Бақылау сұрақтары Көлденең және тік буындарды ванналық доғалық дәнекерлеудің мәнін түсіндіріңіз.
Тік арматуралық буындарды Электрмен дәнекерлеу қандай әсерге негізделген және оның артықшылықтары қандай?
Неліктен арматураны дәнекерлеуден бұрын шыбықтардың ұштары алдынала қызады?
1.11.7 Электр қожды дәнекерлеу
Электр қожын дәнекерлеу-бұл металды балқытылған қождың жылуымен қыздырып, ол арқылы өтетін электр тогымен қыздырылатын балқыту арқылы дәнекерлеу. Электр қожды дәнекерлеу арнайы құрылғылардың көмегімен жүзеге асырылады (электр қожды дәнекерлеуге арналған аппараттар немесе электр қожды автоматтар). Электрмен дәнекерлеу процесін Е. О. Патон атындағы (ЭШС) Электрмен дәнекерлеу институты әзірледі.
1.60-сурет - Электр қожды дәнекерлеудің принципті электрлік схемасы (ЭҚД): а - балқитын сыммен дәнекерлеу, б - балқитын мүштікпен
Бұл айтарлықтай қалыңдықтағы металды автоматты түрде дәнекерлеудің жалғыз жоғары өнімді әдісі. Электр қожын дәнекерлеу процесінің мәні дәнекерленген жиектер мен электрод сымдарының балқуы дәнекерлеу тогы ол арқылы өткен кезде балқытылған шлакта пайда болатын жылу есебінен болады. 1.60 суретте. ал 1 Бұйымның дәнекерленген жиектері мен қожды ұстап тұратын құрылғылар арасындағы кеңістікке (мыс сырғытпалары 2, бастапқы жолақ 3, флюс және электрод сымы немесе жабылған электрод енгізіледі). Дәнекерлеу процесі электрод сымы мен бастапқы жолақ арасындағы доғаның қозуынан басталады. 4 сұйық шлак қабатымен жабылған балқытылған металдың сұйық ваннасы пайда болады 5. Балқытылған қождан өтетін дәнекерлеу тогы оны 1600-1700°C температураға дейін қыздырады. Әрі қарай доғасыз балқыту процесі шлакта дәнекерлеу тогымен пайда болатын жылу есебінен жүреді. Тігісті металмен толтырған кезде ағынды сумен салқындатылатын мыс сырғытпалары төменнен жоғары қарай араластырылып, дәнекерлеу тігісін құрайды. Электрлік дәнекерлеуді бірнеше электродты сымдармен немесе электродтармен таспа түрінде қолдана отырып, кез-келген қалыңдықтағы өнімнің шеттерін дәнекерлеуге болады. Осылайша, қалың металды тік тігіспен бір реттік дәнекерлеу мәселесі шешіледі. Электр қожды дәнекерлеудің маңызды артықшылығы күрделі конфигурациядағы жіктерді дәнекерлеу мүмкіндігі болып табылады; бұл ретте электродты сым тігіске нысаны жік пішініне сәйкес келетін арнайы балқытылатын ауыз қуысы арқылы енгізіледі (1,60-сурет, б). Бағыттаушы ауыз қуысы электродты сыммен бірге балқып, дәнекерленген тігісті металмен толтырады. Металл тігістің сапасы автоматты түрде дәнекерлеуге қарағанда әлдеқайда жоғары. Бұл металл мен қыздырылған қождың сұйық фазасының металл үстіндегі тігістің тұрақты болуына байланысты, бұл газдар мен металл емес қосылыстардың толық жойылуына ықпал етеді. Тігістің сапасына ағынның, тоттың және өнімнің дәнекерленген жиектерінің әртүрлі ластануының әсері күрт төмендейді. Бұйымды дәнекерлеуге дайындау бойынша операциялардың еңбек сыйымдылығы кесу және жиектерді дәнекерлеуге дайындау бойынша жұмыстарды болдырмау есебінен төмендейді. Жиектер дәнекерленген парақтың бетіне дұрыс бұрышпен кесу арқылы кесіледі. Электр энергиясының, ағынның және электрод сымының нақты шығыны азаяды, себебі процесс жабық жүйеде аз мөлшерде ағынмен және электрод металын толық қолданумен жүреді.