ЖАБЫҚТҦҚЫМДЫЛАР НЕМЕСЕ ГҤЛДІ ӚСІМДІКТЕР

12 

 

А.Чезальпино, 

Ж.Турнефор, 

К.Линнейдің 

жүйелеуінің 

негізгі 

ерекшеліктері 

мен 

ботаника 

облысындағы 

олардың 

жұмыстарының 

маңыздылығы. Линнейдің жасанды жүйеленуі.  

Табиғи жүйелер және олардың құрылысының принциптері. 

 М.Адамсонның ӛзіндік жүйесі; Адамсон және қазіргі сандық таксономия. 

А.П.Жюссье, А.П.Декандоль, Дж.Бентам мен Дж.Д.Гукердің жүйелері. 

Табиғи және филогенетикалық жүйелердің тарихи маңыздылығы.  

А.Браун,  А.Энглер,  Р.  Веттштейннің  филогенетикалық  жүйелері.  Г. 

Галлир,  Ч.Бесси,  Дж.Хатчинсон,  А.А.Гроссгейм,  А.Л.Тахтаджян,  А.Кронквист, 

К.Дальгреннің жүйелері. 

Полифилетикалық  жүйелер.  Палеоботаника,  салыстырмалы    морфология 

(нақты  анатомия,  цитология,  палинология,  карпология,  эмбриология, 

тератология),  физиология,  биохимия,  ӛсімдіктер  географиясы  және  олардың 

гүлді  ӛсімдіктерді  жүйелеудегі  маңыздылығы,  жабықтұқымдылардың  негізгі 

таксондары.    

Қосжарнақтылар  класы.  Жалпы  сипаттамасы;  эволюцияның  негізгі 

бағыттары. Даражарнақтыларға қатынасы.   

Алғашқыжабындылар 

когорта 

үсті. 

Жалпы 

сипаттамасы. 

Қосжарнақтылардың  алғашқыжабындылар  мен  соңғыжабындыларға  бӛліуінің 

қазіргі таксономиялық және эволюциялық бағалау.   

Талгүлділер  қатары.  Талдар  тұқымдасы;  тұқымдаста  гүлдің  эволюциясы 

мен  тозаңдану  тәсілдері.  Жабықтұқымдылар  жүйесінде  талгүлділердің 

орналасуына қазіргі кӛзғарастар.  

Казуаринагүлділер қатары. Семейств Казуариндер тұқымдасы; вегетативті 

мүшелерінің, гүлшоғырының, гүлінің құрылысының ерекшеліктері. 

Шамшатгүлділер  қатары.  Жалпы  сипаттамасы.  Қайыңдар  және 

Шамшаттар тұқымдасы. Сүрекдіңдерінің, гүлшоғырының, гүлінің құрылысының 

ерекшеліктері.  Қатардың  негізгі  ӛкілдері,  ауылшаруашылығында  олардың 

рольдері.  

Қалақайгүлділер  қатары.  Жалпы  сипаттамасы;  қатардың  морфологиялық 

белгілерін  эволюциялық  бағалау.  Тұттар  тұқымдасы;  тіршілік  формалары;  гүл 

мен  гүлшоғырының  құрылысы:  тозаңдану  тәсілі;  негізгі  ӛкілдері.  Қалақайлар 

тұқымдасы;  вегетативті  мүшелерінің,  гүлшоғырының,  гүлінің  құрылысының 

ерекшеліктері.  ауылшаруашылығында  олардың  қажетті  ӛкілдері.  Қарағаштар 

тұқымдасы.  

Орталықтұқымдылар немесе Қалампыртәрізділер. 

Тарангүлділер  қатары.  Тарандар  тұқымдасы;  тұқымдаста  гүлдің  дамуы; 

тұқымдас  астына  бӛлінуі;  негізгі  ӛкілдері;  олардың  ауылшаруашылық 

маңыздылығы.  

Қалампыргүлділер  қатары.  Жалпы  сипаттамасы.  Фитолакктар,  Айздар 

тұқымдастары,  олардың  ерекшеліктері.  Алаботалар  тұқымдасы;  анатомо-

морфологиялық  ерекшеліктері;  гүлдің  таралу  эволюциясы;  тұқымдас  астына 

атарлуы.  Гүлтәжілер  немесе  Амарантылар  тұқымдасы;  жемісі  мен  гүлінің 

құрылысының  ерекшеліктері;  Кактустар  тұқымдасына  бӛлінуі;  вегетативті 

13 

 

мүшелерінің  ерекшеліктері,  жеміс  пен  гүлдің  таралуы,  тұқымдас  тармағына 

бӛлінуі.  

Кӛпжемістілер  немесе  сарғалдақтар  қатарлар  тобы.  Жалпы  сипаттамасы; 

вегетативті  мүшелерінің  ерекшеліктері,  жеміс  пен  гүлдің  құрылысы. 

Кӛпжемістілер систематикасының маңыздылығы.  

Троходендронгүлділер қатары. 

Троходендрондар 

тұқымдасы. 

Кӛпжемістілердің  камнемофильді  ӛкілдері;  олардың  жүйеде  анатомо-

морфологиялық ерекшеліктері. 

Магнолиягүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамсы;  эволюцияның  негізгі 

бағыттары.  Винтерлер,  Дегенера,  Магнолиялар,  Аннондар  тұқымдастары 

кӛпжемістілердің сүрекдіңді ӛкілдері.   

Лаврогүлділер  қатары  магнолиягүлділермен  параллельді  даму  линиясы 

ретінде;  Жалпы  сипаттамасы.  Лавр  тұқымдасы,  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының ерекшеліктері;   

Сарғалдақгүлділер  қатары.  Жалпы  сипаттамасы.  Гүлі  мен  жемісінің 

эволюциясы.  Бӛріқарақаттар  тұқымдасы,  ӛкілдері.  Таушымылдық  тұқымдасы 

және оның систематикалық жағдайы.  

Тұңғиықгүлділер  қатары,  Жалпы  сипаттамасы,  эколого-морфологиялық, 

биологиялық  ерекшеліктері.  Тұңғиықтар  тұқымдасы;  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының  ерекшеліктері;  негізгі  ӛкілдері;  Лотос  тұқымдасы  оның 

тұңғиықтан ерекшелігі. 

Кӛкнәргүлділер  қатары.  Кӛкнәрлер  тұқымдасы;  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының  ерекшеліктері;  андроцей  және  гинецейдің  эволюциясы;  негізгі 

ӛкілдері.  

Шегіргүлділер қатарлар тобы. Жалпы сипаттамасы.  

Дилленгүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы.  Диллендер  тұқымдасы. 

Шегіргүлділер тұқымдасы және систематикалық орналасуы.   

Шайгүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы.  Шай  және  тамшыгүлділер 

тұқымдасы;  гүлінің  және  жемісінің  құрылысының  ерекшеліктері;  негізгі 

ӛкілдері. 

Шегіргүлділер  қатары;  Жалпы  сипаттамасы.  Шегіргүлділер  тұқымдасы; 

гүлінің 

және 

жемісінің 

құрылысының 

ерекшеліктері; 

биологиялық 

ерекшеліктері. 

Асқабақгүлділер  қатары.  Асқабақ  тұқымдасы;  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының ерекшеліктері; негізгі ӛкілдері. 

Кеуелдер қатары; жалпы сипаттамасы. Кеуелдер тұқымдасы.  

Крестгүлділер  тұқымдасы;  анатомо-морфологиялық  және  биохимиялық 

ерекшеліктері:  шығу  тегі  және  гүлінің  құрылысы;  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының ерекшеліктері; негізгі ӛкілдері; ауылшаруашылық маңыздылығы.  

Құлқайырлар қатарлар тобы.  

Құлқайырлар  қатары;  жалпы  сипаттамасы.  Құлқайырлар  тұқымдасы; 

анатомо-морфологиялық  ерекшеліктері;  негізгі  ӛкілдері.  Мақта  және  басқа  да 

талшықты ӛсімдіктер. Жӛкеағаштар тұқымдасы.  

Сүттіген қатары. Сүттіген тұқымдасы.   

14 

 

Раушантәрізділер  қатарлар  тобы;  жалпы  сипаттамасы;  кӛпжемістілермен 

айырмашылықтары мен ұқсастықтары.  

Тасжарғандаргүлділер  қатары;  эволюцияның  негізгі  бағыттары.  Жасаңшӛптер 

қатары;  экологиялық  және  морфологиялық  ерекшеліктері.  Тасжарғандар 

тұқымдасы;  жалпы  сипаттамасы;  жемісі  мен  гүлінің  эволюциясы.  Парнассия, 

Шықшӛп  тұқымдастары;  гүлінің  және  жемісінің  құрылысының  ерекшеліктері; 

негізгі ӛкілдері; ауылшаруашылық маңыздылығы.  

Раушангүлділер  қатары.  Раушандар  тұқымдасы.  Жалпы  сипаттамасы;  гүлінің 

және жемісінің эволюциясы; негізгі ӛкілдері; ауылшаруашылық маңыздылығы.  

Бұршақгүлділер 

қатары; 

жалпы 

сипаттамасы; 

морфологиялық 

ерекшеліктері. 

 Мимозалар,  Цезальпиниялықтар  және  Бұршақтар  тұқымдас  тармақтары; 

биологиялық  және  морфологиялық  ерекшеліктері,  ауылшаруашылықта 

маңыздылығы.  

Рутатәрізділер қатарлар тобы. 

Рутгүлділер  қатары.  Руттар  тұқымдасы;  жалпы  сипаттамасы;  гүлінің  және 

жемісінің  құрылысының  ерекшеліктері;  негізгі  ӛкілдері;  ауылшаруашылық 

маңыздылығы.  

Қазтамақгүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  гүлінің  және  жемісінің 

эволюциясы.   

Зығырлар  тұқымдасы;  морфолого-анатомиялық  ерекшеліктері;  зығыр-

талшық және май алынатын дақыл ретінде. Саумалдықтар тұқымдасы; Қазтамақ 

тұқымдасы; гүлінің және жемісінің құрылысы; негізгі ӛкілдері.  

Миртотәрізділер  қатарлар  тобы;  жалпы  сипаттамасы;  биологиялық  және 

морфологиялық ерекшеліктері, ауылшаруашылықта маңыздылығы.  

Шатыршатәрізділер қатарлар тобы. 

Ырғайгүлділер  қатары.  Ырғайлар  тұқымдасы;  гүлінің  және  жемісінің 

құрылысының ерекшеліктері; негізгі ӛкілдері. 

Аралиягүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  эволюция  қатары.  Аралия 

тұқымдасы.   

Шатыргүлділер  тұқымдасы;  анатомо-морфологиялық  және  биохимиялық 

ерекшеліктері; гүлінің және жемісінің құрылысы; негізгі ӛкілдері. Шаруашылық 

маңыздылығы.   

Екінші жабындылар немесе біріккен жапырақшалылар когорта үсті  

Жалпы сипаттамасы; мамандану деңгейі; бесшеңберлі және тӛртшеңберлі 

гүлдері бар топтар; Вересктәрізділер қатарлар тобы. 

Верескгүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;    жүйеленуде  орыны.  Вереск 

және  алмұртшӛптер  тұқымдастары;  биологиялық  және  морфологиялық 

ерекшеліктері; негізгі ӛкілдері.  

Алғашқыгүлділер қатары. Порядок Первоцветные. Примулаар тұқымдасы; 

гүлінің  құрылысының  ерекшеліктері;  систематикалық  байланыстары;  негізгі 

ӛкілдері. 

Қожакенді қатар тобы. 

15 

 

Қожакендігүлділер қатар тобы; жалпы сипаттамасы; Үшқаттар тұқымдасы. 

Валерианалар тұқымдасы. Қожакенділер тұқымдасы.   

Түтікгүлділер қатарлар тобы. Кӛкшегүлділер қатары; жалпы сипаттамасы; 

Кӛкшегүлдер,  Айлаулықтар  тұқымдастары;  морфологиялық  ерекшеліктері; 

Шырмауықтар  тұқымдасы.  Арамсояулар  тұқымдасы;  биологиялық  және 

морфологиялық ерекшеліктері; Шаруашылық маңыздылығы.    

Вербенагүлділер  қатары  жалпы  сипаттамасы;  мамандану  бағыты; 

Вербеналар  тұқымдасы.  Ерінгіүлділер  тұқымдасы;  морфолого-биологиялық 

ерекшеліктері; айлаулықтармен ұқсастықтары мен олардан айырмашылықтары.  

Сабынкӛктігүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  мамандану  бағыты; 

анатомо-морфологиялық ерекшеліктері.  

