Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика

45 
ретінде – зертхана (арнайы жабдықталған кабинет) жағдайында 
арнайы әзірленген тапсырмалар негізінде жүзеге асырылатын, 
олардың практикалық қызметі басым болатын оқушылардың оқу 
қызметін педагогтың ұйымдастыру нысандарының бірі. 
Олардың ерекше сипаты оқытушының басшылығымен өткізі-
летін оқушылардың өзіндік жұмысын ұйымдастыру болып табылады. 
Зертханалық жұмыстарды орындау барысында ғылыми ақпарат оқу-
шыларға көптеген талдағыштардың, әсіресе тері-қозғалтқышының 
қатысуымен түседі. Әдістемелік дұрыс ұйымдастыру кезінде зертха-
налық сабақтар оқушылардың ойлауын дамытуға, болашақ жұмысшы-
лардың ойлау және практикалық іс-әрекетін біріктіруге, оқушылардың 
Эксперименталды зерттеу әдісін меңгеруіне (нәтижелерді бақылау, 
өлшеу және ресімдеу, топ мүшелері арасындағы міндеттерді жоспар-
лау, бөлу, өзара көмек және өзара бақылау) ықпал етеді. 
Зертханалық-практикалық сабақ келесі кезеңдерден тұрады: 
кіріспе бөлім (оқытушы сабақтың мақсатын құрастырады, тапсырма 
береді, сұрақтарды анықтайды, оқушылармен бірге алдағы іс-қимыл 
сызбасын орындайды); өзіндік жұмыс (оқушылар қойылған міндет-
терді шешу жолдарын анықтайды, қажетті іс-әрекеттерді орындау 
кезектілігін белгілейді, қойылған міндеттерді шешеді, есептер жасай-
ды); қорытынды бөлім (оқытушы оқушылардың орындалу барысын 
және жұмыс нәтижелерін талдайды, кездесетін қателіктерді анықтай-
ды және олардың пайда болу себептерін анықтайды). 
Кәсіптік лицейдегі зертханалық жұмыстар келесі түрлерге 
бөлінеді: фронтальды зертханалық жұмыстар (физика, химия) және 
практикумдар (физика, биология, география, кейбір жалпы техника-
лық пәндер бойынша). Фронтальды зертханалық жұмыстар кезінде 
барлық оқушылар тақырып бойынша оқу материалының мазмұнына 
сәйкес келетін бір тапсырманы орындайды. Практикумдар мен практи-
калық сабақтар ірі тақырыпты, бағдарлама бөлімін зерделеу аяқталған 
кезде, жарты жылдың немесе оқу жылының соңында өткізіледі. Олар, 
әдетте, қайталанатын – жалпылама сипатқа ие, оқушыларға 
айтарлықтай үлкен дербестік береді,жалпы және кәсіптік білім берудің 
өзара байланысын жүзеге асыру үшін көбірек мүмкіндіктер жасайды. 
Кеңес беру – бұл бір немесе бір топ оқушылар үшін түсініксіз 
немесе күрделі мәселелерді, тақырыптарды, оқу пәнін оқу үдерісінде 
бағдарламаның бөлімдерін анықтау бойынша сабақтан тыс оқу 
үдерісін ұйымдастыру нысаны.

46 
Өзіндік жұмыс. Оқушылардың өзіндік жұмысының мәні өзіндік 
танымдық іс-әрекетті ұйымдастырудан тұрады. Ол оқушыларды бел-
сенді өздігінен білім беру жұмысына дайындаудың маңызды құралда-
рының бірі болып табылады және бұл оның негізгі дидактикалық 
мақсаты болып табылады[12]. 
Өзіндік жұмыс сабақ барысында да, сабақтан тыс уақытта да 
жүзеге асырылады. 
Кәсіптік лицейде сабақтан тыс өзіндік жұмыстың келесі түрлері 
таралған: оқу және анықтамалық әдебиеттермен жұмыс (міндеттері – 
басты, жүйелеу, талдау, жинақтау, блок-схемалар, кестелер, Алгоритм-
дер және т. б. құру). пәндер циклі бойынша өтпелі және жеке тап-
сырмаларды орындау; әр қайсысы бірнеше оқушылармен шұғылда-
натын оқушылардың кіші тобымен тақырыпты оқу (кейін оқытушыдан 
қорғау); пән бойынша оқушылардың методикалық материалдарын 
(схемалар, кестелер, тірек конспектілер, ЭЕМ-ге арналған бағдарла-
малар, есептер және т. б.) әзірлеу.); неғұрлым жауапты немесе 
интегративті зертханалық жұмыстарға дайындық; әр түрлі тапсырма-
ларды конкурстық орындау; базалық кәсіпорындарда, зертханаларда 
жаңа техниканы, технологияларды зерделеу; оқытушының қамқорлы-
ғында пәндерді өз бетінше оқу; дамытушылық сипаттағы арнайы 
дайындалған тапсырмаларды орындау (мақсаты – пәннің маңызды 
ережелерін терең және берік меңгеру). 
Оқытуды ұйымдастырудың қандай да бір түрінің тиімділігі көп-
теген факторларға байланысты, олардың ішінде негізгі факторлардың 
бірі оқытушылар мен оқушылардың оны іске асыруға педагогикалық, 
психологиялық және әдістемелік дайындығы болып табылады. 
Өндірістік оқытуды ұйымдастыру нысандары: 
Өндірістік оқыту үдерісі жеке формада жүзеге асырылады: 
өндірістік экскурсия, практикум, кононультация, кәсіптік мектеп, ли-
цей оқу цехында сабақ; кәсіпорын цехтарында оқыту, жұмыс орында-
рындағы соңғы өндірістік практика және т.б. Нақты мамандықты 
оқыту кезінде, әдетте, нақты формалар өз міндеттерін орындайтын 
ұйымдық нысандар кешені қолданылады. 

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: