәрбие әдісі айқындалды (И.Т.Огородников, Н.И.Болдырев);

  • тәрбие әдісін кешенді пайдалану (Б.Т.Лихачев,Г.Н.Филонов);

  • тәрбие үрдісін басқару пікәрә нақтыланды (Ю.Н.Бабанский),

  • адамгершілік тәрбиені дамыту (Н.И.Болдырев, О.С.Богданова);

  • тәрбие бойынша теориялық іс-әрекеттің қорытындысы айқындалды;

Оқу-тәрбие үрдісін талдау әдісінде ұжымдық тәрбие жұмысын дамыту концепциясын (В.М.Коротов, Л.И.Новикова) айқындады.ЦК КПСС –тің білім саласының 60 жылдығы туралы» Қаулысында жастарға патриоттық және ынтымақтастық тәрбиесін жандандыруды, әрбір адамды социализмнің жеңілмейтініне, саяси қырағы, Отанды қорғауға дайын болуға сендірді.Оқушыларды тәрбиелеу жұмысы В.И.Лениннің өмірі мен қызметін оқып-үйренуге, еңбектерін, КПСС құжаттары болды. Оқушылардың саяси-тәрбиелілік жұмыстары қоғамдық пайдалы және өндірістік еңбекпен байланыста болды. Қазіргі уақытта оқушыларды еңбекке, мамандық таңдауға баулу мектептірдің маңызды міндеті болды.Кәсіби бағытта кәсіп-техникалық жоғары оқу орындарына дайындады. Мектептің тәрбие құралы жастарды еңбекке баулу, адамдардың еңбекке құштарлығын қалыптастыру. Негізгі мектеп тәрбиесін балалар сабақтан тыс және мектептен тыс жұмыстарда, сабақтан тыс уақыттағы әртүрлі еңбек жұмыстарында орындады.Үй тапсырмаларын жүйелі орындау, сабақта еңбекті жақсы ұйымдастыру, мектеп өмірінің күн тәртібін сақтау еңбекке баулудың маңызды шарттары болып табылады. Оқушылардың 40% сегіз жылдықты мектептібітіріп кәсіби және орта арнайы оқу мекемелерінде оқуын жалғастырды. Совет Үкіметі жаңа типтегі кәсіп-техникалық училищелер туралы міндеттерді жоғары жетістікте орындады.Жаңа типтегі оқу мекмелер орта кәсіп-техникалық училищелердің даму барысы: 1968ж-124, 1980ж-4200 дан жоғары болды. Онда 2 млн адам оқыды. Онда 1100 жұмысшылар өз біліктілігін жрғарлатты.Орта мектепті жоғары сынып оқушыларынан сегіз жылдықты
60 % жалғастырды.Орта мектептен соң оның 2/3-і жоғары, орта арнайы оқу орындарына және техникалық училищелерге, 1/3-і шаруашылықта жұмыс істеді.Сондықтан жоғары сынып оқушыларының мектеп бітіруді аяқтау кезеңі маңызды болды, өйткені олардың басты мақсаты мамандық таңдау немесе еңбекке бейімделу болатынСоңғы жылдары еліміздегі мектептерде еңбек тәрбиесі оқушыларға білім және кәсіби бағдар беру байланысты белсенді жұмыс жасады. Мектептерде өнеркәсіп және ауылшаруашылыққа байланысты құрал-жабдықтармен қамтылған шеберхана, цехтар, 2200 оқу өндірістік комбинаттар, оқу цехтары, фабрика және зауыттар жұмыс істеді, осыған байланысты сабақтан тыс және мектептен тыс ұйымдастыру жұмыстары техникалық шығармашылық және ауылшаруашылыққа байланысты тәжірибе алмастыруға басты назар аударуды қажеттілігін туындатты.Өндірістік және ауылшаруашылығы дамуы әртүрлі техникалық үрдістердің өзгеруіне әсерін тигізді. Оқушылар политехникалық білімін өндіріспен ауылшаруашылығында жалғастырды.Жаратылыстану-математика бағытындағы бейіндік оқытудағы пәндердің оқу бағдарламалары мектеп оқушыларының политехникалық білімін жақсарту үшін белгілі мүмкіншіліктерге ие деп көрсетті. Осы бағыттағы математика, химия, биология және т.б. пәндердің мазмұнына түзетулер енгізілді. Өндірісті автоматтандыру және бақылау, басқаруға байланысты оқу және оқудан тыс білім беру дамыды.Себебі XXI ғасырда автоматтандыру өндірісімен жұмыс жасайтын жұмысшылар саны артады деді. В.И.Ленин комсомолдардың III съездінде «бізге жаттау ғана емес, бізге әрбір білім алушының есте сақтауын жетілдіру және дамыту қажет... онсыз осы заманға сай білім болмайды». Бұл ой-пікір М.Н.Покровскийдің хатында айқын көрсетілді. Совет мектептеріндегі жас ерекшеліктер мен қоғам алдындағы саяси деңгейі, жастарға еңбек және адамгершілік тәрбие берудегі деңгейі үшін жауапкершілікті ескере отырып СССР ағарту Министрі М.А.Прокофьев: «Мектеп тек қана белгілі бір көлемдегіі білім беретін оқу мекемесі ретінде ғана емес, жас өспірімдер және балаларға тәрбие берудің тактикасы мен бағдарламаларын талдайтын, ғылыми негізде айқындайтын қоғамның маңызды орны. Мектеп тәрбие беру арқылы қоғам алдында жауап беретін, Отанның гүлденуі мен беріктігіне өз жауапкершілігі бар жас азаматтардың биік рухани-мәдени тұғыры. Мектеп тәрбие жұмысында оқушылар тәрбиесіне әсер ететін қоршаған ортаның орны ерекше. Мектеп білім беруде теледидар, кино, радио, әдеби кітаптарсыз елестету мүмкін емес.