Жауапкершілік сақтандыруы – бұл 100 жылдан асқан сақтандырудың жаңа саласы. Жауапкершілік сақтандырудың дамуы қолдан – қолға өтіп, ҒТП – ның дамуымен сәйкес келеді. Сақтандырушыға да, жәбірленушіге де жауапкершілік сақтандыруды маңызды мағынаға ие, өйткені, үшінші тұлғаға зақым тиген. Жағдайда сақтанған тұлға зақым өтемін өздігінен төлемейді, ал ол үшін сақтандырушы төлейді.
Жәбірленуші осы жағдайда өтемсіз қалмайды, бірақ оны сақтандыру компаниясынан алады.
Мемлекетке бұл сақтандыру түрінің дамығаны тиімді өйткені залал өтемін сақтандырушы төлейді, сақтандырылған және жәбірленуші тұлға сол қалпында, сол игілікті тұрмысында қалады.
Жауапкершілік сақтандыруы, сала ретінде өзінің бастауын 1875 ж. алады бұл жылы. Неміс К.Т. Мольт салалардың нақты бөлінісін жүргізді. Жауапкершілік сақтандыруының дамуына қазіргі кезде көп фактор көмектеседі:
Халықтың әл-ауқатының өсуі
Заң шығарушы негіздің тұрақты өсуі
Ғылыми – техникалық прогресс
Халықтың ұтқырлығының өсуі
Бүгінгі таңда Батыста жауапкершілік сақтандыруды қозғалысқа бай, дамуы кең саланың бірі болып табылады, онда ерекше орынды автоазаматтық жауапкершілік алады.
Жауапкершілік сақтандыруды мүліктік сақтандырудан және жеке сақтандырудан ерекшеленеді. Егер мүліктік. Сақтандыру затты сақтандырса, бағасы бәрімізге мәлім және залал шамасы осы бағадан аспайды, жауапкершілік сақтандыру кезінде алдын ала залал кімге тиетінін және оның шамасы айтылмайдынақты нақты айтқанда мүлік сақтандыруды қандай да бір нақты затты сақтайды, ал жауапкершілік сақтандыруды адамның әл-ауқатын түгелмен сақтайды.
Жеке сақтандырудан жауапкершілік сақтандырудың айырмашылығы –сақтану соммасы жауапкершілік сақтандыруда залал сақтандыруы
Жеке сақтандыруы- бұл мүмкін болатын 3 тұлғаға тиетін залал жағдайының сақтандырылуы.
Бірақ сақтандырушы тек сақтану сомасы мөлшерінде ғана жауап береді, ал сақтандырылуға тек азаматтық жауапкершілік жатады, ешқашан қылмыстық жауапкершілік сақтандырылмайды.
Қандай да бір залал тиген жағдайда талапты тікелей жәбірленушілер ғана айта алады, жанама жәбірленушілер талап қоюға ешқандай құқықтары жоқ.
Талаптар қою үшін қажет:
1. кінәнің болуы немесе құқыққа қарсы әрекет немесе бұзушының әрекетсіздігі
2. залалдың бар болуы
3. 1 және 2айтылғандардың арасындағы байланыстың болуы, болу керек
Залал кез кеоген формада білдірілуі мүмкін:
1. физикалық (өлім, мүгедектік, уақытша еңбеккеқабілетсіздік, эмоциялық немесе эстетикалық залал)
2. адамгершілік
3. материалдық (толық немесе бөлшектеп құрту және де заңсыз жабдықтарды шығындау);
Қаржылық залал-бұл болашақ кірістен, түсімнен, пайдалану құқығынан айырылу.
Үзгілік залал – азаматтың жеке мүліктік емес қасиеттерін бұзатын әрекет (жекебастың атағы, құрмет және жақсы ат, іскерлік бедел, авторлық құқық және т.б.)
Кінә -қазір көпшілік жағдайларда сақтандыру барысында кінәні дәлелдеу қажет емес, бірақ маңызы сұрақтар бойынша зиян келген тұлға кінәні дәлелдеу қажет. Әдетте тәртіп бұзған тұлға тарапынан қарсы әрекет шешімі қабылданады.
Себептілік байланыс қандайда бір тұлғаның жәбірленуші өздігінен әрекеттсіздігінің қорытындысында. Өзіне залал тигендігін дәлелдеу керек.
Маңызды ерекшелігіміен сақтандыру жағдайын реттеу сақтандырушы мен жәбірленушінің арасындағы тікелей баланыс болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |