Қазақстан республикасының білім және ғылым

1. Ұйым активтері мен пассивтерінің құрылымын талдау.

2. Ұйым активтерін өтімділік дәрежесі бойынша топтастыру.

3. Ұйым пассивтерін жедел өтеу дәрежесіне қарай топтастыру.

4. Ұйым өтімділігін талдау

5. Қаржылық талдау басқару шешімдерін қабылдау базасы ретінде.

6. Кәсіпорынның қаржылық есептілігі, қаржылық талдаудың ақпараттық базасы ретінде.

7. Қаржылық талдау әдістері және олардың жіктелуі.

1. Ұйымның мүліктік жағдайын сипаттайтын баланстың активтерінің құрамы мен құрылымын оқып үйрену

2. Ұйым активтерінің қалыптасу көзддері болып табылатын капитал мен міндеттемелердің құрамы мен құрылымын зерттеу

3. Баланс активтерінің өтімділіктерін талдау

4. Ұйымның төлем қабілеттілігі мен несиелік қабілеттілігін талдау

5. Ұйымның қаржылық тұрақтылығын талдау

Бухгалтерлік балансқа сапалы түрде талдау жасау үшән ең алдымен оны оқи білу қажет. Балансты оқу дегеніміз оның бұлімдері мен топтарының өзара байланыстарын әрбір баптардың мазмұнын бәлу дегенді білдіреді. Бухгалтерлік балансты дұрыс оқи білу мынандай мүмкіндіктер береді.

2. Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі оның қаржылық тұрақтылығының маңызды белгілерінің бірі және онымен тығыз байланысты болады. Төлем қабілеттілігін ұзақ мерзімді қарыздарын уақтылы келген кезде өтеу қабілеттілігін анықтау үшін бағалайды. Және де төлем қабілеттілік дегеніміз өзінің жедел міндеттемелері бойынша өзі мерзімінде төлем жүргізу қабілеттілігі деп түсіндіріледі.

Қарыздарды өтеу үшін құралдардың айналымы кезінде ақшаға айналуы керек дебиторлық борыштар потенционалды құрал болып табылады. Қарыздарды өтеу үшін құралдар сонымен бірге кәсіпорында бар тауарлы-материалдық құндылықтардың қоры бола алады. Оны сатып кәсіпорын ақша қаражатын алады.

3. Жалпы өтімділік коэффициенті өтімді құралдар жедел және қысқа мерзімді міндеттемелерінің сомасын өтейтін белгілеуге мүмкіндік береді және сонымен баланс құрылымының тұрақтылық дәрежесін ғана емес, кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді қарыздары бойынша тез есептесе алу қабілеттілігін дәлелдейді.

Көптеген кәсіпорындар үшін аралық өтімділіктің төмен коэффициентінің жалпы өтімділіктің жоғары коэффициентіне сай келуі тән екенін атап өту керек. Бұл кәсіпорында шикізат, материал, жинақ бөлшектер, дайын өнімнің шектен тыс қорлары барлығына байланысты болады. Бұл шығындардың негіздеомеуі ақырында ақша қаражатының жетіспеуіне әкеледі. Осыдан жалпы өтеу коэффициентінің жоғары болуына қарамастан, оны құраушының, әсіресе баланстың үшінші тобына кіретін баптары бойынша, жағдайын және динамикасын айқындау керек.

4. Ұйым (кәсіпорын) тұрақты түрде төлем қабілеттілігінің жағдайында болуы керек.

Бұлардың орындалуы, бір қарағанда қарапайым, практикадағы жағдайлар көптеген қиындықтар туғызады. Әдетте, қажетті кірістілік пен өтімділікке бір уақытта қол жеткізудің міндеттері, әдетте, расталады. Нақты жағдайларда, кәсіпорынның кірістілік жоғарылауы, көбінесе өтімділіктің тиісті төмендеуіне әкеледі. Табыстылық пен өтімділіктің қайшылықтары бірқатар іргелі себептерге байланысты.

Жалпы, Компанияның кірістілігінің өсуі тәуекелдермен және барлық қаржылық тәуекелдермен бірге жүреді. Бұл компания капитал құрылымындағы қарыздың үлесін арттырған кезде болады, осылайша қаржы тұтқасының әсерін арттырады. Бірақ басқа заттар, ал басқа жағдайларда теңестірілген жағдайда, кредиторлық берешектің өсуі бұл кергілі түрде кәсіпорынның өтімділігінің төмендеуіне әкеледі. Қаржы ортасы қаржы левереджінің әсері күшті деп айтуға бола ма, жоқ па, мықты күш одан да күшті болады, ал әлсіздер әлі де әлсірейді. Жалпы, маңызды қаржылық санаттардың логикалық қатынасы: кірістіліктің өсуі қаржылық тәуекелдердің өсуі болып табылады - кредиторлық берешектің өсуі өтімділіктің төмендеуі болып табылады.

Дәл осындай іргелі қатынастардың болуын талдауда әр түрлі стандартты жағдайларды қолдана отырып, ресми түрде дәлелдеу қиын емес. Қаржы жылы ішінде Компанияның:

Өзгермеген кіріс;

Өзгеріссіз шығындар, демек, тұрақты пайда массасы (P);

Ұзақ мерзімді активтердің тұрақты көлемі.

5. Қаржылық талдау экономикалық тенденцияларды бағалау, қаржылық саясатты белгілеу, іскерлік белсенділіктің ұзақ мерзімді жоспарларын құру және инвестициялау үшін жобаларды немесе компанияларды анықтау үшін қолданылады. Бұл қаржылық сандар мен деректерді синтездеу арқылы жүзеге асырылады. Қаржылық талдаушы компанияның қаржылық есептілігін – кіріс туралы есепті, бухгалтерлік баланс пен ақша қозғалысы туралы есепті мұқият зерттейді. Қаржылық талдау корпоративті қаржыландыруда да, инвестицияларды қаржыландыруда да жүргізілуі мүмкін.

Қаржылық деректерді талдаудың кең таралған тәсілдерінің бірі – қаржылық есептіліктегі мәліметтерден басқа компаниялармен немесе компанияның өзінің тарихи көрсеткіштерімен салыстыру үшін коэффициенттерді есептеу.

6. Корпоративтік қаржыларда талдауды бухгалтерия ішкі жүргізеді және іскери шешімдер қабылдауды жақсарту мақсатында басшылықпен бөліседі. Ішкі талдаудың бұл түріне орындалуға лайық жобаларды табу үшін таза ағымдағы құн (NPV) және кірістіліктің ішкі коэффициенті (IRR) сияқты коэффициенттер кіруі мүмкін.

Көптеген компаниялар өз клиенттеріне несие береді. Нәтижесінде, сатудан түскен қолма-қол ақша белгілі бір мерзімге кешіктірілуі мүмкін. Дебиторлық берешегі үлкен компаниялар үшін сатылымдағы күндерді бақылау тиімді (DSO), бұл компанияға несиелік сатылымды қолма-қол ақшаға айналдыру уақытын анықтауға көмектеседі. Орташа жинау кезеңі компанияның жалпы маңызды аспектісі болып табылады қолма-қол ақша айырбастау цикл.

Корпоративті қаржылық талдаудың негізгі бағыты компанияның бұрынғы қызметін, мысалы таза кірісті немесе пайда маржасын, компанияның болашақ қызметін бағалауға экстраполяциялауды қамтиды. Тарихи үрдістерді талдаудың бұл түрі маусымдық үрдістерді анықтауға тиімді.

Мысалы, бөлшек саудагерлер Рождество алдындағы бірнеше айда сатылымның күрт өсуін байқауы мүмкін. Бұл бизнеске өткен тенденцияларға сүйене отырып, бюджеттерді болжауға және қажетті минималды қорлар деңгейлері сияқты шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.

7. Қаржылық талдаудың екі түрі бар: іргелі талдау және техникалық талдау.