4.Серуендер кезіндегі бақылау. Серуендерде ауа райын, аспанды (бұлттардың қозғалысын, кемпірқосақты, күннің батуын және т. б.) өсімдіктер мен жануарлар тіршілігіндегі маусымдық өзгерістерді (жапырақтар мен гүлдердің шығуын, жапырақтардың түсуін, кұстардың келуі мен қайтуын) бақылауға болады. Бұл бақылаулар әдетте онша ұзақ болмайды, бірақ бір объектіні немесе табиғат құбылысын бірнеше рет бакылайды.
Бақылауды көркем сөзбен ұштастыру — ерекше анық, тұрақты образдардың пайда болуына ықпал етеді, сонымен қатар балалардың сөздік қорын байытады. Сондықтан бақылау кезінде жырларды, өлеңдерді, жұмбақтарды, мақалдарды жақсы пайдалану керек. Мысалы, ормандағы жеуге жарайтын саңырауқұлақты көрсете отырьш, тәрбиеші Е. Трутневаның өлеңінен үзінді оқиды:
Тікендерді жағалап,
Шыршалады паналап,
Бес тиындай тарбиып,
Томаршада тарбиып,
Саңырауқұлақ шығады,
Терек түбі тұрағы.
«Терек түп» деп айталық
Теріп алып қайталық.
Мектепке даярлық тобының балаларымен бақылау жүргізген кезде, мәселен: «Қарлығаштар төмен ұшса — жауын жауады» деген сияқты табиғат құбылыстары арасындағы байланыстарды 6—7 жастағы балалардың түсінуіне қолайлы етіп көрсететін халықтық ырымдарды да пайдаланған пайдалы.
