Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика
КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУ МЕКЕМЕСІНДЕГІ
жүктеу/скачать 1 Mb. Pdf көрінісі
|
Кәсіби педагогика
- Бұл бет үшін навигация:
- 7.1 Гуманистік тәрбие қағидаттары
| 7.
КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУ МЕКЕМЕСІНДЕГІ ТӘРБИЕ ЖҰМЫСЫНЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТӘЖІРИБЕСІ Жоспар: 7.1 Гуманистік тәрбие қағидаттары 7.2 Тәрбие әдістері 7.1 Гуманистік тәрбие қағидаттары Гуманистік тәрбие ұстанымдары отандық мектеп педагогтары- ның, үздік еңбек ұжымдарының тәлімгерлерінің, шебер-тәрбиешілер- дің тәжірибесінде айқын көрініс тапты. Қысқа тұжырымдалған, бұл бастапқы ережелер тәрбие жұмысының практикасына жетекшілік етеді және айтарлықтай дәрежеде тәрбиелеу әдістерін таңдауды және оларды сауатты қолдануды алдын ала анықтайды. Тұтас оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастырудың жалпыға бірдей қағидаты педагогикалық мақсаттылық қағидатын мойындаған жөн. Оны А. С. Макаренко тұжырымдады, ол: "педагогтың бірде-бір әрекеті қойылған мақсаттардан тыс тұруы тиіс емес"деп тұжырымдады. Педагог қандай да бір сабақтарды өткізе отырып, өз тәрбиеленушілері- нің еңбегін ұйымдастыра отырып, олармен бос уақыт өткізе отырып, ол тәрбиелеу мақсаттарынан шығармауы тиіс, керісінше, өзінің кіші жолдастарының бойында осы заманғы еңбеккер мен азаматтың жеке басының өзіндік бағдарламасын құрайтын рухани, дене және адамгер- шілік қасиеттерін ынталандыру мен қалыптастыруға дәйекті және батыл қол жеткізуі тиіс[8]. Біздің қоғамда тұлғаны тәрбиелеудің қазіргі заманғы бағдарла- масы әрбір адам іс жүзінде шағын жылдан бастап және бүкіл өмір бойы орындауы тиіс ортақ әлеуметтік рөлдердің қысқаша сипатта- масына негізделеді. Бұл отбасы, оқушы, еңбеккер, азамат, салауатты өмір салтының жанашыры, әдемі жаратушы және бағалаушы. Бұл өз отбасы мүшелерін сүйетін және құрметтейтін, оларға үнемі қамқорлық көрсететін, өзін өз отбасын құруға және өз балаларын халықтың прогрессивті дәстүрлері мен идеалдары рухында тәрбиелеуге саналы түрде дайындайтын адам. Ол өмір бойы үйренеді, сондықтан өздігінен білім алу тәсілдерін меңгереді. Тәжірибелі педагог осындай бағдарламаны көз алдында ұстаса 53 да, өз тәрбиеленушілерінің оқуы мен еңбегін ұйымдастыра отырып, алға қойылған мақсатқа қол жеткізуге ұмтылады. Осылай іс жүзінде педагогикалық мақсаттылық қағидаты іске асырылады. Бұл қағидатпен басқа – қазіргі жағдайда аса маңызды мәнге ие болатын жалпы адамзаттық адамгершілік құндылықтар рухында тәрбиелеу қағидаты мазмұнды байланысты. Жақында барлық үлгідегі мектептерде, кәсіптік білім беру мекемелерін қоса алғанда, барлық тәрбие жұмысы бір жақты саяси және идеологиялық бағытта – жас ұрпақтың коммунистік тәрбиесіне бағытталған. Қазіргі қоғамдағы, бұл оның елеулі класстық жіктелуі, жандана түсті түрлі литические қозғалысы және партиясы, мұндай односторонность тәрбие жұмысы болып табуды және мүлде мүмкін болмаған. Саяси құмарлық – қаған жас адамның жеке ісі және мемлекет оларды жас ұрпаққа бұрын- соңды белгілемейтіндей етіп ұстамауы тиіс. Бұл жағдайда адамдарды біріктіре алмайтын, керісінше, осындай тәрбие идеалдарына бағыттау қажеттілігі туындайды. Шығу қандай? Оны бізге көптеген жылдар бойы өзінің тәрбие идеалын қалыптастырған халық педагогикасы айтады. Жер бетіндегі барлық халықтардың өмір сүру және өмір сүру жағдайларындағы елеулі айырмашылықтарға қарамастан, Еңбек және отбасы, балаларды тәрбиелеу туралы қамқорлық және қарияларға құр- мет, басқа адамдарға, бірінші кезекте көршілерге қатысты қонақжай- лылық, достық пен серіктестік, туған жерге деген сүйіспеншілік сияқты ортақ құндылықтар бар. Бұл адамгершілік маяктар бізге тәрбие жұмысының мазмұнын, оның адамгершілік әлеуетін дұрыс анықтауға көмектеседі [8]. Халық педагогикасында біз еңбек этикасы саласындағы шынайы жаңалықтарды қарсы аламыз. Атап айтқанда, жеке тұлғаның іскерлік және адамгершілік қасиеттерінің бірлігі дұрыс көрсетілген. Адам өз ісіне қызмет етеді, сондықтан халық шеберлігін жоғары бағалайды. Шеберлікке оқыту еңбеккерді тәрбиелеудің өзекті міндеті болып табы- лады деген қорытынды жасау қиын емес. Өз уақытында В. А. Сухом- линский адамгершілік тәрбиенің негізіне осы жалпыадамзаттық құн- дылықтарды қою үшін және "нағыз адамды қалай тәрбиелеу керек" кітабында оқушыларды адамгершілік ағартудың мазмұнын нақтылауға ұмтылды. Сонда бұл әрекет лайықты бағаланған жоқ. Қазір мұндай тә- сіл дұрыс және перспективалы болып табылады. Қазіргі жағдайда жас- тармен тәрбие жұмысының идеялық мазмұнын нақты анықтайды [3]. Гуманистік тәрбиенің келесі қағидаты тұлға мен ұжым мүдде- 54 лерінің бірлігі ретінде анықтауға болады. Философтар, әлеуметтанушылар мен педагогтар арасында жеке тұлға мен ұжымның өзара іс-қимылындағы басымдықтар жөнінде даулар жүріп жатыр. Соңғы уақытта мынадай ой-пікірлерді естуге болады: бұрын ұжымның басымдылығы және оның мүдделері жеке тұлғаның мүддесінен жоғары болды, енді жеке басын, оның мүдделерін көтеру керек. Бұл пайымдауынша, кейбір педагогтар мен гуманизм көрінеді. Сонымен қатар, бұл дилемма өз негізінде жарамсыз. Жоғары құндылық жүктеу/скачать 1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|