Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму жөніндегі министрлігі
жүктеу/скачать 1,64 Mb. Pdf көрінісі
|
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 22
маңызды порты. Ол үш жағынан Каспий теңізімен қоршалған. Оның өткізу қабілеті жыл сайын шамамен 4 000 000 тоннаны құрайды. Энзели порты саудалық маңызы жоғары елдің қалған теңіз порттары арасында үшінші орынды иеленеді. Бұл порт 2 молмен қорғалған айлақпен, сыртқы және ішкі рейдтермен қамтылған. Сыртқы рейд тереңдігі 10-25 м, жағалаулық барқын арқылы арна тереңдігі 5-5,5 м. Айлақ шебінің ұзындығы 1,1 км, тереңдігі 1,5-5,8 м. Энзели порты орманның, кесу материалдарының, металл илемнің және мұнай өнімдерінің, ауыл шаруашылығы өнімдерінің өңделуін жүзеге асырады. Ай сайын Энзелиде шамамен 100 кемеге қызмет көрсетіледі. Бір уақытта портта 12 кеме орналасуы мүмкін, олардың су ығыстыруы 6 мың тоннадан аспау керек. Портта теңіз жүктерін түсіруге арналған жүзетін кран және автокрандар бар, олардың жүк көтергіштігі 5 тоннадан 40 тоннаға дейін жетеді. Сонымен қатар 5 000 тоннаны сыйдыратын мұнай қоймасы бар – мұнай айлағымен оны құбыр торабы жалғайды. Иран сонымен қатар ХЖҚК қатысушысы болып табылады. Алайда, ТМД елдеріне қарағанда, Иранда темір жол сағасының ені өзгеше. Түркіменстаннан Иранға жіберілетін жүктер Сарахс (Иран) шекаралық станциясында вагондардан жылжымалы құрамға қайта жүктеледі. Иран дамыған автомобиль торапы жүйесіне ие, елдің барлық қалалары өзара байластырылған деп айтуға болады. Біріккен Араб Әмірліктері БАӘ жеті әмірліктен құралған, олардың арасында Дубай ауданы және ЖІӨ шамасы бойынша екінші орынды иеленеді. Барлығы БАӘ 15 теңіз порты бар, олар арқылы, экспортталатын мұнайды қоса алғанда, жылына шамамен 88 млн. тонн жүк ағыны өтеді. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 23 1970-ші жылдары Джебель-Али терең сулы порты құрылған, ал біршама уақыттан кейін қала маңында екінші порт салынды, ол қазір дүние жүзіндегі ең ірі саудалық порттардың бірі болып саналады. Бұл айлақ Дубайда логистикалық орталықтың дәл ортасында орналасқан. Елдің ең ірі порты – Рашид, ол арқылы импорттың және реэкспорттың 70% өтеді. Дубайдағы Джебель-Али портында дүние жүзіндегі ең үлкен терең сулы айлақ, 67 аялдама және 15 км порт жағалауы бар. Джебель-Али порты дүние жүзі бойынша ең ірі контейнерлік крандармен қамтылған, олар бір уақытта 4 контейнерді жүктей алады. Екі порттың тауар айналымы өткен жылы 25,3 млн. астам тоннаны құрады. БАӘ басқа маңызды порттары: Абу-Дабидағы Мина Заед, Шардждағы Халид, Рас- эль-Хаймдағы Сакр және т.б. Әмірліктерде 1 млн. т. дейін су ығыстыратын танкерлерді жөндеуге есептелген, дүние жүзіндегі ең ірі құрғақ док орналасқан. Елде транзиттік көліктік инфрақұрылым жақсы дамыған, атап айтсақ, елде алты халықаралық әуежай бар: Абу-Дабида, Дубайда, Шарджда, Рас аль-Хаймда, Фуджайрада және Алэйнде. Олардың арасындағы ең ірілері, Абу-Даби және Дубай, өздері арқылы жылына шамамен алты миллион жолаушыларды өткізеді. БАӘ-де көптеген заманауи қоймалық кешендер, теңіз порттарының терминалдары және ірі компаниялардың филиалдары орналасқан. Елдегі ішкі тасымалдар автомобиль көлігімен қамтамасыз етіледі. Барлық әмірліктер төрт жолақты тас жолымен өзара байланысқан. БАӘ жабынды автомобиль жолдарының ұзақтығы 4 691 км құрайды. Барлық әмірліктер өзара жоғары санатты тас жолымен байланысқан. БАӘ сонымен қатар жол желісі 100%-ға асфальтталған дүние жүзінің 17 елінің бірі болып табылады. Сонымен қатар, ел авиакөлік инфрақұрылымының сапасы бойынша дүние жүзінде 4 орынды иеленеді, 6 орын – теңіз порттары инфрақұрылымының сапасы бойынша және 7 орын – транзиттік жүзу тасымалының қатынасы бойынша. ДЭФ жариялайтын «2012 жылғы елдердің халықаралық саудаға тартылуының индексіне» (Global Enabling Trade Report 2012) сәйкес, БАӘ көліктік инфрақұрылымның сапасы және қол жетімділігі бойынша таяу шығыс аймағында бірінші және дүние жүзінде 11 болып танылды.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 24
Қазақстандық өнімдердің Иранның жылдам дамып жатқан нарығына экспортталуы келесі көлік түрлерімен жүзеге асырылады: 1. теңізбен: «еркін сулар» желісі; «Ақтау порты (Қазақстан) – Бендер-Амирабад порты және Энзели порты (Иран)» желісі; 2. темір жол бойынша: «Қазақстан (Болашақ ст.) – Түркіменстан (Сарахс ст.) – Иран (Сарахс ст.)» желісі; «Қазақстан – Өзбекстан – Түркіменстан – Иран» желісі; 3. автокөлікпен: «Қазақстан – Өзбекстан – Тәжікстан – Түркіменстан – Иран» желісі; «Қазақстан - Қырғызстан – Тәжікстан – Түркіменстан – Иран» желісі. Автокөлікті пайдаланған жағдайда, жүк тағайындалған жерге дейін жеткізіледі. Кейін, порттан немесе темір жол станциясынан автокөлікке қайта жүктеледі. Маңызды жәйт, Ирандағы автокөлік тасымалдарының құны бензиннің төмен құнына және автожолдардың жақсы сапасына байланысты арзанырақ. «Еркін сулар» желісі Мұнда Ақтау портынан Каспий теңізі арқылы, ары қарай Еділ өзені және Еділ-Дон арнасы бойынша, Жерорта теңізі бойынша Суэц арнасы арқылы Парсы шығанағына Бендер-Аббас (Иран) портына дейін жол жүреді.
Қара теңіздерді байланыстырады. Арнаның жалпы ұзақтығы 101 км құрайды, және Еділден Донға барлық осы жолды жүріп өту үшін 13 шлюздан өту керек. Арнадағы кепілдендірілген тереңдік 3,65 метр. Шлюз камераларының өлшемдері – 145×18 метр. Арна бойынша барлық жолға кеме түріне байланысты 23 сағаттан 32 сағатқа дейін жұмсалады. Арнада жедел байланыс, кеме жолдарын навигациялық қоршау жүйелері әрекет етеді.
мен Қызыл теңізді байланыстыратын Египеттегі кеме жүретін шлюзсыз
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 25 арна. Арна аймағы екі материк, Африка және Еуразия арасындағы шартты шекара болып саналады. Бұл Үнді мұхиты мен Атлант мұхитының Жерорта теңізінің айдыны арасындағы ең қысқа су жолы. Арна ұзындығы 160 километр, су айнасы бойынша ені 350 метрге дейін, тереңдігі 20 метр. Бүгінгі күні Суэц арнасы дүние жүзіндегі ең белсенді көліктік теңіз жүйелерінің бірі болып табылады. Бұл бірегей теңіз жолы дүниежүзілік тасымал көлемінің 15% астам бөлігіне және дүниежүзілік мұнай тасымалының 20% қызмет көрсетеді. Арна бойынша кемелердің жүзу тәртібі Суэц арнасы бойынша жүзу ережелерімен, соның ішінде кемелерге қойылатын талаптармен анықталады. Суэц арнасын басқару Суэц арнасының Әкімшілігімен (Chairmen of the Suez Canal Authority Admiral Mohab Mameesh) жүзеге асырылады 14 .
15 , сонымен қатар ауыр салмақты және шағын өлшемді жүктерді тасымалдайды. Осындай жүктерді тасымалдау тікелей немесе аралас қатынаспен тасымалдауға дайындықты талап етеді. Елеулі қашықтыққа байланысты, осы желі бойынша жүктерді тасымалдау жүйелі жүзеге асырылмайды.
14 Дереккөз: http://www.suezcanal.gov.eg 15 Басты жүк - жәшіктерде, қаптарда, бөшкелерде және т.б. тасымалданатын даналық жүк. Бұл әр түрлі металл өнімдер (арматура, металл құймалар, кесектер, илем, таспа, металл сынығы, сым және басқалар), жылжымалы техника (өздігінен жүретін және өздігінен жүрмейтін доңғалақты және шынжыр табанды жүрісте), темірбетон бұйымдар және конструкциялар, контейнерлер.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 26
Ақтау халықаралық саудалық теңіз порты – құрғақ жүктердің, мұнай мен мұнай өнімдерінің халықаралық тасымалдарына арналған ҚР жалғыз теңіз порты. Ақтау портының құзырында: • Жобалық қуаты жылына 10,4 млн. тонна болатын 4 мұнай құятын айлақ; • Жобалық қуаты жылына 1,5 млн. тонна болатын 3 әмбебап құрғақ жүк терминалы; • Бір уақытта 25 мың тонна астық сақтауға қабілетті, қуаты 600 мың тонна болатын астық терминалы; • РО-РО, roll on – roll off типті кемелерде жылына 1 млн. тонна вагондардағы жүктерді өткізуге қабілетті сал кешені. Сал кешені жеке темір жол сағасымен және кіреберіс автожолмен қамтылған. Сал өтпесі арқылы жөнелтілетін жүктердің негізгі тізімдемесі болып табылады: мүнай өнімдері, ХТТ, астық, ферроқорытпалар, спирттік және алкогольсіз сусындар, доңғалақты техника, химиялық жүктер, құбырлар, басқа жүктер. Ақтау порты ұзындығы 150 метрден аспайтын және ені 20 метрге дейін кемелерді тәулік бойы қабылдайды, олардың шөгуі аспау керек: - құрғақ жүкті айлақтар үшін – 4,6 метрден; - мұнай айлақтары № 4, 5, 10 – 6,8 метрден; - № 9 айлақ – 5,1 метр; - сал айлағы – 5,1 метр. 9 айлақта бір уақытта өңделетін кемелер саны – тоғыз кеме. Ақтау порты әр түрлі санатты жүктердің, соның ішінде қара және түсті металдардың, өнеркәсіптік шикізаттың, минералды тыңайтқыштардың, астықтың, пакеттердегі және контейнерлердегі жүктердің, жабдықтардың, автомобиль техникасының, басқа таралық-даналық және үймелі жүктердің аударылуын жүзеге асырады. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 27 Құрғақ жүктер бойынша порттың өткізу қабілеті – жылына 1500 мың тоннаны құрайды, бірақ Ақтау портын солтүстік бағытта кеңейту бойынша инвестициялық жоба аясында жоспарланған перспективалық аялақтардың қолданысқа енгізілуіне байланысты, ол жылына 4000 мың тоннаға дейін артады 16 . Қорытынды. 9 400 км елеулі қашықтық, жүктің жолда ұзақ бо- луы (20 күннен астам), Ресей порттарында жүктің өзен көлігінен теңіз көлігіне бірнеше мәрте аударылуы және жүктің сақталмауының тәуекелі – осының барлығы тасымал құнын айтарлықтай жоғарылатады. Сонымен қатар, өзен көлігі бастапқыда, темір жол құрамына қарағанда, жедел жүктерді баяу тасымалдайды. Осылайша, «еркін сулар» желісі экономикалық тиімсіз.
Ақтау портының перспективалық дамуын, жалпы
қуаты жылына
3 млн. тонна болатын үш құрғақ жүк
терминалының салынуын ескеріп, «Қазақстан темір жолы» Ұлттық компаниясы өзінің еншілес кәсіпорыны «KTZ
Express» АҚ
көмегімен екі құрғақ жүк таситын кеме сатып алды – «Түркістан» және «Бекет Ата», жүк көтергіштігі 5 000 тонна (кемелер 300 мың тоннаға дейінгі көлемде Иран бағытында металл және астық тасымалы үшін тағайындалған). Құрғақ жүк таситын кемелер Ақтау портынан астық және басқа үймелі жүктерді, пакеттелген кесу материалдарын, металл өнімдерді және металл сынықтарын, басты, ірі габаритті және ауыр салмақты жүктерді, теңіз контейнерлерін жеткізеді 17 .
Дереккөз: http://www.portaktau.kz/port-aktau/port-aktau-segodnya/; http://www.kazlogistics.kz/ ru/chain_cluster/seaport_aktau/ 17 Дереккөз: http://ktze.kz/index.php/ru/ ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 28 Осы желі айтарлықтай тартымды және жер үсті желіге балама болып табылады. Тауардың жеткізілуі келесі жолмен жүзеге асырылады: қазақстандық экспорттаушы темір жол бойынша жүкті Ақтауға жөнелтеді, онда вагондардан қоймаға түсіріледі, кейін кемеге жүктеледі. Жүк тиелген кемелер Иранға жеткеннен кейін, осы жүктер қоймаға қайта жүктеледі, кейін тағайындалған жерге жеткізу үшін автокөлікке жүктеу жүзеге асырылады. Иран порттарына жеткізу ирандық кеме компанияларымен жүзеге асырылады – орташа алғанда 24 сағатта 18 . Бүгінгі күні, Ақтау портынан Иран порттарына жүк жеткізу жүйесіз негізде жүзеге асырылады. Ақтау (Қазақстан) портынан Энзели (Иран) портына дейінгі жүк тасымалдау және жүкті жеткізу қақын есептеуде Сізге тасу компаниясы көмектеседі. Мысалы, 60 тонна күрішті тасымалдаған кезде, осы жүкті жеткізу құны шамамен 1500 АҚШ долларын, немесе тонна үшін 25 долларды құрайды. Жүкті контейнерде жөнелткен жағдайда құны бірнеше есе артады. Жеткізу құнына қайта жүктеу және қоймада сақтау шығындары, сонымен қатар кейін тағайындалған жерге дейін жеткізу шығындары кірмейді. Қорытынды. «Ақтау порты (Қазақстан) – Бендер-Амирабад порты (Иран)» желісінің артықшылығы астық терминалдарының және кемелерден астық аударуға арналған құрылғылардың болуына байланысты астық тасымалдау, сонымен қатар сал өтпелерін қолданумен жүк тасымалын ұйымдастыру мүмкіндігі болып табылады. «Ақтау порты (Қазақстан) – Бендер-Амирабад порты (Иран)» желісі орман және кесу материалдарын, металл сынығын және мұнай өнімдерін тасымалдау саласында қызықты.
Сарахс (Түркіменстан) станциясы арқылы қайта жүктеумен Иранға жеткізу нұсқасы жүктің ақырғы қабылдаушы мекенжайына уақытылы жеткізілуіне мүмкіндік беретін, ең жылдам нұсқа болып табылады және Иран аумағында вагонды іздеу және күту қажеттілігін жояды. Төменде негізгі станциялар сипатталған: 18 Дереккөз: http://export.gov.kz/ru/page-108-morskie_perevozki ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 29
Қазақстан мен Түркіменстанды байланыстыратын, трансұлттық темір жол дәлізі болып табылады және
Парсы шығанағының аймағына жағалау жолдарынан теңіз жолдарына жүк ағындарының шығуын қамтамасыз етеді.
темір
жолының Маңғыстау бөлімшесінің шекаралас темір жол
станциясы. Өзен-Берекет бөлігінде, Қазақстан-Түркіменстан шекарасынан 4 километр қашықтықта орналасқан. Серхетяка станциясы – Түркіменстан темір жолының шекаралас темір жол станциясы. Өзен-Берекет бөлігінде, Қазақстан- Түркіменстан шекарасынан 3 километр қашықтықта орналасқан. Түркіменстан темір жолы Сарахс түркімендік станциясында қайта жүктеу үшін вагондармен жылдам қамтамасыз ету мүмкіндігімен қамтылған. Бұл желі келесі артықшылықтарға ие: – тікелей және қысқа темір жол тасымалы болып табылады; – жүк тасымалының төмен меншікті құны; – қайта жүктеулер минимумы; – тасымалдау үрдісіндегі жүкке шектеулі қол жетімділік және оның сақталуының жоғарырақ дәрежесі; – желілік және контейнерлік поездарды құрастыру есебінен елеулі жүк көлемдерін тасымалдау мүмкіндігі.
жолы арқылы Иран аумағына жеткізілетін, вагондарға арналған қайта жүктеу станциясы болып табылады. Сарахс станциясында вагондар түркімендік темір жолының кең сағасынан Иран темір жолының тар сағасына аударылады (аудару әлеуеті тәулігіне 120-150 вагон) және Мешхед станциясына табысталады. Осы жерден вагондар Иран аумағына немесе Бендар-Эмам және Бендер-Аббас порттары арқылы басқа елдерге бағыт алады. Тәжірибе көрсеткендей, вагондар ирандық аумақ арқылы Парсы шығанағының порттарына дейін айтарлықтай жылдам жетеді – 3-6 тәулік ішінде.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 30
Желі ұзындығы (км) Шекаралық бекет Есептік та сымал мер зімі (тәул) Қазақстан Өзен – мемлекеттік шекара 130
Болашақ 1
Қызылқай – Берекет Берекет – Сарахс 170 680
Мемл. шекара Сарахс
1 3
Сарахс ст. – Бендер-Абас порты 1 800 Сарахс
3 Болашақ ст. (Қазақстан) – Сарахс ст. (Иран) желісі бойынша темір жол бойынша кейбір өнімдерді жеткізу мерзімдері және құны Атауы Қашық- тық (км) Жеткізу мерзімі (тәулікте) Жылжы- малы құрам түрі Сал- мағы (тонна) Құны* (USD) Бояулар және лактар (СЭҚ ТТ 3209) 1 156 6 Жабық вагон 60 3 189,31 Қара металдан жасалған құ- быр лар, түтік тер жә не қырын пі шін дер (СЭҚ ТТ 7304) 1 156 6
вагон 60 3 189,31 Күнбағыс, сафлор немесе мақта майы (СЭҚ ТТ 1512) 1 156 6
вагон 45 3 042,44 Электрлік аккумуляторлар (СЭҚ ТТ 8507) 1 156
6 Жабық
вагон 60 3 189,31 * Бос вагонның қайтарылуы, станциялық алымдар ескерілген құн Ескертпе: Аталған мөлшерлеме ол ұсынылған сәттен бастап 3 апта ішінде әрекет етеді. Иранға жүк тасымалдауды нақты есептеу қажет болған жағдайда, тарифтер есебін жүргізу үшін көліктік компанияға Иран аумағындағы тауар жеткізілетін жерді хабарлау керек. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 31
тасымалдау үшін экономикалық тиімді болып табылады. «Қазақстан – Өзбекстан – Түркіменстан – Иран» желісі Егер экспедиторлық компанияда аталған елдерде сенімді серіктестер болса,
Қазақстаннан Өзбекстан және Түркіменстан арқылы Иранға жүк тасымалдау желісі айтарлықтай қарапайым болып табылады. Желі басып өтетін барлық елдер «Темір жолдар ынтымақтастығының ұйымының» 19 және Халықаралық жүк қатынастары туралы келісімнің (ХЖҚК) мүшесі болып табылады, сондықтан Өзбекстан және Түркіменстан аумағы арқылы
тасымал үрдісі күрделі емес. Көлік құралы Өзбекстан аумағы арқылы транзитпен өткен кезде және Өзбекстан аумағында кедендік органдар Сіздің жүктің кедендік бақылауын жүргізген кезде әр вагон үшін 80 доллар есебінде қолма-қол қаражаттың болуын қарастыру керек.
Жануарларға арналған азықтарды, азық компоненттерін және азық қоспаларын тасымалдау үшін. Объект тіркелген жер бойынша Халыққа қызмет көрсету орталығында сәйкес аумақтағы эпизодтық жағдайдың бағалауын ескерумен орын ауыстыратын (тасымалданатын) объектілердің экспортына, импортына және транзитіне рұқсат алу керек. Экспорттық операцияны жүзеге асыру ресімі туралы толығырақ ақпаратты келесі сілтеме бойынша табуға болады: http://www.car-rec. net/materiali_po_proektu . Қазақстан бойынша ХҚКО мекенжайлары мен байланыс ақпараттарын «ХҚКО» РМК сайтында табуға болады: http://con.gov. kz/about/filialy-rgp-tson/ .
19 Ұйым туралы толығырақ ақпаратты осында табуға болады: www.osjd.org. ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 32
бояулар мен лактарды (СЭҚ ТТ 3209) жеткізу құны Желі Тауар жеткізу мерзімі Жылжы- малы құрам түрі Сал- мағы (тонна) Құны (USD) Қарағанды (Қазақстан) – Сарахс (Иран) 20 тәулік жабық 68 3525,5*
Қостанай (Қазақстан) – Сарахс (Иран) 18 тәулік жабық 68 3511,97* * Сома бос вагонның қайтарылуын, станциялық алымдарды ескерумен көрсетілген Анықтама. Темір жол көлігімен жүк тасымалдау үшін алынатын кіреақы төлемі тасымал қашықтығына, жылжымалы құрам түріне, жүк түріне (ГНГ, ЕТСНГ кодтары бойынша) және оның салмағына байланысты анықталады. Жүктерді жеткізу мерзімі бүгінгі күні 200 км/сағ (нақты қозғалыс жылдамдығы жоғарырақ болуы мүмкін) тең болатын, жүк поезының есептік учаскелік жылдамдығы негізінде есептеледі.
Қара металл илемдерін жеткізу меншікті жартывагондарда жүзеге асырылады (бір вагондағы жүк салмағы - 60 тонна). Жөнелту станциясы: 673905 Қарағанды Жеткізу станциясы: 756905
Сарахс (эскп) ЖБТСТ жүк коды: 324116 Қара металл илемі, Алфавитте қайта аталмаған ГЖТ жүк коды: 72082600 Кейін өңделмеген, орамадағы қосынды қосылмаған болаттан жасалған жалпақ илем Бос вагонның қайтарылуын қоса алғанда, жүктің жеткізілуінің есебін экспедитор жүргізеді. Біздің жағдайда, жүк жеткізудің, операциялардың есептелген құны 1 196 412 теңге/вагон құрайды.
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 33
«Еркін сулар» желісі 9 400 20
4 850 «Ақтау порты- Бендер-Амирабад порты-Энзели порты (Иран)» желісі 1 180
4 60 1 500 «Қазақстан (Болашақ ст.)-Түркіменстан (Сарахс ст.)-Иран (Сарахс ст.) желісі 1 156 6
вагон 45 3 042 «Қазақстан-Өзбекс- тан-Түркіменстан- Иран» желісі 1 201
18 Крытый
вагон 60 3 098 * Бос вагонның қайтарылуы, және станциялық алымдар ескерілген құн БАӘ жүк жеткезудің оң тайлы желілері БАӘ-ге қазақстандық жүк Иран аумағы арқылы жеткізіледі: • мультимодальді көлікпен: теңізбен Бендер-Аббас (Иран) портына дейін, мұнда Парсы шығанағы елдеріне – БАӘ, Оман және осы аймақтың басқа елдеріне қарай бағытында автокөлікке қайта жүктеу жүргізіледі; темір жол бойынша Сарахс (Иран) станциясына дейін, кейін теңіз бойынша - Джебель-Али (Дубаи, ОАЭ) портына дейін немесе автокөлікпен. • теңізбен: Бендер-Аббас (Иран) портына дейін, кейін Джебель- Али (Дубаи, БАӘ) портына. Қазақстандық экспорттаушыларға, жүкті Сарахс
(Иран) станциясында автокөлікке қайта жүктеу немесе теңіз бойынша жөнелту тиімді. Сонымен қатар, БАӘ-не жүк жеткізу құны қазақстандық және ирандық экспедиторлардың есептеулерінде негізделеді. Осылайша, қазақстандық экспедиторлар тек Бендер- Аббас портына дейін жүк жеткізілімінің есептеулерін ұсынады. Жүкті ары қарай алып жүру ирандық экспедиторлармен жүргізіледі, олардың құны тағайындалған жерге байланысты оңтайлы жеткізу шарттарын ескерумен есептеледі.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 34
Ауғанстанда темір жол ұзақтығы минималды. Елде 100 км темір жол төселген (Түркімениядағы Кушка және Торгунди арасында – 10 км, Өзбекстандағы Термез және Хайратон арасында – 15 км, Хайратон – Мазари Шариф – 75 км). Құрылған темір жол станциялары әркез тасымалдар көлемін қамсыздандыра алмайды, бұл жиі вагондардың жинақталуына және көліктік «кептелістердің» құрылуына алып келеді. Хайратон станциясында жүк көтергіштігі 30 тоннаны құрайтын арқаулы крандар, шынжыр табанды және доңғалақты жүрістегі крандар бар. Темір жолдардың жалпы ұзақтығы 44 км. Төрт терминал жалпы сыйымдылығы шамамен 1 млн. тонна құрғақ жүкті материалдарды болатын жүктерді өңдеу үшін қабылдауы мүмкін. Мұнай-құймалы базалар мұнай өнімдері құйылған 300 цистернаға дейін қабылдай алады. Елде кемелердің жүзуі үшін жарамды өзендер өте аз. Кабул өзені 100 км аздап көп бөлігінде кемелердің жүзуі жарамды. Автокөлік жолдарының желісінің ұзақтығы 21 000 км, олардың ішінде 2 800 км қатты жабынмен.
Жүк жеткізу тұрғысында Ауғанстан, Қазақстан бірнеше ықтимал желілерге ие: 1. темір жол бойынша: «Қазақстан – Қырғызстан – Тәжікстан – Ауғанстан» желісі; «Қазақстан (Сары Ағаш ст.) – Өзбекстан (Термез ст.)– Ауғанстан (Хайратон ст.)» желісі; «Қазақстан – Түркіменстан - Ауғанстан» желісі; 2. авиациялық көлікпен: екі халықаралық әуежай - Кабул және Кандагар. Ауғанстанда жүктер мен жолаушылар тасымалын жүзеге асыратын бірнеше авиакомпания әрекет етеді: «KamAir Pamir Air» және «Safi Airways» - Дубаи – Кабул күнделікті рейстерін жүзеге асырады; «Pakistan International Airlines» - Исламабад – Пешавара бағыты бойынша аптасына бір рет рейс; «Azerbaizhan Airways» - Бакудан аптасына екі рет рейс; Үндістан авиажелілері - Делиден аптасына төрт рет. 3. автомобиль көлігімен: «Қазақстан-Қырғызстан-Тәжікстан» желісі Төменгі Пяндж (Тәжікстан) немесе Хорог (Тәжікстан) өткізу
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 35 бекеті арқылы, мұнда жүктер ауғандық автокөлік құралдарына қайта жүктеледі және кейін тағайындалған жерге дейін жеткізіледі; «Қазақстан-Өзбекстан Термез қаласына дейін (Ауғанстанмен шекара)» желісі және кейін Хайратон немесе Мазари-Шариф терминалына дейін, мұнда ауғандық автокөлік құралдарына қайта жүктеу жүзеге асырылады және жүк тағайындалған жерге дейін жеткізіледі; 4. мультимодальді көлікпен: темір жол бойынша Туркменобад (Түркіменстан) станциясына дейін, кейін автокөлік құралдарына қайта жүктеу және Ауғанстан шекарасына дейін жеткізу, кейін ауғандық автокөлік құралдарына қайта жүктеу (аз зерттелген желі, кемшіліктері – қосымша қайта жүктеу); темір жол көлігімен Ақтау портына дейін, кейін теңіз көлігімен Туркменбаши (Түркіменстан) портына дейін, кейін Түркіменстан аумағы бойынша автокөлікпен Ауғанстанмен шекараға дейін, мұнда Ауғанстанның жақын орналасқан терминалдарының (құрғақ порттар) бірінде (Герат, Хайратон, Мазари- Шариф) ауғандық автокөлікке қайта жүктеу жүзеге асырылады және жүк тағайындалған жерге дейін жеткізіледі. «Қазақстан – Қырғызстан – Тәжікстан – Ауғанстан» желісі Ауғанстанға жүктер тасымалдау автомобильдік тасымалдармен Қазақстаннан Қырғызстан және Тәжікстан арқылы Ауғанстанға жүзеге асырылады. Осы көлік түрімен жүк тасымалдау жазғы уақытта айрықша күрделі болып табылмайды, бірақ бұл желі күзгі- қысқы кезеңде қиындай түседі. Алматы (Қазақстан) қаласынан Бішкек (Қырғызстан) қаласына дейінгі автокөлік жолдары қазіргі уақытта жақсы
күйде және
автотасымалдар үшін қиындықтар туындамайды. Бішкек (Қырғызстан) қаласынан Ош
(Қырғызстан) қаласына дейінгі жолдар
да қалыпты тәртіпте әрекет етеді. Ары қарай, Ош (Қырғызстан) қаласынан Қырғызстан-Тәжікстан шекарасындағы Қарамық шекаралық бекетіне дейінгі және ары қарай Душанбе (Тәжікстан) қаласына дейінгі автожолдар жуырдағы
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 36 уақытта Қытай Халық Республикасымен Азия даму банкісі мен басқа халықаралық ұйымдардың жобасы аясында салынған. Тәжікстандағы Душанбе (Тәжікстан) қаласынан Төменгі Пяндж (Тәжікстан) – Шерхан Бандар (Ауғанстан) өткізу бекетіндегі Ауғанстанмен шекараға дейінгі жолдар сапасы жалпы қанағаттанарлық болып табылады. Ауғанстанның солтүстік және оңтүстік аймақтарында әрекет ететін радикалдық исламдық ұйымдардың жауынгерлерінің белсене түсуімен байланысты негізінен Ауғанстан аумағы бойынша тасымалдар қиындықтар туғызады. Тауарлардың ары қарай Пәкістанның теңіз порттарына дейін жеткізілуі жергілікті автотасымалдаушылардың қызметтерін пайдала- нуды қажет етеді. Қорытынды. Пәкістан порттарына дейін тауарлардың та- сымалдануы қосымша қайта жүктеуді, автотасымалдаушылардың қолданылуын талап ететіндіктен, сонымен қатар тасымалдау қашықтығын және Ауғанстан мен Пәкістан шекараларындағы тұрақсыздықты ескерсек, осы желімен тасымалдау тиімсіз болады.
Төрт мемлекет – Қазақстан, Өзбекстан, Ауғанстан, Пәкістан аумақтарын кесіп өтетін, айтарлықтай күрделі желі. Жүк тиелген көлік құралы Сары-Ағаш (Қазақстан) және Келес (Өзбекстан) шекаралық станциялары, сонымен қатар Өзбекстан мен Ауғанстан арасындағы шекаралық станциялар - Галаба
(Өзбекстан) және Хайратон (Ауғанстан) станциялары арқылы өтеді. Қазіргі уақытта, Хайратон станциясында 44 км темір жолдары, соның ішінде кіреберіс, байланыстырғыш және станциялық жолдар бар. Жалпы сыйымдылығы шамамен 1 млн. тонна құрғақ жүкті материал болатын 4 терминал, 300
цистернаға дейін
қабылдай алатын бірнеше ондаған мұнай-құймалы базалар және сыйымдылығы 60 023 тонна болатын газ қоймасы бар.
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 37 Хайратон (Ауғанстан) станциясына, халықаралық келісімшартқа сәйкес, ауғандық тасымалдаушылармен қарым- қатынасы шиеленіскен өзбек теміржолшылары қызмет көрсетеді, нәтижесінде жүк жөнелтушілер зардап шегеді (жүк қоймаларда кідіруі, вагоннан уақытылы түсірілмеуі немесе автокөлікке уақытылы жүктелмеуі мүмкін). Хайратон (Ауғанстан) станциясына жеткізілгеннен кейін, жүк вагондардан автомобиль көлігіне қайта жүктеледі, кейін Кабулға, ары қарай ауғандық-пәкістандық шекараға және Пешавар пәкістандық қаласына дейін тасымалдау жүзеге асырылады. Тасымалдау желісі Исламабад, Лахор, Мултан, Хайдарабад қалалары арқылы Карачи (Пәкістан) теңіз портына дейін өтеді.
солтүстік аймақтарда тұрақсыз жағдай қалыптасты, себебі осы аймақтарда радикалдық исламдық ұйымдардың жауынгерлері белсене түсті және осыған байланысты Ауғанстан аумағында минималды болу арқылы Пәкістанның аумағы бойынша Карачи порты бағытында жүк тасымалдау ұсынылады. Галаба станциясы Өзбекстан-Ауғанстан шекарасында шекаралық болып табылады. Ауғанстан аумағында – Хайратон станциясы шекаралық болып табылады. Төменде Қарағанды қаласынан (Қазақстан) Ауғанстанмен шекарадағы Галаба станциясына (Өзбекстан) дейін жүк тасымалдау мысалы келтіріледі. Темір жол көлігімен жүк жеткізілетін соңғы бекет Хайратон станциясы (Ауғанстан) болып табылады.
Қарағанды (Қазақстан) – Галаба (Өзбекстан) 14 тәулік жабық 68
АНЫҚТАМА: ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 38
Тауар жеткізу мерзімі Жылжы- малы құрам түрі Сал- мағы (тонна) Құны (USD) Қостанай (Қазақстан) – Галаба (Өзбекстан) 17 тәулік жабық 68
* Бос вагонның қайтарылуы, станциялық алымдар ескерілген сома Қорытынды. Осы желіні тек Ауғанстанға тағайындалған жүк жеткізу бойынша қарастыруға болады. Карачи порты «Пәкістанға» немесе «Пәкістаннан» және кейін Парсы шығанағына тасымалдарды теңіз жолымен Иран арқылы немесе басқа үшінші елдерге жүзеге асыру керек.
Моңғолияда екі басты темір жол торабы бар: – Ұлан-Баторды Қытаймен және Ресеймен байланыстыратын трансмоңғолдық темір жолы; – Ресей мен Моңғолияны байланыстыратын Чойбалсан-Борзя темір жолы. Трансмоңғолдық темір жолы Моңғолия астанасы Ұлан-Батор арқылы өтеді және Цзинин қытайлық қаласын Улан-Удэ ресейлік қаласымен (Транссібір торабында) байланыстырады. Моңғолия аумағында, келесі маңызды аялдамаларды айқындауға болады: Замын-Уудэ, Сайншанд, Чойр, Дархан және Сухэ-Батор; Қытай аумағында – Эренхот (саға енінің ауысуына байланысты доңғалақ жұбын ауыстыратын станция). Тораптан Эрденетке, Багануурға, Шарын-Голға және Зуунбаянға баратын маңызды тармақтар бөлінеді. Чойбалсан-Борзя темір жолы Моңғолияның ең ірі төртінші қаласы Чойбалсан қаласын Байкал жағалауындағы Борзя ресейлік қаласымен байланыстырады. Темір жолдың осы бөлінің құрылысы әскери теміржолшылармен стратегиялық мақсаттарда 1939 жылдың тамызынан қазанына дейін жалпы ұзақтығы 324 километр болатын әскери әрекеттер театрында жүргізілді. Жұмыстар нақты әскери жағдай шарттарында, үдемелі әдіспен жұмыстардың механикаландырылуын кеңінен қолданумен жүргізілді.
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 39 Моңғолиядағы темір жолы, негізінен, бір сағамен қамтылған, ол бір бағытта қозғалуға бейімделген, ал Қытайда – темір жолы екі сағамен қамтылған. 1. Қазақстаннан Моңғолияға теміржолдық жүк тасымалдары Тасымалдар Локоть ст. (Қазақстан) арқылы, кейін ресейлік темір жолдары бойынша «Наушки – Сухэ Батор» теміржолдық бақылау- өткізу бекеті бойынша жүзеге асырылады. Кедендік ресімдер Наушки теміржолдық өткізу бекетінде (Наушки кедені) жүзеге асырылады 20 . Кейін, тауарларды және көліктік құралдарды кедендік ресімдеу шараларынан кейін, жүк Моңғолия темір жолы бойынша Ұлан-Батор қаласына дейін жеткізіледі. Жүк жеткізудің болжалды мерзімі – 12 тәуліктен 13 тәулікке дейін. Анықтама: Моңғолия ХЖҚК, БКТ және АТТ келісімдеріне кіреді 2. Моңғолияға автокөліктік жүк тасымалдары Моңғолияда сөздің тура мағынасында бір жол бар. Ол солтүстіктен оңтүстікке қарай ел арқылы өтіп, Улан-Баторды Ресеймен (Улан-Удэ) және Қытаймен (Пекин) байланыстырады. Моңғолия жолдарының абсолют көпшілігі – бір жолақты немесе көп жолақты ауылдық. Асфальтталған тас жолдар өте аз және астана ауданында ғана орналасып, Улан-Баторды Сухэ-Батормен (бұл Ресейге бағытталған жол), Хара-Хоринмен, Багануурмен байланыстырады. Моңғолияның барлық қалған аумағы бойынша қозғалыс тек далалық жолдар бойынша жүзеге асырылады. Қазіргі уақытта Моңғолияға тасымалдар төрт бағыт бойынша жүзеге асырылады: 1. Автоторап М52: Новосибирск - Барнаул - Бийск - Ташанта Ресей аумағы бойынша – Моңғолиядағы Цагааннуур қ. дейін; 2. Автоторап М55: Иркутск - Улан-Удэ - Кяхта (Ресей) - Улан-Батор (Моңғолия), Кяхта – Алтанбулаг шекаралық ауысымы; 3. Автоторап М54: Красноярск - Абакан - Абэза - Хандагайты (Ресей) - Улаангом (Моңғолия), Хандагайты (Боршо) шекаралық ауысымы;
20 Наушки ТЖӨБ кедендік постының мекенжайы: 671820, Бурятия Республикасы, Кяхта ауданы, Наушкино ау., Вокзальная көш., 28 үй. ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 40 4. Маусымдық тасымалдар: Иркутск - Култук - Туран - Монды (Ресей) - Алаг - Эрдэнэ -Мурен (Моңғолия), Монды-Ханх шекаралық ауысымы. Моңғолия «Халықаралық жол тасымалдары» (ХЖТ) Конвенциясына қатысушы-ел болып табылмайды, сондықтан басқа елдерден тасымалдар кезінде ХЖТ кітапшасының қолданылуы ресейлік-моңғолдық шекарада аяқталады. Назар аударыңыз! СМR жүкқұжатында Моңғолиядағы тағайындалған жер және қабылдаушы көрсетіледі, ал ХЖТ кітапшасында «тағайындалған кеден» бағанында Таулы-Алтай (Ташанта), Тува (Хандагайты) немесе Наушки (Кяхта) кедендерін көрсету керек. Тасымал рұқсатнамасын өзіңмен бірге алып жүру міндетті! Жүкті кедендік ресімдеу шараларынан өткеннен кейін автокөлік Ұлан-Батор, Дархан, Эрденет қалаларына және Моңғолияның басқа қалаларына дейін жол жүреді. Қысқы уақыттағы автомобиль көлігіне қойылатын талаптар: – шынжырлардың қолданылуы Моңғолияның барлық дерлік аумағында қазаннан мамыр айына дейін, әсіресе Баян-Улги, Убса, Хоб-до, Жабхан, Хубскуль, Арахандай, Хентей, Селенде облыстарында аса қажет. – орнатылған шынжырлармен максималды жылдамдық 20-25 км/сағ құрайды. Алматы – Ұлан-Батор желісі бойынша (ұзақтығы 3 745 км) тасымал құны 20 т (86 куб. м) жүк көлемі кезінде 1.10 бастап 3 USD/ км дейін құрайды. Айтып өтерлік жәйт, соңғы жылдары Қазақстаннан Моңғолияға жүк тасымалдары құнының тұрақты төмендеу қарқыны байқалуда. Алматыдан Улан-Баторға (Моңғолия) жүк жеткізудің болжалды мерзімі – 4-5 тәулік.
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 41
– 311 219 430
630 1425
553 772
463 655
Сухэ- Батор 311
– 92 688 843 – 864 794 774
966 Дар хан 219
92 – 596 751 1519
772 702
682 874
Ай вай- хээр 430
688 596
– 200
995 377
780 663 1085
Баян- хон гор 630
843 751
200 – 759 577 728
863 1265 Коб до 1425
– 1519 995
759 – 1322 – 1658 2080 Далан- зад гад 553
864 772
377 577
1322 – 1157 516 1074 Хат тал 772
794 702
780 728
– 1157
– 1235 1427 Сай- шанд 463
774 682
663 863
1658 516
1235 – 531 Чой- Бал сан 655
966 874 1085 1265 2080 1074 1427 531 –
қашықтық (Иркутсктан): Монды (302 км), Кяхта (683 км), Соловьевск (1600 км, Чита облысы) Иркутсктан Улан-Баторға дейінгі автожол бойынша қашықтық - 1028 км
Иркутсктан Улан-Удэға дейінгі қашықтық – 465 км Кяхтадан Улан-Удэға дейінгі қашықтық – 218 км «Кяхта-Алтанбулаг» бақылау-өткізу бекетінен Улан-Баторға дейінгі қашықтық – 345 км Қазақстан – Ұлан-Батор (Ресей арқылы) темір жолы бойынша күнбағыс, сафлор немесе мақта майын (СЭҚ ТТ 1512) және ұнды (СЭҚ ТТ 1101) жеткізудің оңтайлы желісін анықтау Жөнелту станциясы Өскемен
713702 Қостанай
684001 Жеткізу станциясы Улан-Батор 000848 Улан-Батор 000848 Жүк атауы Күнбағыс майы Ұн
556208
504063 ГЖТ коды 15121900
11029090 ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 42
50 50
3684 4758
Мерзімі (тәулік) 22 27 Құны (USD) 4 765.07
5 136.75 III. ҚАЗАҚСТАН, ҚЫРҒЫЗСТАН, ТҮРКІМЕНСТАН, ӨЗБЕКСТАН КӨЛІКТІК КЕШЕНІНІҢ ЕЛДЕРІНЕ ҚЫСҚАША ШОЛУ Қазақстан Қазақстанның көліктік жүйесі қазіргі уақытта ауқымды кешен болып табылады, оның құрамында: 115 мың километрден астам қатты жабынды автожолдар, 15 мың километрден астам жалпы қолданыстағы темір жолдар; 8 мың километр өнеркәсіптік кәсіпорындардың кіреберіс жолдары; мұнай, газ және мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған құбырлық тораптардың мыңдаған километрлері; 4 мың километр өзендік жолдар, жүздеген темір жол станциялары, көптеген теңіз және өзен порттары, айлақтар, аудару базалары, әуежайлар және контейнерлік терминалдар. Қазіргі уақытта Қазақстанда жаңа жүк терминалдары қарқынды салынуда. Осылайша, жол картасы аясында Қазақстан Үкіметімен Ақтау теңіз портында үш құрғақ жүкті терминал салу жоспарлануда, бұл құрғақ жүктер аударымын жылына 2,5 млн. теңгеге арттыруға мүмкіндік береді, ал теңіз портының жалпы өткізу қабілеті жылына 20,5 млн. тоннаға дейін артады. Қазақстандағы ең ірі «А» санатты
Карго-терминал Қарағанды қаласының әуежайында әрекет етеді.
Терминал ауданы 3456 ш.м, қуаты – жылына 30 мың тонна. Ляньюньгандағы (ҚХР)
Қазақстан-Қытай логистикалық терминалы қарқынды жұмысын бастады, 2015 жылы жоспарланған көлемі – 250 мың ДФЭ (контейнерлердің шартты бірлігі) өңдеу, перспективада 5 жылдан кейін бұл көрсеткіш 500 мың ДФЭ құрайды. Алтынкөл шекаралық станциясында контейнерлік тасымалдардың перспективалық артуына байланысты 2015 жылдың желтоқсанында өңдеуші қуаты тәулігіне 500-600 контейнерді құрайтын контейнерлік терминал қолданысқа енгізіледі. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 43 2014 жылы Алматы қ. ҮИИД үкіметтік бағдарламасы бойынша «Almaty Contract Logistics» ірі логистикалық терминалы ашылды, оның жабдықталуы: – «А» санатты қоймалар; – уақытша сақтау қоймалары, мемлекеттік шекаралық пост және кедендік қойма; – контейнерлік алаң. Ұқсас терминалдар Хоргоста, Шымкент, Ақтау, Ақтөбе қалаларында салынуда. Қазіргі уақытта Қазақстанның барлық аймақтарында жүктерді терминалдық өңдеу және сақтау қызметтерін ұсынатын, шамамен 30 контейнерлік терминал және 5 мыңнан астам кіреберіс жолдар әрекет етеді. Жаңа темір жол желілерінің салынуымен қатар, Қазақстан Республикасының көліктік әлеуеті айтарлықтай күшейеді, бұл транзиттік тасымалдар көлемін 2 есе арттыруға және 36 млн. тоннаға дейін жеткізуге мүмкіндік береді. Қырғызстан Қырғызстанның перспективалық темір жол желілері: - Қытай – Қырғызстан – Өзбекстан темір жол торабын салу жобасы. Осы жоба тынық мұхитының порттарын Парсы шығанағымен, Еуропамен және Жерорта теңізімен байланыстыратын және Қырғызстан арқылы өтетін, Еуразиялық трансконтиненталдық темір жол торабын құру бойынша замануи кезеңде Қырғызстанның темір жол желілерін аймақтық дамыту тұрғысында қарастырылады. Қырғызстанның темір жолын дамытудың перспективалық жоспарына сәйкес, сонымен қатар келесі құрылыстар қарастырылады: - Қара-Кече – Арпа – 155 км - Арқа (Қырғызстан) – Қайрақұм (Тәжікстан) – 6 км Қырғызстанда елдің таулы бедеріне байланысты автомобиль көлігі жақсы дамыған. Негізгі автомобиль жолдары елдің солтүстігін және оңтүстігін Бішкек қаласы – Ош қаласы тас жолымен байланыстырады. Кейін тас жолы Сары-Таш елдімекені арқылы Қытай Халық Республикасы Торугарт шекарадағы өткізу бекеті бағытында, және Тәжікстанмен шекара – Қарамық өткізу бекеті бағытында өтеді. Қарамықтан жол Джергитал елдімекені арқылы Тәжікстан астанасы – Душанбе қаласына дейін бағыт алады. Сонымен қатар маңызды автомобиль жолдарына Қырғызстанның Баткент аймағын Тәжікстанның Исфара қаласымен байланыстыратын жолдарды жатқызу керек.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 44
Түркіменстан темір жолының пайдаланымдық ұзындығы 2012 жылдың басында 3 551 км құрады. Ұзақтығы 132 км құрайтын, ел үшін аса маңызды Теджен – Сарахс – Мешхед темір жол желісі салынды. Кейін, ұзақтығы 215 болатын жаңа Туркменабад – Атамырат торабы салынды. Бұл желі көршілес елдерге – Өзбекстанға, Тәжікстанға, Ауғанстанға тағы бір транзиттік дәліз ашты, нәтижесінде ол үш есе қысқарды. 2006 жылы ұзақтығы 540км болатын, Ашхабад - Қарақұм – Дашогуз темір жол желісі салынды, ол қысқа бағытпен екі ірі аймақты – Ахал және Дашогуз аймақтарын жалғады. 2009 жылы Атамырат қ. ауданында Әмудария өзені арқылы көпір салынды, көпір ұзындығы 1415 км. Көпір оң жағалауындағы темір жол желісін Туркменабад – Атамырат жаңа торабымен және елдің барлық темір жол желісін байланыстырды. 2014 жылы Түркіменстан Қазақстанмен және Иранмен бірлесе Өзен – Гызылгая – Берекет – Этрек-Горган темір жол желісін салды. Түркіменстан аумағы бойынша желінің жалпы ұзақтығы – 700,5 км.
Темір жолдың жалпы ұзақтығы 4,2 мың км, 1 мыңнан астам км электрлендірілген, жоспарда – 2 мың км. Өзбекстан темір жолы және инфрақұрылымдық объектілері жоғары стандарттарды сақтаумен құрылған. Өзбекстанда «Нукус – Мискен – Учкудук – Бухара» темір жол желісі салынды, ол Түркіменстан аумағында жүк тасымалдау кезінде тұрып қалулардың алдын алуға мүмкіндік берді. «Хайратон - Галаба (Ауғанстан)» темір жол буыны жоғары маңызға ие. Жолдарды салу және қайта құру аясында, Өзбекстанда 517 км автожол, 3 ірі көліктік айырым, сонымен қатар көпірлер және жол тораптары қайта құрылды. Өзбекстанда теңізге қол жетімділік болмағандықтан, әуе жолының қатынасы жүк тасымалдарында елеулі рөл атқарады, халықаралық тасымалдардағы олардың үлесі 4% құрайды. Навои қаласы әуежайының негізінде, Еуропаға, Үндістанға, Қытайға және Парсы шығанағының елдеріне жүк авиатасымалдарын біріктіретін, халықаралық мультимодальді логистика орталығы құрылды. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 45
1
Трейдинг» көліктік- экспедиторлық компаниясы Астана қ., Сейфуллин көш., 7, 27 кеңсе Тел.: +7 (7172) 23-88-61, 23-89-12, ұялы 8701-520-81-79. E-mail: office@daru-trans. kz Компания контейнерлерді жүктеуге-түсіруге арналған өзінің механикаландырылған базасымен, таралық-даналық жүктерді сақтауға арналған қоймалармен, ашық алаңдармен қамтылған: • ТМД, Балтық жағалауының елдері бойынша темір жол көлігімен жүктерді тасымалдау; • Жеке вагондарды ұсыну; • Жүк тасымалының құнын жедел есептеу; • Вагондардың тәулік бойы диспетчерлік бақылауы. 2
Алматы қ., Горная көш., 276а Tел.: +7 (727) 258 88 00, факс +7 (727) 258 81 17 www.tranko.kz • Жүктерді экспедициялау • Мұнай өнімдерін тасымалдау • Азық-түлік өнімдерін тасымалдау • Жүктердің контейнерлік тасымалы • Автокөліктерді тасымалдау • Жүк вагондарымен операциялар жүргізу
• Қаржылық қызметтер • Кедендік қызметтер және сақтандыру.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 46
№ Компания атауы, мекенжайлары, байланыс ақпараты Көрсетілетін қызметтер 3
(«GE Logistics» ЖШС) Атырау қ., Құлманов көш., 107, 5 кеңсе
Tел.: +7 (7122) 20 20 70, 20 25 70, факс +7 (7122) 20 20 77 E-mail: office@gelogistics. kz Қазақстанның , ТМД және ЕО елдерінің темір жолдары бойынша ішкі, экспорттық-импорттық және транзиттік тасымалдар бойынша көліктік экспедиция: – кез келген тағайындалған жерге шикі мұнайды, мұнай өнімдерін, сусымалы жүктерді жеткізу; – экспорттық, импорттық жүктерді кедендік ресімдеу; – вагондардың орналасуы бойынша ақпарат ұсыну; – негізгі және қосымша т.ж. тасымал жоспарларын ТМД және Балтық елдерінің темір жол әкімшіліктерімен (ҚТЖ, РТЖ, Укрзализниця және т.б.) келістіру; – жүк тасымалдау маршрутының логистикасы бойынша кеңестемелер; – қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді жалға т.ж. вагондарын ұсыну. 4
Алматы қ., Горная көш., 276а Tел.: +7 (727) 258 88 00 факс +7 (727) 258 81 17 www.tranko.kz • Экспорттық-импорттық және транзиттік тасымалдарға көліктік- экспедиторлық қызмет көрсету • Тасымалдарды ұйымдастыру бойынша кеңестемелер және тасымал құжаттарын ресімдеу • Тарифтерді есептеу және оңтайлы тасымалдар сұлбасын таңдау • Толайым мөлшерлемелер ұсыну • Икемді тарифтер ұсынумен, тасымалды және барлық жол маршруты бойынша кіреақы төлемдерін ресімдеу.
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 47
5
тобы Алматы қ., Амангелді көш., 59А, «Шар-Тас» БО Tел.: +7 (727) 267 64 00 E-mail: info@atasu.kz www.atasu.kz • Мультимодальді тасымалдар • Контейнерлік тасымалдар • Кедендік өкіл қызметтері • Қоймалық қызметтер • Ауыр салмақты жүктерді тасымалдау • Жүктерді сақтандыру • Меншікті логистикалық терминал • Меншікті жылжымалы құрам паркі • Жүкті алып жүру және қорғау • Жүкті шоғырландыру. 6
Алматы қ., Ескендіров көш., 5, «Шар-Тас» БО Tел.: +7 (727) 266 80 21, 266 80 23. E-mail: info@stl.kz www.stl.kz Қызмет түрі: көліктік-экспедиторлық қызметтер Тасымал түрі: темір жол, авто, авиа, мультимодальді тасымалдар; Жүктер түрі: коммерциялық жүктер. 7
LOGISTICS Алматы қ., Тимирязев көш., 42, 23 павильон, 106 кеңсе Tел.: +7 (727) 269 55 15 E-mail: info@aslogistics.kz www.aslogistics.kz Қызмет түрі: көліктік-экспедиторлық қызметтер Тасымал түрі: темір жол, авто, мультимодальді Жүктер түрі: габаритті, габаритті емес.
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 48
Қазақстан Республикасының вагондарды меншіктенуші-компаниялардың негізгі тізбесі Т/т № Вагондарды меншіктенушілер атауы Вагондар саны 1 «Казтемиртранс» АҚ 58631 2 «Исткомтранс» ЖШС 10704 3 «ТрансКом» ЖШС 8364 4 «GE Logisiics» ЖШС 3722 5 «Богатырь Транс» ЖШС 3332 6 «ОЛЖА» АҚ 1697 7 «Тенгизтрансгаз» АҚ 3069 8 «Petroleum» ЖШС 3247 9 «Транспортный Холдинг» ЖШС 1824 10 «МЭК Транссистема» ЖШС 2218 11 «PRO TRANS Logislics» ЖШС 2215 12 «ТексолТранс» ЖШС 2658 13 «Банк Развития» АҚ еншілес ұйымы «БРК-Лизинг» АҚ 1568
15 «Казцинк-ТемирТранс» ЖШС 1431
16 «ПетроКазахстан Транспортейшн Сервиссез» ЖШС 1029
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 49
1. 15.01.2015 жылғы № 001/1-НПФ-И Шартқа сәйкес Клиент Операторға келесі шарттарда вагондар операторының қызметтерін көрсетуге өтініш білдіреді: 1 Тасымалдау кезеңі қаңтар 2 Тасымал түрі 3 Жылжымалы құрам түрі Жабық, жоғарғы қақпақтармен 4 Жөнелту станциясы (станция атауы, темір жол, станция коды) Актобе КЗХ (667909) 5 Жеткізу станциясы (станция атауы, темір жол, станция коды) Сарахс (756905) Иран Ел коды 364 6 Жүк жөнелтуші (атауы, КҰЖЖ, мекенжайы, жүк жөнелтушінің 4-мәнді коды, байланыс ақпараты) «Фураж» ЖШС КҰЖЖ
Мекенжайы: Алматы қ. Наурызбай батыр к., кәсіпорын коды ХХХХ тел.ХХХХХХХ 7 Жүк қабылдаушы (атауы, КҰЖЖ, мекенжайы, жүк қабылдаушының 4-мәнді коды, байланыс ақпараты) Rooyesh Tegarat Kala Shargh Co.1000 Иран №713 Vakilabad Blvd 8
Өсімдік азықтары 9 ЖБТСТ/ГЖТ бойынша жүк кодтары 071025/23080090 10 Салмағы, тн 120 тонн 11 Мәлімделген вагондар саны, бірл. 2 12 Келісілген вагондар саны, бірл. 2 ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 50
ХЖҚК жүкқұжаты (беттік жағы)
ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 51 ХЖҚК жүкқұжаты (артқы жағы) ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 52
«П арсы шығанағы елдерінің (Иран, БАӘ), Моңғолияның, Ауғанстанның саудалық-көліктік желілері» тақырыбындағы нұсқамалық материалды дайындау кезінде келесі материалдар пайдаланылды: 1. «Орталық Азия және Ауғанстан арасында көлік пен логистиканы дамыту», Дөңгелек үстел, Ташкент қ. (03 желтоқсан 2013ж.). 2. Көлік және логистика бойынша семинар, Қырғызстан Бішкек қ. (18-20 желтоқсан 2014 жыл). 2. Аймақтық экономикалық ынтымақтастық бойынша жоба. «Көлік пен логистиканың Орталық Азиядағы сауданың дамуына әсері», 30 қазан 2014ж., Алматы қ. 3. Орталық Азия форумы USAID CENTRAL ASIA 29-30 қазан 2014ж.
4. Еуразиялық көліктік интеграция (ЕТИ-2014) жөніндегі халықаралық конференция, тақырыбы: «Жібек жолының» оралуы: Еуропа және Азия арасындағы саудалық көпірлер (12-13 қараша 2014ж).
5. Орталық Азия және Оңтүстік Азия арасындағы көлік және логистика: «Жаңа шарттар». Дөңгелек үстел, Алматы қ., 18-20 мамыр 2015ж. 6. «Темір жол көлігі туралы» ҚР заңы; 7. Тасымал үрдісін, жүктерді тасымалдаумен байланысты операцияларды жоспарлаудың, жүзеге асырудың, құжаттарды ресімдеудің және актілерді толтырудың, арнайы зерттеулерді және сараптамаларды жүргізудің ережелері және технологиялары. 8. 31.08.2004 жылғы №440-Ц жол президентінің м.а. бұйрығымен бекітілген тарифтік нұсқаулық (прейскурант (3 бөлім)) 9. Қазақстан Республикасының темір жол көлігінің қызметін реттейтін, басқа нормативтік-құқықтық актілер. ПАРСЫ ШЫҒАНАҒЫ ЕЛДЕРІНІҢ (ИРАН, БАӘ), МОҢҒОЛИЯНЫҢ, АУҒАНСТАННЫҢ САУДАЛЫҚ-КӨЛІКТІК ЖЕЛІЛЕРІ 53
ЭКСПОРТТАУШЫҒА КӨМЕК 54
тегін таратылады Кітапшаның таралымы 1000 дана сонымен қатар қазақ және орыс тілдерінде орналастырумен қоса «Карагандинское учебно-производственное предприятие общественного объединения «Казахское общество слепых» ЖШС типографиясында басып шығарылды Мекен-жайы: Қарағанды қ., Методическая көшесі, 19 т.: + 7 (721-2) 53-70-52, 53-70-58 Жазбалар үшін Document Outline
жүктеу/скачать 1,64 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|