Алқалар  тұқымдасы;  Сабынкӛктер  тұқымдасы;  гүлінің  құрылысы; 

биологиялық  ерекшеліктері;  тұқымдас  тармақтарына  бӛлінуі;  Сұңғылылар, 

Дүңгіршектер тұқымдастары.  

Қоңыраугүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  эволюцияның  негізгі 

бағыттары.   

Қоңыраугүлдер  тұқымдасы.  Күрделігүлділер  тұқымдасы;  анатомиялық 

ерекшеліктері;  тіршілік  формалары;  жемісі  мен  гүлінің  эволюциясы. 

Даражарнақтылар класы. 

Жалпы  сипаттамасы;  даражарнақты  ұрықтың  пайда  болуы;  анатомиялық 

ерекшеліктері; 

эволюцияның 

негізгі 

бағыттары. 

Даражарнақтылар 

систематикасына қазіргі кӛзғарастар. 

Сарыраушан  қатарлар  тобы.

 

Алисмагүлділер  қатары.  Теңгебастар 

тұқымдасы  мен  Алисмалар  тұқымдасы.

 

Экологиялық  және  морфологиялық 

ерекшеліктері. 

Лалатәрізділер қатарлар тобы.

 

Лалагүлділер  қатары  даражарнақтылардың  тән  тобы  ретінде;  жалпы 

сипаттамасы;  вегетативті  мүшелердің,  гүлдің,  жемістің  эволюциясының 

бағыттары.  Лалагүлділер  тұқымдасы.  Лалагүлділерді  жүйелеудің  қазіргі 

түсініктері.  

Орхидогүлділер  қатары.  Орхидея  тұқымдасы;  жалпы  морфолого-

анатомиялық  сипаттамасы;  биологиялық  ерекшеліктері;  Энтомо-  және 

орнитофилияға мамандануына байланысты гүлінің құрылысы, таралуы. 

Қияқгүлділер қатары. Елекшӛптер тұқымдасы. Қияқтар тұқымдасы; жалпы 

сипаттамасы;  астықтармен  ұқсастықтары  және  айырмашылықтары;  тұқымдаста 

гүлдің эволюциясы; табиғатта және ауылшаруашылықта ролі. 

Астықгүлділер  қатары.  Астық  тұқымдасы;  анатомо-морфологиялық  және 

биологиялық  ерекшеліктері;  гүлдің  шығу  тегі,  ұрықтың  морфологиялық 

табиғаты; негізгі ӛкілдері; табиғатта және шаруашылықта астықтардың ролі;  

Собық гүлділер когортасы; топтың жүйелік орналасуының мәселелері.  

Пальмагүлділер  қатары;  Пальмалар  тұқымдасы;  жалпы  сипаттамасы; 

таралуы;  анатомо-морфологиялық  және  биологиялық  ерекшеліктері;  табиғатта 

және шаруашылықта астықтардың ролі;  

16 

 

Панданагүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  Қоғалар,  Панданалар

 

тұқымдастарының жемісі мен гүлінің құрылысының ерекшеліктері.  

Ароидногүлділер  қатары;  жалпы  сипаттамасы;  гүл  эволюциясы. 

Ароидылар  тұқымдасы:  тіршілік  формалары;  биологиялық  ерекшеліктері. 

Балдыршӛптер тұқымдасы. Жабықтұқымдылар морфологиялық эволюциясының 

негізгі бағыттары. 

 

 

Геоботаника (фитоценология) негіздері 

Геоботаника  -  ӛсімдіктер  жабыны  туралы  ғылым.  Биологиялық  пәндер 

арасында геоботаниканың орны.  

Фитоценоз туралы ұғым. Фитоценоз биогеоценоздың орталық компоненті 

ретінде. "Флора" және "ӛсімдік" ұғымдары арасындағы айырмашылықтар. 

Ӛсімдіктердің  таралуына  және  фитоценоздың  қалыптасуына  негізгі 

экологиялық факторлардың әсері. Экологиялық факторларды классификациялау. 

Олардың ӛсімдікке тікелей және жанама әсер етуі.  

Экологиялық амплитуда мен түрдің экологиялық ареалы. 

Ауа  экологиялық  фактор  ретінде.  Ауаның  тӛменгі  қабатында  кӛмір 

қышқыл  газының  болуы,  атмосфераға  оның  түсінің  кӛздері.  Ӛсімдікке  зиянды 

қалдықтардың әсер етуі. Желдің ӛсімдік тіршілігндегі және ӛсімдік жабынының 

қалыптасуындағы ролі.   

Жарық  экологиялық  фактор  ретінде  Мерзім  және  кеңістікте  жарық 

факторының  ӛзгеруі.  Фотопериодизм  құбылысы.  Жарықсүйгіш,  кӛлеңкесүйгіш 

және кӛлеңкегетӛзімді ӛсімдіктер. Ӛсімдік морфогенезіне жарықтың әсері.  

Жылу экологиялық фактор ретінде. Жер шарының қабаттарында жылудың 

таралуы және жыл мезгіліндерінде.  

Су  экологиялық  фактор  ретінде.  Жаңбырдың  глобальді  және  локальді 

таралу заңдылықтары.  

Ылғалдылыққа байланысты ӛсімдіктер типтері: гидрофиттер, гидрофиттер, 

мезофиттер  және  ксерофиттер.  Осы  типтердің  негізгі  морфологиялық, 

анатомиялық  және  физиологиялық  белгілері.  Явление  «физиологиялық 

құрғақшылық» құбылысы. 

Эдафикалық  факторлар.  Минеральді  қоректенуге  ӛсімдіктер  қатынасы. 

Эутрофтар, мезотрофтар және олиготрофтар. Нитрофилдер мен кальцефилдер.  

Галофиттердің  морфологиялық  және  физиологиялық  ерекшеліктері. 

Топырақ  қышқылдығына  байланысты  ӛсімдіктердің  қатынасы.  Ацидофилдер, 

нейтрофилдер  және    базофилдер.  Негізгі  топырақтың  физикалық  құрамына 

экологиялық  ролдің  маңыздылығы  -  оның  механикалық  құрамы  мен 

құрылымына. Псаммофиттер. 

Рельеф экологиялық фактор ретінде. Ӛсімдік жабьнына макро-, мезо- және 

микрорельефтің әсері. Вертикальді температуралы градиент және ӛсімдіктердің 

биіктік белдеулері.  

Альпілік  қарлы  климат.  Микрорельеф  ӛсімдік  жабынының  кешенді  және 

мозайкалық себебі ретінде.  

Экологиялық режимдер. 

 

17 

 

Ӛсімдіктердің  тіршілік  формалары  (экобиоморфтар).  Раункиер  бойынша 

тіршілік формларын жүйелеу.  

Аймақтың  геологиялық  тарихының  ӛсімдік  жабынына  әсері.Ӛсімдік 

ареалдары мен флораның қалыптасуына тарихи факторлардың ролі. 

Географиялық  оқшалану  факторлары.  Эндемизм.  Ӛсімдік-космополиттер. 

ӛсімдіктердің  реликті  түрлері  және  реликті  фитоценоздар.  Ӛткен  ӛсімдік 

жабынына әртүрлі экзогенді бұзылулардың қазіргі жағдайына әсері.  

Фитоценозда ӛсімдіктердің бір бірімен арақатынасы.  

Бірге ӛскен жағдайда ӛсімдіктердің бір біріне тікелей және жанама әсер етуі. 

Контакті  қатынас  –  механикалық  және    физиологиялық.  Паразитизм, 

жартылайпаразитизм  және  симбиоз.  Трансабиотикалық  қарым  қатынас  -

конкурентті, 

ортатүзуші 

және 

биохимиялық 

(аллелопатикалық). 

Трансбиотикалық  қарым  қатынас,  жануарлар,  микроорганизмдер  және 

ӛсімдіктер арқылы жүзеге асатын. 

Аутэкологиялық  (потенциалды)  және  синэкологиялық  (факт)  ареалдар 

және  ӛсмдіктер  оптимумы.  Аутэкологиялық,  синэкологиялық,  оптимумға 

қатынасты ӛсімдіктер типтері.  

Фитоценоздардың құрылымы мен құрамы.  

Фитоценоздың флористикалық құрамы - биологиялық жүйенің қалыптасуы 

мен қызметіне әсер ететін фактор ретінде. Флористикалық байлық дәрежесі және 

оның себептері. Түрлік қанықтылық .  

Фитоценозда  түр  арасындағы  мӛлшерлік  қатынас.  Мӛлшерлік  қатынасты 

сипаттаушылар:  кӛлемділігі,  жобалау  жабындылық,  мӛлшерлік  және  кӛлемдік 

қатынас. Стационарлы және маршрутты зерттеулерде осы есепке алу әдістемелік 

принциптері.  

Ӛсімдіктер  ценополуляциялары  туралы  ұғым.  Ценопопуляция  құрамында 

онтогенетикалық топтар даралары.  

Онтогенетикалық құрамына байланысты ценопопуляция типтері.  

Фитоценоздардың 

вертикальді 

құрылымы. 

Фитоценоздың 

вертикальді 

дифференциациясын  туғызатын  себептер.  Осындай  дифференциацияның 

экологиялық және биологиялық кезектілігі. Вертикальді континуум. 

Фитоценоздардың  горизинтальді  құрылымы.  Қабаттардың  сукцессионді 

типтері.  

Фитоценоздардың мозаикалығы, оның себептері және фитоценоздың түрлі 

типтерінде  кӛріну  дәрежесі.  Микрогруппировка  мен  биогеоценотикалық 

парцелла арасындағы қатынас. Ӛсімдік жабындылығының кешенділігі.  

Фитоценоздардың  экобиоморфты  құрамы  экотоптардың  қасиетін, 

фитоценоз  тарихын  және  ӛсімдіктер  арасындағы  қатынас  формасын  кӛрсететін 

кӛрсеткіш.   

Фитоценоздың  экологиялық  біркелкіліксіздікті  анықтайтын  дәрежесінің 

себептері. Ӛсімдік ценотиптері туралы ұғым.  

Доминанттар  және  эдификаторлар.  Фитоценоздар  арасындағы  шекаралар. 

Экотоптардың фитоценологиялық құрамы. Фитоценоздардың динамикасы.  

18 

 

Фитоценоздардың  маусымдық  ӛзгерісі.  Фитоценоздардың  флуктуациялық 

ӛзгергіштігі.  Флуктуация  себептері.  Әртүрлі  фитоценоз  белгілерінде 

флуктуациялық  ӛзгергіштіктің  дәрежесі.  Фитоценоздардың  ауысуына  әкеп 

соқтыратын 

себептер. 

Сингенетикалық, 

эндоэкогенетикалық 

және 

экзоэкогенетикалық ауысымдар. 

Ӛсімдіктердің біріншілік және екіншілік сукцессиясы. 

Тұрғылықты  және  ӛндірістік  фитоценоздар  сериалды  және  климаксті 

қоғамдар.  Әртүрлі  сукцессия  кезеңдерінде  сингенездің,  эндоэкогенездің  және 

экзоэкоогенездің қатынасы; Ӛсімдіктің уақытдардың ординатциясы. 

Тасономиялық 

континуум, 

оның 

себептері. 

Және 

қандай 

да 

фитоценологиялық классификациялаудың шарттары. 

Фитоценологияда  ӛсімдіктер  ассоциациясы негізгі систематикалық бірлігі 

ұғымы ретінде.  

Фитоценоздарды  флористикалық  жүйелеу  Браун-Бланке  принциптері 

бойынша. Браун-Бланке таксономиялық жүйелеу бірлігі. Фитоценоздарды дұрыс 

атау ережелері. 

        В.Н.Сукачевтің 

орман 

типтерінің 

эколого-ценотикалық 

қатары 

ординацияға мысал ретінде.  

 

ЗООЛОГИЯ 

 

Омыртқасыздар зоологиясы 

Қарапайымдылар 

Қарапайымдылар  жеке  эукариотты  организмдер  патшалығы  ретінде. 

Қарапайымдылардың 

талшықты 

формасы. 

Талшықтылардың 

негізгі 

органеллалары.  талшықтардың  саны  мен  орналасуы.  Мастигонемалар. 

Талшықтың  құрылысы.  Қазіргі  кездегі  талшық  пен  кірпікшелердің  қызметінің 

механизмдері  туралы  түсініктер.  Кірпікшелер  мен  талшықтың  қозғалысын 

реттеу.  Метаболия.  Талшықтылардың  жабындыларының  ұйымдастырылу 

типтері. 

Қорғану 

органелалары. 

Митохондриялар 

мени 

пластидтер. 

Пластидтердің пайда болуы. Фоторецепторлы органеллалар. Қарапайымдыларда 

митоздың  типтері.  Талшықтылардың  қоректенуі.  Клеткалық  ауыз.  Асқорыту 

вакуольдері. Қор заттары. Жиырылғыш вакуольдер. Талшықтылардың кӛбеюі.  

