Қазақстан республикасының денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық
Кәсіби қызметкерлердің сәулеленуі
жүктеу/скачать 10,61 Mb.
|
10.16. Кәсіби қызметкерлердің сәулеленуіРадияцияның техногендік көздерінен шығатын сәулелену дозасын адамдар атомдық энергетика обьектілерінде жұмыс істеу кезінде қабылдайды. Барлық қабылданған доза, ол әлемде кәсіби жұмыс істейтіндердің үлесіне ең көп доза тиеді. Орта есеппен оны бағалау 1 адам- зиверттің жылдық- гигабайты электроэнергиясы уран кенішімен оны байыту фабрикасында жұмыс жасағандардың қабылдайтын сәуле көрсеткішіндей. Сол дозалардың 90 пайызы осы кеніштерде жұмыс істейтіндерге сәйкес келеді. Ал шахтада жұмыс істейтін тұлғаларда оданда көп. Ядролық отын өндіретін завотта жұмыс істейтіндерде эффективті дозаның жылдық- гигабайты бір адам- зиверт, яғги ядролық реакторлардан әртүрлі қызмет атқаратындар әрқилы сәуле дозасын қабылдайды. Ең көп мөлшерде сәулеленіп қалатындар жөндеу жұмысымен айналысатындар, ол әсіресе күнделікті опат болған жерлерде жұмыс атқаратындар, ұжымдық эффективті дозаның 70 пайызын қабылдайды. Ядролық физика мен энергетикадағы ғылыми- зерттеу жұмысындағылардың сәулені қабылдау дозасы аз, әрине ол қандай елдің кәсіби орындарында істеуіне байланысты. Щвейцария мен Жапония мемлекетіндегілерде аз доза. Ұлыбритания елінде салыстырмалы түрде көбірек, орташа мөлшерде 5 адам-зиверт. Барлық елдерде жылдық ұжымдық эффективті доза орташа есеппен әрбір электроэнергияның жылдық-гигабайты 30адам-зиветрке тең, яғни адамдардың табиғи радияцияның қабылдау дозасы шамамен 0,03 пайызды құрайды. Органикалық эволюцияға радиация мөлшерінің әсері Радиация мөлшері тіршілікке екі бағытта әсер еткен: — тіршіліктің пайда болуына әсері; — тірі жануарлардың Жер бетінен жойылып кетуіне себеп болғаны. Тірі организмнің өлі табиғаттан дамуы радиация әсерінен болған деген ғылыми қорытындылар бар. Жер үстінде қазіргі кезде жоқ ерекше жағдай – жоғары энергия әсерінен табиғи құбылыстар өткен. Бұл құбылыстардың негізгісі – ұзаққа созылған химиялық эволюция нәтижесінде органикалық қосылыстар пайда болып, күрделі молекулалар түзілген. Содан кейін биологиялық эволюция басталған. Табиғи радиация мөлшері аса үлкен болған кезеңдері эволюцияның даму жылдамдығына әсерін тигізіп отырған. Бор дәуірінің соңғы кезінде Күн маңайындағы жаңа жұлдыздардың біреуінің жарқылдануынан ғарыштық сәулелену деңгейі ұзақ уақыт аса жоғары деңгейде болғаны өте ірі динозаврлардың жаппай қырылуына себеп болған. Палеозой дәуірінің аяқ кезінде Мезозой дәуірінің басында Жер үстінде бауырымен жорғалаушылар өте көп болған. Бор дәуірінде олар кенет азайып, түрлері кеміп, денелері ықшамдалған. Бұл қорытындыларға дәлелдемелер осы кезде аз болмас. Солардың ішінде мынаған көңіл аударайық. Мұнай және газ қойнауын зерттеуде табылған ірі тістерді, сүйектерді осы күнгі жануарлармен салыстырғанда уранның көп болуынан радиоактивтілік өте жоғары екені байқалады (әрине уақыт мерзіміне байланысты сүйек қалдықтары жердегі уранмен кірленуі мүмкін). жүктеу/скачать 10,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|