Тақырыбы: Ойын
Дәрістің мақсаты: Ойынның балаларды табиғатпен таныстырудағы маңызы
Негізгі қарастырылатын сұрақтар, олардың қысқаша мазмұны:
1.Дидактикалық ойындар
2.Табиғаттың табиғи материалымен ойналатын ойындар
3.Рольдік ойындар
Ойын — тек көңіл көтеру ғана емес, сондай-ак оның көмегі арқылы жас балаларға қоршаған өмірді таныстыратын да тәсіл болып саналады. Балалар неғұрлым аз болған сайын олармен жүргізілетін білімдік-тәрбиелік жұмыстардың тәсілі ретінде ойын да соғұрлым жиірек қолданылады.
1.Дидактикалық ойындар. Бұл ойындарда табиғаттың табиғи заттары (овощтар, жемістер, гүлдер, тастар, тұқымдар, кепкен ұрықтар), өсімдіктер мен хайуанаттардың суреттері бейнеленген картинкалар, үстелде ойналатын ойындар мен әр қилы ойыншықтар пайдаланылады. Табиғаттың табиғи материалымен немесе оның бейнеленуімен ойналатын дидактикалық ойындар балалардың сезімдік жағынан (сен-сорлық) тәрбиелеуде танымдық іс-әрекетінің дамуында негізгі тәсіл болып табылады. Ойындар сабақтарға, экскурсияларға, серуендеулерге арнайы бөлінген уақыттарда өткізіледі.
Сабақтарда қолданылатын дидактикалық ойындар балаларға заттардың қасиетін тануына және табиғатты бақылау кезінде алған елестетулерін анықтай түсуіне көмектеседі.
Балалардың сәби топтарында ойын әдетте барлық сабақта тұтастай өткізіледі, естиярлар, ересектер мен мектепке даярлық топтарында көбінесе сабақтың бір бөлігін қамтиды да, 5 минуттая 20 минутка созылады.
Сәбилер топтарында заттарды бала сыртқы түріне қарал айыра білуге үйренетін ойындар ойналады. Тәрбиеші мұндай ойынды ұйымдастыра отырып, балаларға жапырак, гүл, сәбіз, қызылша, картон және т. б. алып келуді тапсырады.
Естиярлар тобында, балалар заттарды (овощтар, жемістер) ұстап, тани алатын болады. Мұндай ойындарға «Дорбадағы не нәрсе екенін тап», «Қолдағы затты тап» ойындары жатады. Осы ойындардың алғашқысын ойнатарда тәрбиеші алдын ала дорба әзірлеп, оған овощтарды немесе жемістерді (картоп, пияз, қызылша, сәбіз, қияр, алма, алмұрт, лимон) салады. Балалар кезекпен дорбаға қол-дарын сұғып, затты алады да сипалап ұстап, атын атайды, одан сон дорбадан алып шығып, топтағы барлық балаға көрсетеді.
Балаларда өсімдіктер (даладағы, ормандағы, бөлмедегі және т. б.) жөнінде айқын елестетулер жинақталған соң барып ересек балалар тобындағыларға заттарды салыстыра және олардың бөлшектерін (гүлдерін, жапырақтарын) тани білуге арналған дидактикалық ойындарды ойнатуға болады. Мысалы, «Ненің жапырағы екенін тап» ойынын ойнағанда балалар берілген жапырақты барлық өсімдіктің жапырақтарымен салыстырады.
Мектепке даярлық тобында өсімдіктердің немесе жануарлардың кейбір белгілерін таба білу және оларды сипаттап, қорытындылай білу талаптары бар ойындар ойналады.
С ө з а р қ ы л ы о й н а л а т ы н ойындарды, мысалы, «Затты сипаттау арқылы тану», «Мынаның не екенін тап» немесе «Мынау не?» ойындары таныс материал арқылы ұйымдастырылады, олардың көмегімен балалардың ойлау белсенділігі артады, тілі ұшталады.
Бұрыннан белгілі нақты елестетулердің негізінде балалардын объектілерді жіктей білуін қорытындылауда дидактикалық ойындардың көмегі мол, мұнда заттарды жалпы белгілері бойынша біріктіруге болады; орманда немесе бау-бақшада өсетін өсімдіктердің атын атау; жылдың қандай да болсын бір мезгілін бейнелейтін картинкаларды таңдап алу; ағаштардын, балықтардың, аңдардың, құстардың бейнелері бар картинкаларды жинап алу.
Дидактикалық ойындарды бірте-бірте күрделендіру керек. Мысалы, заттарды ең алдымен сыртқы түрі бойынша, содан соң ұстап көру, одан әрі сипаттамасы бойынша, ал ең соңында, жұмбақты шешуге берілген сұрақтар жөніндегі жауаптар бойынша тану. Ең қиыны—заттардың жалпы белгілері бойынша объектілерді жалпылау және берілген сұрақтарға қайтарылған жауаптар бойынша заттарды тани білу.
Өсімдіктер арқылы ойналатын дидактикалық ойындар кезіндо балалардың оларға мұқиятты түрде қараушылығын тәрбиелеу керек.
Достарыңызбен бөлісу: |