Мектеп оқушыларының тәрбие жұмысында өндірістік кәсіпорындар, әртүрлі қоғамдық ұйымдар, шығармашылық одақ өкілдері белсенді қатысады.Мектептерде пионер, комсомол ұйымдары белсенді жұмыс жасады.А.С.Макаренко; «мектептегі өзін-өзі басқару ұйымына басшылық жасау мектеп директорының қамқорлығында болды. Жалпы білім беретін мектептердің Ережесінде өзін-өзі басқару ұйымының жұмысына мектеп директоры бағыт-бағдар береді, оның басшылық жұмысында осыдан артық жұмыс болған жоқ, сонымен бірге мақсаты өзін-өзі басқару ұйымының жұмысын жақсарту болды».XXVI съездінде бірінші бесжылдықта күн ұзарту тобының балалар саны 14 млн болды. Сондықтан мұндай өзекті мәселені шешуде барлық оқу-тәрбие үрдісінің мазмұны, әдіс-тәсілдері, түрлері жандандырылды, техникалық және шығармашылық қызығушылығына байланысты сабақтар арналды. Қазіргі уақытта педагогикалық мүмкіншілігіне байланысты қоғамдық тәрбие жұмысында тәрбие жұмысын әр түрлі пайдалану акция, студия, денешынықтыру, саяхат және танымжорыққа қызығушылығын арттыру қажеттілігі артты. Мектептегі ұзарту күн тобында 360 тәрбиешіге дейін жұмыс істеді. Ең маңыздысы мектептегі өзекті мәселе олардың еңбектерін ұйымдастыру болды. Соңғы жылдары көптеген мектептерде факультатив сабақтар көп орынды алды. Оқушылар 150 бағдарлар бойынша оқыды. Факультатив сабақтарда мұғалімдер жаңа әдістемелік құралдар, шешімдер, оқу-тәрбие жұмыстарына бағытталған және оқушылардың қызығушылығын арттыру мақсатта оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін пайдаланды. Сонымен бірге оқушыларға қажетті пәндер, қажетті материалдар пайдаланылды. Мәселен, физика пәнінде, «Отан физикасы», «Қатты денелер физикасы», «Сұйық денелер физикасы», «космос физикасы» бағыттарында факультатив сабақтар болды, яғни оқушылар осындай негізделген пәндерді оқу арқылы жан-жақты білімін арттырды, белсенділік қабілетін даытты. Мектептердегі қайта құру биология, физика, химия, математика, тарих, география, шет тілі, әдебиет пәндерін теориялық және практикалық тұрғыдан терең оқытуды қалыптастырды.Бағдарлама бойынша бұл пәндер оқу уақытының аптасына 4 сағатын қамтыды. Жеке тұлғаны жан-жақты дамуытуда, оқу-тәрбие жұмысын ғылыми- техникалық және табиғатқа жақын ұйымдастыру,саналы, адамгершілікті тәрбие беру жан-жақты болған жерде жетістік болады. Оқушылардың белгілі бір қызығушылығын қанағаттандырудағы мектептен тыс мекемелер; 1330 жас техниктер станциясы, 860 жас натуралистер станциясы, 4842 пионерлер үйі және пионерлер сарайы, шығрмашылық студиясы, музыкалық және хореографиялық училищелер жұмыс жасады.Сонымен бірге балаларға арналған газет, журналдар, жасөспірім және балаларға арналған теледидар және радио, әдебиеттер т.б. Ғылыми-техникалық революция білім беру ұйымы мен мектептерге сабақ және сабақтан тыс жұмыстардың арасын байланыстыру бағытында маңызды тапсырма берді.Осы тапсырмаға байланысты мектептің барлық жұмыстарында білімге, шығармашылық, іздену және қоғамдық пайдалы еңбек жұмыстары жандандырылды.Мектеп тек қана білім бермейді жас ұрпақты өмірге дайындайды, еңбекке баулиды. М.А.Суслов: «жаңа адамды қалыптастыру әлеуметтік, саяси кешенді шаруашылық мәселелерімен тығыз байланысты. Жоғары деңгейлі мәдениет, білім, қоғамдық танымдылық, көзі ашықтық болмаса « коммунизм болмайды» деді.Қайта құру білім мазмұны, әдістер және ұйымдастыру түрлеріне өзгерісетр енгізді. Ол әрине, мектеп жұмысы, жанұя және қоғамның бір-біірмен сәйкестігі.Осыған байланысты оқу тәрбие үрдісі ерекше басқару нысанын қалыптастырды:
- бағдарланған оқулықтарды теориялық тұрғыдан деңгейін арттыру;
- білім берудің жаңа әдістері және ұйымдастыру, іздену және жетілдіру, техникалық құралдарды кең пайдалану,көрнекілік құралдарды оқушының біліміне пайдалану,ғылыми және ақпараттық бағыт беру;
- саяси, еңбек, адамгершілік, эстетикалық, салауаттылық, денешынықтыру тәжірибесін кешенді пайдалану;
- оқу-тәрбие үрдісінде политехникалық бағытты күшейту, мектепті өмірмен байланыстыруды нығайту;
- жеке тұлғаны қалыптастыруда жан-жақты рухани адамгершілік және материалдық дамуын қалыптастыру;
Мектептегі жұмыс ерекшеліктігі, әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-техникалық жаңалық оқу -тәрбие үрдісіне ең маңызды мектеп басқару жұмысын жетілдіру.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   139   140   141   142   143   144   145   146   ...   161




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет