С. П. Наумов омыртқалылар зоологиясы
жүктеу/скачать 1,89 Mb.
|
ОМЫРТҚАЛЫЛАР ЗООЛОГИЯСЫ. Наумов
- Бұл бет үшін навигация:
- С. П. Наумовтың “Омыртқалылар зоологиясы” деген оқулығынан ықшамдап, еркін аударғандар: Ш. Р. Ыбраев пен Т. X. Күлтебаев МАЗМҰНЫ
- 1-тип тармағы. ЛИЧИНКА ХОРДАЛЫЛАР НЕМЕСЕ
|
С. П. НАУМОВ ОМЫРТҚАЛЫЛАР ЗООЛОГИЯСЫ ПЕДАГОГТЫҚ ИНСТИТУТТАРДЫҢ ЖАРАТЫЛЫС ТАНУ-ГЕОГРАФИЯ ФАКУЛЬТЕТТЕРІНІҢ СТУДЕНТТЕРІНЕ АРНАЛҒАН ОҚУ Қ¥РАЛЫ Қазақ ССР Жогағы жэне арнаулы орта білім министрлігі коллегиясы бекіткен “МЕКТЕП” БАСПАСЫ АЛМАТЫ — 19702—10—6 251—69М С. П. Наумовтың “Омыртқалылар зоологиясы” деген оқулығынан ықшамдап, еркін аударғандар: Ш. Р. Ыбраев пен Т. X. Күлтебаев МАЗМҰНЫ Кіріспе ХОРДАЛЫЛАР ТИПІ Хордалылар типше жалпы сипаттама 1-тип тармағы. Личинка хордалылар немесе туникат- тар ІІ-тип т а р м а ғ ы. Бас сүйексіздер Ланцетник бас сүйексіздердің өкілі Бас сүйексіздердің тектері ІІІ-тип тармары Бас сүйектілер. немесе омыртқалылар 1-класс. Дөңгелек ауыздылар Дене құрылысы Дөңгелек ауыздылардың систематикасы мен экологиясы 1-отряд. Миногалар 2-отряд. Миксиндер. 2*класс Балықтар 1-топ. Шеміршёкті балықтар 1-класс тармағы Тақта, желбезектілер 1-отряд. Акулалар 2-отряд. Скаттар 2-класс тармағы. Бүтінбастылар немесе химерліктер ІІ-топ Сүйекті балықтар 3-класс тармағы Шеміршекті-сүйектілер Шеміршекті-сүйекті балықтардың систематикасы кологиясы 4-класс тармағы Қауырсын қанаттылар Қауырсын қанатты балықтардың систематикасы 1-отряд үсті. Сүйекті ганоидалар 2-отряд үсті. Көп қанаттылар 3-отряд үсті. Сүйекті балықтар. 1-отряд. Майшабақ тәрізділер 2-отряд Қарп тәрізділер 3-отряд. Угрлар 4-отряд Шортан тәрізділер 5 отряд. Алабұға-шортан тәрізділер 6-отряд. Саргандар немесе ұшқыш балықтар 7-отряд. Тікен тәрізділер 8-отряд. Шоқ желбезектілер 9-отряд. Тікен қанаттылар 10-отряд. Треска тәрізділер 11-отряд. Камбала тәрізділер 12-отряд. Біріккен жақтылар 13-отряд. Аяқ канаттылар 5-класе тармағы. Қос тынысты балықтар 1-отряд. Бір өкпелілер 2-отряд. Қос өкпелілер 6-класс тармағы. Саусак, қанатты балықтар Балықтардың экологиясы Балықтардың кәсіптік маңызы Бөгеуде балық өсіру шаруашылығы Балықтардың тегі және эволюциясы 3-класс. Амфибилер немесе қос мекенділер Амфибилердің систематикасы 1-отряд. Құйрықты амфибилер 2-отряд. Аяқсыз амфибилер 3-отряд. Құйрықсыз амфибилер Амфибилердін. тіршілік ету жағдайлары және жалпы таралуы Қос мекенділердің шығу тегі Қос мекенділердің манызы 4-класс, Бауырымен жорғалаушылар немесе рептилилер Рептилилердің дене құрылысы Қазіргі кездегі бауырымен жорғалаушыларға систематика-лық шолу 1-класс тармағы. Ящерогадылар немесе алғашқы кесіртке лер 2-класс тармағы Қабыршақтылар 1-отряд. Кесірткелер 2-отряд. Хамелеондар 3-отряд. Жыландар 3-класс тармағы.Крокодилдер 4-класс тармағы. Тасбақалар 1-отряд. Жасырын мойын тасбақалар 2-отряд. Бүйір мойын тасбақалар 3-отряд. Теңіз тасбакалары 4-отряд. Жұмсақ терілі тасбақалар Рептилилердің шығу тегі және эволюциясы Рептиллиердің экологиясы Рептилилердщ экономикалық маңызы 5-класс.Құстар Құстардың дене құрылысы Осы заманда тіршілік ететін құстарға систематикалық шолу Класс тармағы. Нағыз күстар 1-отряд үсті. Қырсыз төстілер немесе түйеқұс тәрізділер 1-отряд. Африка түйеқұстары 2-отряд. Америка түйеқұстары немесе нанду 3-отряд. Австралия түйеқұстары немесе қазуарлар 4-отряд. Қанатсыздар немесе кивилер 2-отряд үсті. Пингвиндер отряд. Пингвиндер 3-отряд үсті. Қырлы төсті құстар 1-отряд. Гагар тәрізділер 2-отряд. Поганкалар 3-отряд. Ескек аяқтылар 4-отряд. Дегелек (айст) тәрізділер 5-отряд. Қаз тәрізділер 6-отряд. Күндізгі жыртқышгар 7-отряд. Тауық тәрізділер 8-отряд. Тырналықтар 9-отряд. Сутартарлықтар 10-отряд. Дуадақтар 11-отряд. Балшықшылар 12-отряд. Чистиктер. 13-отряд. Көгершіндер 14-отряд. Көкектер 15-отряд. Тотылар 16-отряд. Ешкіемерлер 17-отряд. Ұзын қанаттылар. 18-отряд. Тоқылдақ тәрізділер 19-отряд. Жапалақтар. 20-отряд. Торғай тәрізділер Құстардың экологиясы Құстардың тегі және эволюциясы Құстардың шаруашылық маңызы 6-класс. Сүт коректілер Сүт қоректілердін дене құрылысына жалпы шолу Осы замандағы сүт қоректілерге систематикалық шолу І-класс тармағы. Жұмыртқа салушылар немесе алғаш-қы аңдар 2-класс тармағы. Нағыз аңдар І-Инфра класс. Төменгі сатыдағы андар І-отряд тармағы. Көп күрек тістілер 2-отряд тармағы. Қос күрек тістілер 2-Инфра класс. Плацентарлы немесе жоғарғы саты- дағы аңдар 1-отряд. Насеком жемділер 2-отряд. Жүнді қанаттылар 3-отряд. Қол қанаттылар 1-отряд тармағы. Крыландар 2-отряд тармағы. Жарқанаттар 4-отряд.' Мүкі тістілер 5-отряд. Кесірттер (ящер) 6-отряд. Кемірушілер 7-отряд. Қоян тәрізділер 8-отряд Жыртқыштар 9-отряд. Ескек аяқтылар 10-отряд. Кит тәрізділер 1-отряд тармағы, Тісті киттер 2-отряд тармяғы. Тіссіз киттер немесе мүртты киттер 11-отряд Дамандақ 12-отряд. Ет тұмсықтылар немесе пілдер 13-отряд. Сирендер 14-отряд. Жұп трқтылар 1-отряд тармағы. Куйіс кайтармайтындар 2-отряд тармағы. Күйіс қайтарушылар 15-отряд. Тақ тұяқтылар 16-отряд. Түтік тістілер 17-отряд. Шала маймылдар немесе лемурлар 18-отряд. Маймылдар немесе приматтар 1-отряд тармағы. Кек танаулы маймылдар… 2-отряд тармағы. Тар танаулы маймылдар Сүт қоректілердің экологиясы Сүт қоректілердік экономикалық маңызы Сүт қоректілердід тегі және олардық эволюциясы КІРІСПЕ Омыртқалылар зоологиясын анығырақ айтқанда — хордалылар зоологиясы деп атайды. Басқа жануарлармен салыстырғанда хордалылардын, үлкен маңызы бар. Бұлар ең жоғары ұйымдасқан, күрделі құрылысты, алуан түрі орталықта тіршілік ететін (40 мыңға жуық түрі бар) жануарлар. Хордалылар құрылықты, суды, ауаны және топырақ қабатын мекендейді. Сондықтан оларды бүкіл жер шарына түгелдей тараған деуге болады. Хордалылардың күрделенуі бір ғана олардың құрылысындағы және физиологиялық әрекетіндегі ерекшеліктерінін, түрліше екендігінде емес, сол сиякты олардын, тіршілік ету ортасымен өз ара қарым-қатысының да күрделене түсуінің, нәтижесінен болады. Омыртқалылардын. халық шаруашылығыньщ түрлі салала-рын дамытуда үлкен практикалық маңызы бар. Өйткені үй малдарының барлығы хордалыларға жатады. Олардын. ішінде азық үшін өсіретіндері де, тері, жүн беретіндері де, көлік және спорттық мақсатқа пайдаланатын түрлері де бар. Табиғатта тіршілік ететін көптеген тағы түрлері үй малда-рының жаңа, пайдалы тұқымдарын шығарудағы табиғи резерв болып саналады. Сондай-ак, жабайы омыртқалыларды жоспар-лы түрде аулай отырып, ет, май, бағалы терілер сияқты шаруашылыққа қажетті өнімдер аламыз. Жабайы жануарларды жоспарлы түрде пайдалану және олардын, қолда өсірілетін жақа түқымдарын шығару жұмысы-на біздің елімізде үлкен маңыз береді. Мұның өзі мемлекеттің табыстың басты көзі болып есептеледі. Хордалылардьщ пайдалы түрлерімен қатар зиянды түрлері де бар. Олардың көптеген түрлері ауыл шаруашылық зиянкестері. Оларға саршұнақтар, тышқандар, дала тышқандары, қасқыр т. б. жатады. Хордалылардың өзі ауру қоздырушы болмағанымен, кейбір түрлері алуан түрлі қауіпті ауруларды (оба, 3 туляремия, энцефалит, бруцеллез т. б.) тасымалдаушы, таратушы болып саналады. Омыртқалылар — қаншама күрделі және көп түрлі болға-нымен толык, әрі жан-жақты зерттелген жануарлар. Хордалы-лардың түрлері, сипаты мен мақсаты түрліше ғылми зерттеу-лердің әрқашанда қажетті материалы болып келген. Осы зерттеудің нәтижесінде систематиканың, салыстырмалы анатомияның, гистологияның, экологияның, зоогеографияның, палеонтологияның, филогенетиканың көптеген күрделі жалпы мәселелері шешілді. Омыртқалылар зоологиясыньщ осы замандағы биік шыңына көтерілуіне көптеген совет оқымыстыларының (Н. М. К н и п о -в и ч, В. К. С о л д а т о в, А. Н. Державин, Б. М. Ж и тк о в және т. б.) қажырлы еңбектері негіз болды. Совет зоологиясының негізгі мақсаты — омыртқалылардың ұйымдастыру заңдылықтары мен тіршілік әрекеттерін зерттеп қана қоймай, жануарлар дүниесін халық шаруашылығында пайдаланудың жоспарлы, ғылми негізін жасау болып табылады. 1-тип тармағы. ЛИЧИНКА ХОРДАЛЫЛАР НЕМЕСЕ жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|