Монотомия 

және 

палинтомия. 

Талшықтылардың 

колониясы. 

Талшықтылардың моноэнергиділер мен полиэнергиділері.  

Жынысты  процесс.  Талшықтылардың  тіршілік  циклінде  ядролық 

фазалардың  ауысуы.  Талшықтылардың  негізгі  топтары,  ӛсімдік  типті  зат 

алмасатын  талшықтылар  дың  (Euchloromonada,  Chrysomonada,  Cryptomonada, 

Xanthomonada,  Dinimonada)  типтері.  Талшықтылардың  жануарлар  типті 

заталмасуы  (Kinetoplastida,  Polymastigina,  Hypermastigina,  Choanomonadina, 

Opalinida).  Адам  және  жануарлар  ауруларының  қоздырғышы-талшықтылар 

(трипаносомалар, лейшманиялар, лямблилер, трихомонадалар). 

19 

 

Қарапайымдыларда амебоидты ұйымдастырылу типі. Амебоидты қозғалыс 

механизмі.  Жалаңаш  амебалар.  Адам  және  жануарлар  ауруларының 

қоздырғышы амеба. Қабыршақты амебалар. 

Фораминифералар. Біркамералы және кӛпкамералы фораминифералардың 

құрылысы.  Фораминифералардың  тіршілік  циклдері.  Фораминифераларда  ядро 

гетероморфизмі. Фораминифералардың геологиялық маңыздылығы.  

Радиолярийдің  құрылысы.  Радиолярийдің  ядроларының  полгеномды 

ұйымдастырылуы. Ядро және спорогенездің бӛлінуі. Радиолярийдің (Spumellaria, 

Nasselaria,  Phaeodaria,  Stycholonchida)  негізгі  топтары.  Акантарийдің  құрылысы 

мен биологиясы. 

Apicomplexa 

- 

споралылардың 

ультрақұрылымдық 

белгілері.. 

Грегариндердің  тіршілік  циклдері  мен  ұйымдастырылуы.  Грегариндердің 

ультрақұрылымдық  ерекшеліктері  мен  олардың  қозғалысының  механизмдері. 

Кокцидидің  тіршілік  циклдері.  Малярия  плазмодилердің  тіршілік  циклдері  мен 

ұйымдастырылуы.  Адам  және  жануарлар  ауруларының  қоздырғышы 

споровиктер (кокцидий, малярия плазмодилері, токсоплазмалар). 

Книдоспоридилер. 

Книдоспоридийдің 

тіршілік 

циклдері. 

Книдоспоридийдің  спорасының  құрылысы.  Книдоспоридидің  практикалық 

маңыздылығы.  

Микроспоридийдің  ультрақұрылымдық  ерекшеліктері.  Спораларды  ату 

механизмі 

мен 

құрылысы. 

Микроспоридийдің 

тіршілік 

циклдері. 

Микроспоридийдің практикалық маңыздылығы. 

Кірпікшелі  қарапайымдылардың  клеткасының  құрылысы  (Ciliophora): 

пелликула, 

трихоцисталар, 

кірпікшелер, 

цирралар, 

мембранеллалар, 

инфрацилиатура,  цитостом  және  цитофаринкс,  асқорыту  вакуольдері, 

жиырылғыш  вакуолдер.  Инфузориялардың  қоректенуі  мен  асқорытуы. 

Кірпікшелі қарапайымдылардың ядро аппараты.  

Әртүрлі  типтерде  микронуклеустің  және  макронуклеустердің  құрылысы. 

Микро- және макронуклеусқа бӛлінуі. Жыныстық процесс. Конъюгация кезінде 

ядроның қызметі. Кәдімгі ядро аппаратының қалыптасуы.   

Макронуклеус  "геналары  бар  қап"  ретінде.  Автогамия.  Сингендер  және 

ұрықтану 

типтері. 

Кірпікшелі 

қарапайымдылардың 

негізгі 

топтары 

(Karyorelictida,  Holotricha,  Olygohimenophora,  Spirotricha,  Hypotricha,  Peritricha, 

Suctoria). Инфузориялардың табиғатта маңыздылығы. 

 

жүктеу/скачать 274,69 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: