Қазақстан Республикасының Президенті

Д.К.Куандыкова. В перспективе кафедра плани-

рует в данном направлении организацию и про-

ведение методико-пракических семинаров с при-

влечением коллег из колледжей, лицеев и школ 

города и области; внедрение в учебный процесс 

бинарных занятий.

Доцент Т.А.Ахметова, доцент Д.К.Куандыко-

ва,  доцент  Ж.Т.Кошанова,  ст.  преподаватели: 

Т.А.Саутова,  Д.Б.Сансызбаева  ежегодно  учас-

твуют в качестве членов жюри на городских и об-

ластных олимпиадах и конкурсах. 

Доцент К.М.Атыгаева, доцент Д.К.Куандыко-

ва, ст. преподаватели Т.А.Саутова, Б.И.Батырова 

являются  авторами  трехуровневой  программы 

по казахскому языку для сотрудников СКГУ им. 

М.Козыбаева. 

Большое внимание на кафедре уделяется про-

ведению  культурно-воспитательных  мероприя-

тий. Традиционными стали посещение резиден-

ции Абылай хана, историко-краеведческого му-

зея, театров.

Орыс тілі және әдебиеті кафедрасы · Кафедра русского языка и литературы 

147

қова.  Әдістемелік  бірлестіктің  отырыстарында 

қазақ  тілін  оқыту  әдістерінің  теориялық  және 

тәжірибелік аспектілері қарастырылады. Әдісте-

мелік бірлестіктің отырыстары шеберлік сыны-

бы,  дөңгелек үстел түрінде өтеді. Бірлестіктің ал-

дағы мақсаты – мектеп, лицей және колледж оқы-

тушыларын  тарту  арқылы  әдістемелік  семинар 

өткізу. Қала және облыс көлеміндегі тәжірибелі 

әдіскерлерді жұмылдыра отырып, тәжірибе алма-

су, сонымен қатар, оқу үрдісіне бинарлық сабақ-

тарды енгізу.  

Доценттер  Т.А.Ахметова,  Д.Қ.Қуандықова, 

Ж.Т.Қошанова,  аға  оқытушы    Т.А.Сауытова, 

Д.Б.Сансызбаева  жыл  сайын  қалалық  және  об-

лыстық олимпиадаларда, байқауларда әділ қазы 

мүшесі ретінде қатысады. 

Доценттер  К.М.Атығаева,  Д.Қ.Қуандықова, 

аға  оқытушылар  Т.А.Сауытова,  Б.Ы.Батырова 

М.Қозыбаев  атындағы  СҚМУ  қызметкерлеріне 

арналған қазақ тілінен үш деңгейлік бағдарлама-

ның авторлары болып табылады. 

Кафедрада  тәрбиелік  мәні  бар  мәдени  іс-

шараларды өткізуге аса көңіл бөлінеді. Абылай 

хан резиденциясы, тарихи-өлкетану мұражайы, 

театрларға апару дәстүрге айналды.

Герман филологиясы кафедрасы. Герман фило-

логиясы  кафедрасының  тарихы  шет  тілдер  ка-

федрасының  тарихымен  тығыз  байланысты. 

1972 жылы К.Д.Ушинский атындағы Петропавл 

педагогикалық институты тарих-филология фа-

культетінде  «Ағылшын  тілі,  ағылшын  тілі 

мұғалімі»  мамандығы  бойынша  ағылшын  тілі 

бөлімі ашылды. Алғашында студенттер саны 50 

адам  болып,  оларға  үш  оқытушы  білім  берді. 

Олар  Ленинград  мемлекеттік  университетінің 

түлегі,  филология  ғылымдарының  кандидаты 

М.А.Ильина,  АШТПИ    Жоғары  педагогикалық 

курс түлегі Е.П.Тетюхин және осы оқу орнының 

түлегі  Р.С.Әлжанова.  Кейін  оқытушылар  қата-

рын  Көкшетау  педагогикалық  институтының 

түлектері  В.Н.    Бушланов,  В.Б  Феденёв    және 

АШТПИ түлегі Н.Д.Шкарупа толықтырды. 

1973  жылы  тарих-филология  факультетінің 

құрамында  ағылшын  тілі  кафедрасы  ашылды. 

Оның  меңгерушісі  болып  Ильина  Маргарита 

Алексеевна тағайындалды.

Осы жылдар аралығында шет тілдері мен ағыл-

шын тілі кафедралары бір қосылып, бір бөлінді. 

1992 жылы барлық мамандықтар студенттеріне 

ағылшын тілі мен неміс тілі бойынша сабақ бе-

ретін шет тілдер кафедрасы мен ағылшын тілі ка-

федрасына бөлінді.  

Бірнеше жылдар бойы кафедрада келесі оқы-

тушылар жұмыс істеді: А.Т.Левкович, Д.К.Касе-

нова  (Байбусинова),  И.И.  Солоненко,  Л.В.Чер-

нышова, И.Т. Головина, Л.А.Головина – филоло-

гия  ғылымдарының  кандидаты;  В.  Гейнц,  Т.Н. 

Станович,   Г.В.Бабалова – филология ғылымда-

История кафедры германской филологии тес-

но связана с историей кафедры иностранных язы-

ков, в рамках которой в 1972 году на Историко-

Филологическом  факультете  Петропавловского 

Педагогиче ского  Института  (ППИ)  им. 

К.Д.Ушинского    было  открыто  отделение  ан-

глийского  языка      по  специа льно сти 

«Английский  язык  –  учитель  английского  язы-

ка».   Обучение первого  набора в количестве 50 

студентов осуществлялось   тремя преподавате-

лями по данной специальности:   Ильиной М.А. 

выпускницей Ленинградского государственного 

университета,  кандидатом  филологических  на-

ук, Тетюхиным Е.П. - выпускником Высших Пе-

дагогиче ских  Курсов  при  АПИИЯ    и 

Альжановай  Р.С. - выпускницей АПИИЯ. Впос-

ледствии к ним присоединились два выпускника 

Кокчетавского  Педагогического  Института  - 

Бушланов  В.Н.  и  Феденёв  В.Б.  и    выпускница   

АППИЯ Шкарупа Н.Д.

В 1973   было образовано   новое подразделе-

ние  в  составе  Историко-Филологического  фа-

культета – кафедра Английского языка, заведую-

щей  которой  ст ала  Ильина  Маргарит а 

Алексеевна. 

В течение этого времени неоднократно осуще-

ствлялось  слияние  и  разделение  кафедр  инос-

транных языков и   английского языка. В 1992 г. 

кафедра была разделена на     кафедру иностран-

ных языков, ведущих подготовку студентов всех 

специальностей   по   английскому   и немецкому 

языкам и на кафедру английского языка.

В течение многих лет в этот период на кафедре 

работали следующие преподаватели:    Левкович 

А.Т.,  Касенова  (Байбусинова)  Д.К.,  Солоненко 

И.И., Чернышова Л.В.,  Головина И.Т., Головина 

Л.А.- кандидат филологических наук,  В. Гейнц, 

Станович Т.Н.,  Бабалова Г.В.- доктор филологи-

ческих наук,  в данное время работает на кафедре 

английского языка,   г. Омск,     Е.А. Свиридова – 

доцент, кандидат филологических наук кафедры 

английского языка,  г. Омск,  Д.М. Верткин – пер-

вый  магистр  кафедры,  получивший  затем  сте-

пень  PhD  в  Ланкастерском  университете  в 

Англии,  Г.К Кенжебулатова – кандидат филоло-

гических  наук,  обучавшаяся  по  магистерской 

программе    в  одном  из  университетов  США,   

Н.В. Вертянкина  - кандидат филологических на-

ук,  М. Ермуканов, В.Б.Феденёв- кандидат фило-

логических наук, Косова Л.Б. – учитель высшей 

категории  первого  городского  общеобразова-

тельного лицея г. Петропавловска и др.

В 1994 году по инициативе   заведующей ка-

федрой  английского  языка  Н.Г.Семеновой  ка-

федра английского языка была преобразована в 

кафедру  германской  филологии.  В  этот  период 

были введены другие специальности:  « История 

и  немецкий  язык  »,  «  История  и  английский 

148

рының  докторы,  қазіргі  кезде  Омбы  қаласында 

ағылшын тілі кафедрасында жұмыс істейді; Е.А. 

Свиридова – филология ғылымдарының канди-

даты, доцент Омбы қаласында ағылшын тілі ка-

федрасында  жұмыс  істейді;  Д.М.  Верткин  – 

бірінші  кафедра магистрі, кейін ол  Англиядағы  

Ланкастерск университетінде білімін жалғасты-

рып, PhD дәрежесіне ие болды. Г.К. Кенжебола-

това  –  филология  ғылымдарының  кандидаты,   

АҚШ  университетінің  бірінде  магистрлік  бағ-

дарлама бойынша оқып жүр; Н.В.Вертянкина – 

ф и л ол о г и я   ғ ы л ы м д а р ы н ы ң   ка н д и д ат ы ,  

М.Ермұқанов, В.Б.Феденёв - филология ғылым-

дарының кандидаты, Л.Б.Косова Петропавл қала-

сының жалпы білім беретін бірінші лицейдің жо-

ғары санатты мұғалімі және т.б. 

1994 жылы ағылшын тілі кафедра-

сының  меңгерушісі    Н.Г.  Семенова-

ның  бастамасымен  ағылшын  тілі  ка-

федрасы  герман  филологиясы  болып 

өзгертілді. Осы кезде «Тарих және не-

міс тілі», «Тарих және ағылшын тілі» 

мамандықтары ашылды. 

1996 жылдан бастап әр жылдары  ка-

федраны   В.Б.Феденёв, Г.К Кенжебо-

латова,    Н.В.Вертянкина,  Е.П.  Тетю-

хин  басқарды. 

2005 жылдан кафедраны филология 

ғылымдарының  кандидаты,  доцент 

Кәкімова Майра Еренғайыпқызы бас-

қарады. Кафедра әр жылдары тарих-

филология  және  филология  факуль-

теттері құрамында болды.  ППИ-да не-

гізгі екі мамандық «Ағылшын тілі – орта мектеп 

мұғалімі» және «Шет тілі: екі шет тілі» бойынша 

жүргізілді.  1994-1998  жылдары  «Тарих  және 

ағылшын  тілі»  мамандығы  бойынша  мамандар 

даярлау жүргізілді. 1998 жылы «Шет тілі: екі шет 

тілі» мамандығы бойынша сырттай бөлім ашыл-

ды.            

язык».

 С 1996 года кафедрой руководили:   Феденёв 

В.Б.,  Кенжебулатова Г.К., Вертянкина Н. В., Те-

тюхин Е.П. 

С 2005 года и по настоящее время кафедру воз-

главляет доцент, кандидат филологических наук   

Какимова Майра Еренгаиповна.          Кафедра 

работала в составе факультетов, ко-

торые  меняли  свою  принадлеж-

ность и названия. Основными   спе-

циальностями,  по  которым  велась 

подготовка    в  ППИ,  являлись 

«Английский язык – учитель сред-

ней школы» и   «Иностранные язы-

ки:  два  иностранных  языка».  В 

1998-1994    велась  подготовка    по 

с п е ц и а л ь н о с т и   « И с т о р и я   и  

Английский язык». В 1998 году бы-

ло  открыто  заочное  отделение  по 

специальности «Иностранные язы-

ки: два иностранных языка».

В 2001-2008г.   велась подготовка   

по  специальности  «Иностранная 

Филология» (три выпуска). В 2000 

году   была введена специальность 

«Переводческое дело». С 2008 года 

по  инициативе  заведующей  кафедрой  Какимо-

вой М.Е. на кафедре была запущена программа 

обучения на казахском языке по педагогической 

специальности 5В011900(050119) – «Иностран-

ный язык: два иностранных языка», которая при-

звана  способствовать  созданию  благоприятной 

среды для развития казахского языка как госуда-

рственного.

С 2011года кафедра осуществляет подготовку 

магистрантов  по  специальности:  6№011900 

«Иностранный язык: два иностранных языка».

Обновление   приоритетных научных направ-

лений кафедры осуществляется в  изучении и ап-

робации  новых  образовательных  технологий  и 

методик  согласно    Концепции  развития  иноя-

зычного образования в республике Казахстан.     

Қазақ тілі сабағы · Занятие  по казахскому языку 

Қазақ тілі кафедрасы · Кафедра казахского языка

149

2001-2008 «Шет тілі филологиясы» (үш жыл 

қатарынан  түлектер)  мамандығы  бойынша  да-

йындық жүргізілді. 2000 жылы «Аударма ісі» ма-

мандығы енгізілді. 2008 жылдан кафедра меңге-

рушісі  М.Е  Кәкімованың  бастамасымен    қазақ 

т і л і н д е   « Ш е т   т і л і :   е к і   ш е т   т і л і »  

5В011900(050119) педагогикалық мамандығы бо-

йынша мамандар даярлау қолға алынды.  Бұл ма-

мандық мемлекеттік тіл,   қазақ тілінің дамуына 

қосылған мол үлес болды.

2011 жылдан бастап кафедра 6№011900 «Шет 

тілі:  екі  шет  тілі»  мамандығы  бойынша  маги-

стрлерді даярлауды жүзеге асырып келеді.

Кафедраның  ғылыми  бағытының  дамуы  Қа-

зақстан Республикасында шет тілін оқытуды да-

мытудың  Концепциясына  сәйкес  білім  берудің 

инновациялық  әдістемесі  мен  технологиясын 

зерттеу мен  қолдануға байланысты болып отыр.  

2006  жылдан  бері  кафедраға  оқытудың  дең-

гейлік  жобасы  мен  технологиясы  енгізілді.  Ол 

«Шет  тілін меңгеруде жалпы еуропалық құзіре-

ттілікке»    сәйкес  бағаланады.  Н.А.  Назарбаев-

тың тіл саясатын жандандыруда герман филоло-

гиясы гуманитарлық сала мен педагогика сала-

сында  жұмыс  істей  алатын  білікті  мамандарды 

даярлауға бар күшін салып келеді.  Кафедраның 

профессорлық-оқытушылар  құрамы  Британ 

білім Кеңесінің (British Council), Герман акаде-

миялық  агенттігінің  студенттермен  алмасу  бағ-

дарламаларында  (DAAD),  Гете-институты 

(Goethe  Institute)  мен  Зерттеу  және  алмасу  бо-

йынша халықаралық комитеттің (IREX) әр түрлі 

зерттеу-білім  жобаларында  және  ғылыми-

практикалық семинарларына   және т.б. бағдар-

ламаларына белсене қатысады.

Кафедра  оқытушылары  М.Е.Кәкімова, 

Е.П.Тетюхин,  А.Т.Федорова  Кембридж  универ-

ситеті сертификатының иегерлері.  Л.И. Иванова 

Британ Кеңесі сертификатына,  Қ.Б. Нұрғалиева 

Гете-институтының  сертификатына  ие  болды. 

В.Н. Бушланов 30 жылдан астам уақыт ағылшын 

тілінің фонетикасынан сабақ беріп келеді. 

Кафедра  доценті    Е.П.  Тетюхин  ACCELS 

«Ехсеііепсе  in  Teaching  English  and  American 

Studies»  бағдарламасының  жеңімпазы  атанды. 

2006 жылы ол JFDP бағдарламасының жеңімпа-

зы  атанып,  АҚШ  университетінде    өтетін  се-

минарға қатысуға мүмкіншілік алды. 2011 жылы 

қарашада  Е.П.  Тетюхин  Маноадағы  (Гонолулу, 

Гаваи,  АҚШ)  Гавай  университеті  жанындағы 

мүгедектер мәселесін зерттейтін орталықта қыс-

қа мерзімді тәлімгерліктен өтті.   2012 жылы қаң-

тарда    интервьюден  табысты  өтіп,  «Fulbright 

Visiting Scholar Program» бағдарламасының же-

ңімпазы  атанды,  Қазақстан  Республикасы  Тәу-

елсіздігінің 10 жылдығына, 20 жылдығына орай   

үкіметтік марапаттары бар. Кафедраның аға оқы-

тушысы, филология ғылымдарының кандидаты 

С 2006 года на кафедре введена уровневая мо-

дель обучения,  технология обучения и оценива-

ния  которой  проводится  согласно  «Общеевро-

пейским  компетенциям  владения  иностранным 

языкам». Претворяя в жизнь языковую политику 

Н.А. Назарбаева, кафедра «Германская филоло-

гия»,  уделяет  особое  внимание  в  деятельности 

по  подготовке  специалистов-билингвов,  при-

званных работать в гуманитарной и педагогичес-

кой  сферах  казахстанского  общества.    Они  ак-

тивно  участвуют  в  различных  международных 

образовательных программах, конференциях, ме-

тодических семинарах различного уровня: Бри-

танского  Совета  по  образованию  (British 

Council), Германского академического агентства 

по  обменным  программам  (DAAD),  Гете-

института  (Goethe  Institute)  и  Международного 

комитета по исследовательским и обменным про-

граммам (IREX) мн. др. 

Преподаватели  кафедры  Е.П.Тетюхин, 

М.Е.Какимова, А.Т. Федорова являются облада-

телями  сертификатов  Кембриджского  универ-

ситета (Cambridge University). Преподаватель  ка-

федры Л.И. Иванова имеет сертификат Британ-

ского  Совета,  преподаватель  К.Б.Нургалиева  - 

сертификат  Гете-института.  В.Н.Бушланов  бо-

лее 30 лет преподает фонетику английского язы-

ка. 

Доцент кафедры  Е.П.Тетюхин стал победите-

лем программы ACCELS "Ехсellence in Teaching 

English  and  American  Studies”.  В  2006  году  он 

стал  победителем  программы  JFDP  и  получил 

право на прохождение стажировки в университе-

те США. В ноябре  2011года Е.П.Тетюхин   про-

шел кратковременную стажировку в Центре по 

изучению  проблем  инвалидов  при  Гавайском 

университете в Маноа (Гонолулу, Гаваи, США).   

В январе 2012   он успешно прошел интервью и 

стал финалистом программы  «Fulbright Visiting 

Scholar Program», имеет правительственные  на-

грады в честь 10-летия и 20-летия Независимос-

ти   Республики Казахстан. Старший преподава-

тель  кафедры,  кандидат  филологических  наук 

Е.Ю.  Пузиков  -  победитель    конкурса  по  про-

граммы  JFDP в 2012 году, проходит стажировку  

в  Америке.    Выпускница  и    преподаватель  ка-

федры «Германская филология» Е.Г Гертнер при-

няла участие в программе Германского образова-

тельно-информационного центра BIZ, принима-

ла участие в Международном форуме преподава-

телей  немецкого  языка,  проводимом  в  городе 

Москва. К.А. Турсунбаева- магистр филологии,   

выпускница и  преподаватель кафедры успешно 

прошла  программу  дистанционного  обучения 

Колледжа  Льюиса  и  Кларка  (Lewis  &  Clark 

College)   «Использование ресурсов сети Интер-

нет  на  уроке»  (Integrating  the  Internet  into 

Classroom),  имеет  сертификат  по  линии  пос-

150

Е.Ю.Пузиков  JFDP  бағдарламасының  жеңімпа-

зы, 2012 жылы Америкада машықтандырудан өт-

уде.  «Герман  филологиясы»  кафедрасының 

түлегі, әрі оқытушысы Е.Г. Гертнер BIZ Герман 

білім-ақпарат  орталығының  бағдарламасына 

және Мәскеу қаласында өткізілген неміс тілі оқы-

тушыларының  халықаралық  форумына  қатыс-

ты.  К.А.Тұрсынбаева  филология  магистрі,  ка-

федраның  түлегі,  әрі  оқытушысы,  Льюис  және 

Кларк колледжінің (Lewis & Clark College) «Са-

бақта Интернет желісінің ресурстарын қолдану» 

(Integrating  the  Internet  into  Classroom)  тақыры-

бында    қашықтықтан  оқыту  бағдарламасынан 

сәтті өтті. 

Кафедрада дәстүрлі түрде «Қазіргі лингвисти-

каның  өзекті  мәселелері»  тақырыбында  ғылы-

ми-әдістемелік семинар өткізіліп тұрады, оның 

жетекшісі  филология  ғылымдарының  кандида-

ты, доцент Е.П.Тетюхин. 

Институт қабырғасында студенттер тек акаде-

миялық  дайындықтан  өтіп  қана  қоймайды. 

Бірнеше тілді білетін тұлғаны қалып-

тастыруда  лингвистикалық  дағдыла-

рын  жүзеге  асырумен  қатар,  басқа 

елдің  мәдениеті,  салт-дәстүрімен  та-

нысады,  танымдары  мен  көзқараст-

ары  дамиды.  Студенттердің    «Бола-

шақ», IREX, DAAD халықаралық ал-

масу бағдарламалары мен әртүрлі ша-

раларға белсенді түрде қатысады.

Кафедра студенттері үнемі шет тілі 

бойынша республикалық олимпиада-

ға қатысып,  жүлделі орындарға ие бо-

л ы п   ж ү р   ( А . Е .   А б д р и м о в а ,  

А . Е . Қ а с ы м о в а ,   У. Ты р т ы ш н а я ,  

А.Хомутовский, Д.Какпенова, А Мол-

дахметова, А.Балацкий ). 

 Түлектер Қазақстанның көптеген қалаларын-

да,  Ресей,  Англия,  Қытай,  Оңтүстік  Африка, 

Франция, Голландия, Германия және т.б. мемле-

кеттерде  жұмыс  істейді.  Олардың  көбі  Қазақ-

стандағы  АҚШ,  Ұлыбритания  елшіліктерінде, 

KIMEP, АҚШ, Англия, Ресей Федерациясы, Қы-

тай, Франция, Германия университеттерінде, әр 

түрлі  шет  ел  компанияларында,  мектептерде, 

ольства США. 

Традиционными на кафедре стали проведение 

научно-методологического  семинара  на  тему: 

«Актуальные  проблемы  современной  лингвис-

тики», руководителем, которого является канди-

дат  филологических  наук,  доцент  кафедры 

Е.П.Тетюхин. 

Жизнь студентов в стенах института не огра-

ничивается  академической  подготов-

кой. Формированию полиязыковой лич-

ности способствует не только соверше-

нствование  лингвистических  навыков, 

но и постижение культуры другого наро-

да  через  знакомство  с  его  обычаями  и 

традициями.  Мобильность  студентов 

развивается  посредством  их  активного   

участия  в  различных    мероприятиях, 

международных обменных программах 

«Болашак», IREX. DAAD  и др.

  Студенты  кафедры  постоянно  учас-

твуют  в  республиканских  олимпиадах 

по иносраннным языкам и неоднократ-

но занимают призовые места.

Выпускники  кафедры  успешно  работают  во 

многих городах Казахстана, России, Англии, Ки-

тая, Южной Африки, Франции, Голландии, Гер-

мании  и  др.  Многие  из  них  работают  в  пос-

ольствах США, Великобритании в   Казахстане, 

KIMEP,  университетах  США,  Англии,  Россий-

ской Федерации, Китая, Франции, Германии, раз-

личных  иностранных  компаниях,  школах,  гим-

назиях, лицеях ведущих вузах Казахстана, ближ-

него и дальнего зарубежья. 

Коллектив  кафедры  -  молодой,  перспектив-

ный коллектив, лингво-компетентный для кото-

рой характерно добросовестное отношение к ра-

боте, высокая требовательность к себе, мобиль-

ность,  творческая  инициатива,  дружеская  под-

держка, стремление реализовать возможности в 

качественной подготовке студентов.  

 Все это позволяет с оптимизмом смотреть на 

будущее кафедры «Германская филология». 

Кафедра   русского   языка   и   литературы   яв-

ляется   одной   из   ведущих  кафедр универси-

Практикалық сабақ · Практическое занятие

151

гимназияларда,  лицейлерде,  Қазақстанның  же-

текші оқу орындарында, алыс және жақын шет 

елдерде қызмет етеді. 

Кафедра ұжымының құрамы   - жас, келешегі 

зор. Кафедра  оқытушылары жұмысқа аса жауап-

кершілікпен қарайды, өздеріне деген талаптары 

мықты,  шығармашылыққа  әуес,    бастамашыл, 

бір-бірін қолдайды, студенттерге сапалы білім бе-

руде алдарына жан салмайды. Осы ерекшеліктер 

«Герман филологиясы» кафедрасының болаша-

ғына зор үмітпен қарауға мүмкіндік береді. 

Орыс тілі мен әдебиеті. Орыс тілі мен әдебиеті 

кафедрасы университеттің алдыңғы қатарлы ка-

федраларының бірі. Оның тарихы 1937 жылдан 

басталады. Әр кезде мұнда профессор И. А. Фи-

гуровский, Н. С. Рыжков, А. Е. Бескровный, Д. В. 

Уткин,   Г. С. Варлакова, М. Н. Горбачева сынды 

доценттер жұмыс істеді. Орыс тілі кафедрасын 

ұзақ жылдар бойы тіл білімінің мықты маманы 

ретінде Н. С. Рыжков басқарды. 1956 жылдан әде-

биет  кафедрасында  өз  қызметін  жас  маман 

А.Е.Синеруков  бастады,  ол  көп  жылдар  бойы 

осы  кафедраға  басшылық  жасап,  2004  жылға 

дейін доцент болып жұмыс істеді. Ол кеңес әде-

биетінде дарынды шешен, жан-жақты ғалым ре-

тінде танылды.   70-жылдары орыс тілі кафедра-

сын доцент Г.С.Варлакова, ал   әдебиет кафедра-

сын Т.А.Рот басқарды. 1997 жылы орыс тілі мен 

әдебиеті  кафедрасы  біріктірілді.  25  жыл  бойы 

орыс тілі кафедрасының, 1997 жылдан орыс тілі 

мен әдебиеті кафедрасын профессор З.П.Табако-

ва басқарып келеді.   

Орыс  тілі  мен  әдебиеті    кафедрасында 

П.С.Слухаевскийдің жарты ғасырдан астам қыз-

мет етті. 20 жыл бойы кафедрада лаборант қыз-

метін И.В. Бабина мен Л.А. Лузанова атқарып ке-

леді.  Олардың  жасаған  еңбектері  мен  студент-

терге деген жылы көзқарасы   кафедра ұжымын-

да достық қарым-қатынас орнатуға әрекет етеді.

Соңғы  үш  жылда  З.П.Табакова  –  1994  ж., 

Л.А.Капитанова – 1996 ж., Л.А.Крылова – 2001 

ж.  докторлық  диссертация  қорғады.  Кафедрада 

магистратура  мен  аспирантура  ашылды.  Про-

фессор  З.П.Табакованың  жетекшілігімен    Е. 

А.Твердохлебова, Е. В. Сабиева, И. В. Оспанова, 

Л.  А.  Бочкова,    Ж.  К.  Дәрібаева  орыс  тілінен, 

С.С.Ағыбаева,  О.В.Васильева,  С.М.Романенко 

орыс әдебиетінен кандидаттық дисертация қор-

ғады. Филология ғылымдарының докторы, про-

фессор  З.П.Табакованың  бастамасымен  СҚМУ 

негізінде «Орыс тілі» мамандығы бойынша кан-

дидаттық   диссертация қорғау бойынша   Кеңес 

құрылды. Аймақтық кеңестің жұмысына Қазақ-

стан мен Ресейдің әр түрлі жоғары оқу орында-

рынан  ғалымдар қатысты.

З.  П.Табакованың  ғылыми  мектебі  елімізге 

және шет елдерге кеңінен таныс. Осы және басқа 

да  ғылыми  жетістіктері  үшін  ғалымның  есімі 

тета. Её история начинается   c 1937 года.  За про-

шедшие  годы  на  кафедре  работали  прекрасные 

учёные:  проф.  И.А.  Фигуровский  и  доценты: 

Н.С.Рыжков,  А.Е.Бескровный,  Д.В.Уткин, 

Г.С.Варлакова, М.Н.Горбачёва и многие другие. 

Одним из первых заведующих кафедрой русско-

го языка долгое время был доцент Н.С.Рыжков – 

человек  всесторонней  лингвистической  эруди-

ции.  С  1956  года  на  кафедре  литературы  начал 

свою  деятельность  молодой  преподаватель 

А.Е.Синеруков,  который  впоследствии  многие 

годы возглавлял эту кафедру, а затем работал до-

центом до 2004 г. Страстный оратор, широко эру-

дированный ученый, он был лучшим специалис-

том по  советской литературе. В 70-е годы кафед-

рой русского языка руководила доцент Г.С.Вар-

лакова, а кафедрой литературы –  доцент Т.А.Рот. 

В 1997 году произошло объединение кафедр рус-

ского языка и литературы. В течение 25 лет зав. 

кафедрой русского языка,   а с 1997 – кафедрой 

русского  языка  и  литературы  руководит  проф. 

З.П.Табакова.

Полвека проработал на кафедре русского язы-

ка  и  литературы    старший  преподаватель 

П.С.Слухаевский. Более 20 лет работают на ка-

федре  лаборанты  И.В.Бабина  и  Л.А.Лузанова. 

Их  добросовестный  труд,  доброе  отношение  к 

студентам  способствуют  созданию  деловых  и 

доброжелательных  отношений  в  дружном  кол-

лективе кафедры.

За последние годы на кафедре защищены 3 док-

торские диссертации: в 1994 г. – З.П.Табаковой, в 

1996  г.  –  Л.А.Капитановой,  в  2001  г.  – 

Л.А.Крыловой. При кафедре открыты магистра-

тура  и  аспирантура.  Под  руководством  проф. 

З.П.Табаковой  защитили  кандидатские  диссер-

тации  по  русскому  языку  Е.А.Твердохлебова, 

Е.В.Сабиева,  И.В.Оспанова,  Л.А.Бочкова,   

Ж.К.Дарбаева,  О.В.Макарова,  О.А.Сараева, 

С.В.Мисяченко,  Сегизбаева  К.К.,  Баяхметова 

А.С., Сиривля М.А.. В этот же период кандидат-

ские  диссертации  по  литературе  защитили 

С.С.Агибаева, О.В.Васильева, С.М.Романенко. 

В 2000 г. на базе СКГУ по инициативе профес-

сора, доктора филологических наук З.П.Табако-

вой  был  открыт  совет  по  защите  кандидатских 

диссертаций по специальности «Русский язык». 

В работе регионального совета принимали учас-

тие учёные из разных вузов Казахстана и России. 

Научная школа профессора З.П.Табаковой хо-

рошо известна не только в Казахстане, но и за ру-

бежом.  Сведения  о  научной  деятельности 

З.П.Табаковой помещены в международной эн-

циклопедии «Кто есть кто в современной русис-

тике», изданной в 1994 г. в Хельсинки, а также в 

республиканской  и  областной  энциклопедиях, 

рассказывающих  о  выдающихся  людях  нашего 

региона. За большой вклад в образование и науку 

152

1994 жылы Хельсинки қаласында басылып шық-

қан  «Қазіргі  орыс  тілінің  көрнекті  зерттеуш-

ілері»  энциклопедиясына  енгізілген.  З.П.  Таба-

кованың  ғылым  мен  білімге  зор  үлес  қосқаны 

үшін ректордың, облыс әкімінің құрмет грамота-

ларымен марапатталған, Қазақстан Республика-

сының  білім  беру  саласындағы  мінсіз  қызметі 

үшін  «Қазақстан  Республикасының  білім  беру 

ісінің  үздігі»,  «Қазақстан  Республикасының 

құрметті қызметкері» төсбелгілерінің, «Еңбек ар-

дагері», «Абыройлы қызметі үшін», «Қазақстан 

Республикасы Тәуелсіздігінің 20 жылдығы» ме-

дальдарының иегері. З.П. Табакова Солтүстік Қа-

зақстан облысының құрметті азаматы.  

Ф и л о л о г и я   ғ ы л ы м д а р ы н ы ң   д о к т о р ы  

Л.А.Крылова  орыс  әдебиетін  мәдениеттану 

тұрғысында  зерттеп  келеді.  Л.А.  Крылова  мек-

тептермен тығыз байланыста жұмыс істейді, сту-

денттерге  арнапе  ашық  сабақтар  өткізеді.  «Қа-

зақстан  Республикасының  оқу-ағарту  ісінің 

үздігі» төсбелгісімен,  облыс әкімінің құрмет гра-

мотасымен, «Қазақстан Республикасы ғылымы-

ның дамуына үлес қосқаны үшін» төсбелгісімен 

марапатталған.

Осы кафедрадан тәлім алған алтын студенттер 

аймақтық, республикалық және халықаралық ғы-

лыми конференцияларға, пән олимпиадаларына 

қатысып,  жүлделі  орындарды  иеленуде.  Фило-

лог студенттер мен журналистер қызықты және 

мазмұнды жұмыстармен айналысады. «Лингва-

шоу», «Русская масленица», «Земля людей – зем-

ля  языков»  мерекелерін  өткізу  дәстүрге  айнал-

ған.  «Русская масленица» мерекесін тойлау уни-

верситетте  факультеттер  арасындағы    жарыс 

түрінде  өткізіледі.  Филолог-студенттер  бірінші 

орынды ешкімге берген емес, оларға бірнеше рет 

бас жүлде берілді.  

проф. З.П. Табакова награждена почетными гра-

мотами ректора, акима области, нагрудным знач-

ком «Отличник образования Республики Казах-

стан»; за особые заслуги в области образования 

Республики  Казахстан  награждена  нагрудным 

знаком  «Почетный  работник  образования  Рес-

публики Казахстан»; медалями «Ветеран труда», 

«За  доблестный  труд»,  «20  лет  Независимости 

Республики  Казахстан».  З.П.Табакова  является 

Почетным  гражданином  Северо-Казахстанской 

области.

Доктор педагогических наук Л.А.Крылова ра-

ботает по проблеме изучения русской литерату-

ры в культурологическом аспекте. Л.А. Крылова 

имеет тесную связь со школой, проводит для сту-

дентов открытые уроки. Награждена нагрудным 

значком «Отличник просвещения Республики Ка-

захстан» и Почетной грамотой акима области, на-

граждена нагрудным знаком «За заслуги в разви-

тии науки Республики Казахстан».

Студенты филологических специальностей ак-

тивно участвуют в региональных,  республикан-

ских  и  международных  научно-практических 

конференциях,  предметных  олимпиадах,  зани-

мая призовые места. Студенты – филологи и жур-

налисты  –  живут  интересно  и  содержательно. 

Стали  традиционными  праздники:  «Лингва-

шоу», «Русская масленица», «Земля людей – зем-

ля языков». Праздник «Русская масленица» про-

водится  в  университете  в  форме  соревнования 

между  факультетами.  Студенты-филологи  ни 

разу  не  уступили  первого  места,  неоднократно   

им  присуждался гран-при.

«Ни  дня  без  строчки!»  –  такова  первая  запо-

ведь студента, готовящегося стать журналистом. 

Будущие журналисты сами издают газету «Пара-

сат», готовят передачи на одноименной телесту-

Қазақстан халықтарының бірлігі күні · День единства народа Казахстана.

153

Орыс  тілі  мен  әдебиетінен  2005  жылы 

өткізілген  республикалық  олимпиаданың 

жүлдегері атанды, ал 2007 жылы Павлодар қала-

сында өткен   республикалық олимпиадада сту-

дент-филологтар командасы І орынға ие болды. 

2011 жылы орыс тілі мен әдебиетінен ММУ фи-

лиалында (Астана қ.) өткен республикалық олим-

пиадада  студент-филологтар командасы ІІ орын 

иеленді,    студент  А.  Миронова  олимпиадада  І 

орын алса, студент И. Яркович ІІІ орынға ие бол-

ды. 

Университеттің  «Парасат»  телестудиясының 

хабарларын  екі  тілде  дайындап,  осы  аттас  сту-

денттер  газетін  ай  сайын  көркем  безендіріп, 

мәнді  де  сәнді  етіп  шығарып  тарататын  инсти-

туттағы  «Журналистика»  мамандығының  сту-

денттері  екенін  мақтанышпен  айтуға  болады. 

«Журналистика» мамандығының түлектері Пет-

ропавл мен Қазақстан, Ресей қалаларының теле-

арналарында, газет редакцияларында  жемісті ең-

бек  етіп  келеді.  Біздің  түлектер  Алматы  және 

Астана қалаларында  жұмыс істейді.  Алматыда  

31  арнада,    КТК  арнасында  –  Роман 

Александров; Константин Жирнов «Человек и за-

кон»  бағдарламасында,  Щеголенко  Аннаны 

«ТВ-Центр» мәскеулік арнасында кездестіреміз. 

Кафедра құрылғаннан бері 5 мың филолог пен  

журналист  даярлап  шығарды.  Көрнекті  ақын, 

әдеби-көркем «Провинция» журналының редак-

торы Владимир Георгиевич Шестериковтың қа-

ламынан туған көркем шығармалар көпке мәлім. 

Олар:  «Катер  на  Ишиме»,  «Лиловые  снега», 

«Второе  зрение»  және  т.б.    Осындай  көрнекті 

тұлғалардың  бірі  –  педагог,  журналист  әрі  су-

ретші Василий Петрович Манзя деген түлегіміз. 

Педагогикалық  біліммен  қатар,  суретшілік 

білімі бар. «За околицей»   лирикалық миниатю-

ра жинағының авторы.                                                                                                                                        

Орыс тілі мен әдебиеті оқытушыларының ха-

лықаралық қауымдастығы 2006 жылы Елена Вик-

торовна Коноплеваны А.С.Пушкин атындағы ме-

дальмен марапаттады. 

                  Орыс  тілі  мен  әдебиеті  кафедрасы 

75жылдық    жолдан  өтіп,  өзінің  мүшеліне  жан-

жақты  дамыған,  білім  беру  ісі  мен  ғылыми 

жұмыстар жөнінде алға қойған міндеттерді абы-

роймен орындауға қабілетті дәрежеге жетіп от-

ыр. Бұл кафедра көптеген түлектерге ғалым және 

ақын болуды үйретті, білікті маман болуға жол 

ашты.  Қазіргі  кезде  кафедра  ең  қажетті  маман-

дарды,  яғни,  мұғалімдер,  журналистер,  газет 

тілшілерін даярлап шығаруда. 

Шет  тілдер  кафедрасы.  Шет  тілдер  кафедра-

сының тарихы бай және қызықты. 1955 жылы жо-

ғары оқу орындарында оқытылатын жалпы білім 

беретін пәндердің көлемін кеңейтуге байланыс-

ты шет тілі   (неміс тілі) пәні енгізілді. Шет тілі 

оқытушыларының  шағын    ұжымы  1957  жылға 

дии. Эти передачи еженедельно выходят в эфир 

на  областном  телеканале.  Выпускники  специ-

альности «Журналистика» работают во всех  ре-

дакциях газет и на всех ТВ-каналах города Пет-

ропавловска.  Наши  выпускники  работают  в 

Астане,  Алматы на 31 канале,  на канале КТК – 

Роман  Александров,  Константина  Жирнова  мы 

встречаем в Московской передаче «Человек и за-

кон», Щеголенко Анну – на московском канале 

«ТВ-Центр». 

За годы существования кафедрой подготовле-

но не менее 5 тысяч филологов и журналистов. 

Особую гордость кафедры заслужили многие вы-

пускники. 

Шестериков  Владимир  Георгиевич  писатель, 

поэт, член Союза писателей Казахстана, трижды 

лауреат премии Союза журналистов Казахстана. 

Автор книг: «Катер на Ишиме», «Лиловые сне-

га», «Второе зрение» и др. Манзя Василий Пет-

рович, журналист, художник,  автор сборника ли-

рических миниатюр «За околицей»  и  иллюстра-

ций к нему.                                                                                                                                               

Международная  ассоциация  преподавателей 

русского языка и литературы (МАПРЯЛ) награ-

дила  в  2006  г.  медалью  А.С.Пушкина  учителя-

филолога Е.В.Коноплёву. 

Кафедра русского языка и литературы будет от-

мечать своё 75-летие. За это время она помогла 

многим поколениям молодых найти себя. Помог-

ла  кому-то  стать  ученым,  кому-то  –  поэтом,  а 

большей  части  своих  питомцев  –прекрасными 

учителями русской     словесности.     В     настоя-

щее   время      кафедра   выпускает  специалис-

тов    самых  нужных  профессий:  учителей-

словесников и журналистов, газетчиков и теле-

визионщиков.

Кафедра иностранных языков имеет богатую 

и интересную историю. В 1955 году в связи с рас-

ширением  спектра  общеобразовательных  дис-

циплин в перечень предметов, изучаемых в вузе, 

был введен иностранный язык (немецкий). Не-

большой коллектив преподавателей иностранно-

го языка в составе пяти человек относился к ка-

федре русского языка до 1957 года. В 1958 г. была 

организована кафедра иностранных языков, кото-

рую возглавила преподаватель немецкого языка 

Е.Ф.Егорова. 

Расширение  преподавательского  состава  ка-

федры осуществлялось путем подготовки специ-

алистов  из  числа  выпускников  и  приглашения 

опытных учителей, которые стали позднее ква-

лифицированными  специалистами.  Среди  них 

М.А.Ильина, выпускница Ленинградского госу-

дарственного университета. После окончания ас-

пирантуры в Московском государственном уни-

верситете им. М.В.Ломоносова и защиты канди-

датской  диссертации  она  возглавила  коллектив 

кафедры и в течение ряда лет осуществляла руко-

154

дейін  орыс  тілі  кафедрасы  құрамында  болды. 

1958 жылы шет тілдері кафедрасы құрылды, оны 

неміс тілінің мұғалімі Е.Ф. Егорова басқарды. 

Кафедраның  оқытушылар  құрамын  кеңейту 

мақсатында  түлектер  тартылып,  тәжірибелі 

ұстаздар шақырылды. Кейін олар білікті маман-

дар атанды. Олардың ішінде, Ленинград мемле-

кеттік университетінің түлегі М.А. Ильина бар. 

Ол  М.В.Ломоносов  атындағы  Мәскеу  мемле-

кеттік  университетінің  аспирантурасын  аяқтап, 

кандидаттық диссертация қорғағаннан кейін, ка-

федра  ұжымын  басқарды.  Бірнеше 

жыл бойы кафедраның оқу және ғы-

лыми-зерттеу жұмысын жүзеге асыр-

ды.  Үш  онжылдық  бойы  көптеген 

атақты  ғалымдар  мен  дарынды 

ұстаздар  кафедра  меңгерушісі  қыз-

метін атқарды. Олардың ішінде, фи-

лология ғылымдарының кандидаты, 

КС Р О   ж а зу ш ы л а р   од а ғ ы н ы ң  

мүшесі, поэзия мен проза жанры бо-

йынша неміс тіліндегі жинақтардың 

авторы  В.К.Гейнц,  филология  ғы-

лымдарының кандидаты Н.Г. Семё-

нова,  доцент Л.Ф. Дик және т.б. Осы 

жылдар бойы шет тілі мен герман фи-

лологиясы  (бұрын ағылшын тілі ка-

федрасы деп аталған) кафедрасы қо-

сылған да, бөлінген де кездері бол-

ды.   Нәтижесінде 1992 жылы 1 маусымда жеке 

шет тілі кафедрасы ұйымдастырылды. 

1996  жылы  мамырда  екі  ЖОО-ның  қосылуы 

нәтижесінде  (Солтүстік  Қазақстан  мемлекеттік 

университеті мен Жоғары техникалық колледж) 

Солтүстік  Қазақстан  мемлекеттік  университеті 

құрылды. СҚУ мен ЖТК-ның шет тілдері кафед-

ралары қосылды. 2004 жылы тамызда шет тілдер 

кафедрасы Тіл және әдебиет институтының құра-

мына енді. Қазіргі кезде кафедраны Солтүстік Қа-

зақстан  университетінің  түлегі,  филология  ғы-

лымдарының  кандидаты,  доцент  И.А.Олькова 

басқарады. 

водство учебной и научно-исследовательской ра-

ботой на кафедре. На протяжении трёх десятиле-

тий на этом посту сменилось немало известных 

ученых, талантливых педагогов. Среди них кан-

дидат филологических наук, член Союза писате-

лей СССР, автор многих сборников поэтических 

и прозаических произведений на немецком язы-

ке  В.К.Гейнц,  кандидат  филологических  наук 

Н.Г.Семёнова, доцент Л.Ф.  Дик и другие. В тече-

ние  этого  времени  неоднократно  осуществля-

лось слияние и разделение кафедр иностранных 

языков  и  германской  филологии  (ранее  имено-

вавшейся кафедрой английского языка), и, нако-

нец, 1 июня 1992 г. была организована самостоя-

тельная  кафедра  иностранных  языков.  В  мае 

1996 г. в результате объединения двух вузов горо-

да (Северо-Казахстанского университета и Выс-

шего технического колледжа) в единое учебное 

заведение  –  Северо-Казахстанский 

государственный университет – про-

изошло  слияние  кафедр  иностран-

ных языков СКУ и ВТК в единую ка-

федру, а в августе 2004 года кафедра 

иностранных языков вошла в состав 

института языка и литературы. В на-

стоящее время   кафедру  возглавля-

ет  кандидат  филологических  наук, 

доцент  Олькова  И.А.,  выпускница 

Северо-Казахстанского университе-

та. 

Долгое  время  на  кафедре  труди-

лись такие высококвалифицирован-

ные  преподаватели  как  Е.В.Котова, 

выпускница  Горьковского  госуда-

рственного института иностранных 

языков; А.П.Варфоломеева, выпускница Тюмен-

ского  государственного  университета;  Л.С.Се-

лина, выпускница Омского педагогического ин-

ститута. Все они обучали не одно поколение сту-

дентов английскому и немецкому языкам. Почти 

два  десятилетия  преподавали  на  кафедре 

Неміс тілінің интербелсенді сабағы  

Интерактивное занятие по немецкому языку 

Институттағы Жаңа жыл · Новый год в институте 

155

Ұзақ жылдар бойы кафедрада жоғары білікті 

оқытушылар  жұмыс  істеді,  олардың  қатарында 

Горький  мемлекеттік  шет  тілдер  институты 

түлегі Е.В. Котова,   Түмен мемлекеттік универ-

ситетінің түлегі А.П. Варфоломеева, Омбы педа-

гогика  институтының  түлегі    Л.С.Селина.  Осы 

ұстаздар бірнеше ұрпаққа ағылшын тілі мен не-

міс тілін үйретті. Екі онжылдық бойы кафедрада 

Л.В. Яровая, И.И. Солоненко, И.Т. Головина, Т.Н. 

Станович және т.б. ұстаздар жемісті еңбек етті. 

Бірнеше  жылдар  бойы  кафедрада    М.  Тореза 

атындағы  Мәскеу  шет  тілдері  институтының 

түлегі Ф.Г.Епифанова қызмет атқарды. Ол – жоға-

ры    білікті  маман,  атақты  ғалым,  геология  бо-

йынша көптеген аудармалардың авторы. Соңғы 

кездері  шет  тілдері  кафедрасының  ұжымы  жас 

мамандармен  толықты.  27  оқытушы  жұмыс 

істейді, оның он үші аға оқытушы және бір до-

цент.  Кафедрада екі филология ғылымдарының 

кандидаты, С.С. Әубәкірова мен   И.А. Олькова 

жұмыс істейді. Оқытушылардың біліктілігін арт-

тыру  мақсатында  екі  әдістемелік  секция  неміс 

тілі мен ағылшын тілі жұмыс істейді. Әр секция-

ның  оқытушылары  сабақтарға  арналған  үл-

естірме  материалдарын  жасайды,  сырттай 

бөлімде оқитын студенттерге арналған курстың 

қашықтықтан  оқыту  нұсқасын  жасайды,  оқу 

үрдісіне оқытудың жаңа технологиясын енгізеді. 

Оқу үрдісінде сонымен қатар, мультимедиялық 

лингофон кешені,  Smart-Board интерактивті тақ-

тасы белсенді қолданылады. Оқытушылар элек-

тронды оқулықтар нұсқасын дайындап, оларды 

сабақтарында кеңінен қолданады. 

Оқытушылар  студенттер  мамандықтарының 

ерекшелігін  ескере  отырып,  әдістемелік  құрал-

дар мен оқу-әдістемелік құралдар дайындап, бас-

паға  ұсынады.  Неміс  тілінің  оқытушылары 

«Wiedergeburt» қоғамы және Гёте-институтымен 

тығыз қарым-қатынаста жұмыс істеп келеді.

Кафедра  оқытушылары  Еуропалық  одақ  пен 

АҚШ елі университеттерінің халықаралық алма-

су бағдарламаларына, сонымен қатар, білім беру 

бойынша  Британдық  кеңес  (British  Council)  се-

минарларына қатысады. Колумбия халықаралық 

университетінің Professionals International ағыл-

шын  тілі  мұғалімдерін  халықаралық  кәсіби 

түрде ұйымдастыру сертификаттарына ие. 

Кафедра  оқытушылары  жетекшілігімен    сту-

денттер ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізеді. 

Студенттер өздерінің ғылыми-зерттеу жұмыста-

рында әлеуметтік, тарихи, елтану және лингвис-

тикаға байланысты мәселелерді талқылайды. Ка-

федрада  дәстүрлі  түрде  мынадай  шаралар 

өткізіліп  тұрады:  мәнерлеп  оқу  байқауы,  «Не? 

Қайда?  Қашан?»,  елтанымдық  викториналар 

және т.б. шаралар. Кафедра оқытушылары оқу-

әдістемелік тәжірибелерімен бөлісу мақсатында 

қала  мен  облыс    мектептерінің  мұғалімдері 

Л.В.Яровая,  И.И.Солоненко,  И.Т.Головина, 

Т.Н.Станович и другие. В течение ряда лет тру-

дилась  на  кафедре    выпускница  московского 

Института  иностранных  языков  им.  М.Тореза 

Ф.Г.Епифанова  –  высококвалифицированный 

специалист, известный ученый, автор многих пе-

реводов  по геологии. За последнее время состав 

кафедры иностранного языка пополнился моло-

дыми специалистами. Из 27 членов кафедры - 13 

старших  преподавателей  и  один  доцент.  На  ка-

федре работают два кандидата филологических 

наук – Аубакирова С.С. и Олькова И.А. В целях 

повышения  квалификации  преподавателей  со-

зданы две методические секции: немецкого и ан-

глийского  языков.  Преподаватели  каждой  сек-

ции разрабатывают раздаточный материал для за-

нятий,  создают  дистанционные  версии  курсов 

для  студентов  заочного  отделения,  внедряют  в 

учебный  процесс  новые  технологии  обучения. 

Активно используется в учебном процессе муль-

тимедийный  лингафонный  комплекс  интерак-

тивная  доска  Smart-Board.  Преподаватели  ка-

федры разрабатывают электронные уроки, кото-

рые с успехом используются на занятиях.

Преподаватели разрабатывают и издают мето-

дические пособия,   учитывая специфику специ-

альностей студентов. Преподаватели немецкого 

языка  тесно  сотрудничают  с  обществом 

«Wiedergeburt»  и  Гёте-институтом.  Преподава-

тели  кафедры  участвуют  в  международных  об-

менных программах университетов стран Евро-

пейского союза и США, а также семинарах Бри-

танского  Совета  по  образованию  (British 

Council),  являются  обладателями  сертификатов 

международной  профессиональной  организа-

ции  учителей  английского  языка  Professionals 

International  (Колумбийского  международного 

университета). Под руководством   преподавате-

л е й   ка ф ед р ы   с туд е н т ы   в ед у т   н ау ч н о -

исследовательскую работу. Они поднимают воп-

росы  социального,  исторического,  страновед-

ческого и лингвистического характера,   прини-

мают участие в конкурсах студенческих научных 

проектов. На кафедре сложились традиции про-

ведения    внеаудиторных  мероприятий:  поэти-

ческий конкурс, игра «Что? Где? Когда?», стра-

новедческие викторины и др. Преподаватели ка-

федры  охотно  делятся  учебно-методическим 

опытом на мастер-классах для учителей школ го-

рода и области, а также преподавателей коллед-

жей  и  Военного  Института  ВВ  МВД  РК.  Они 

одними из первых начали использовать в процес-

се   вузовского преподавания элементы интерак-

тивных технологий обучения. 

Для  подготовки  квалифицированных  кадров 

по казахскому языку и казахской литературе в Се-

верном  регионе  в  1989  году  на  историко-

филологическом  факультете  Петропавловского 

156

үшін,  сонымен  қатар,  колледж  бен  ҚР  ІІД  ҚК 

Әскери  институты  оқытушылары  үшін    ше-

берлік  сыныптарын  өткізеді.  Олар  жоғары  оқу 

орнының оқу үрдісінде алғашқы болып, оқыту-

дың  интерактивті  технологиясы  элементтерін 

енгізді. 

Қазақ филологиясы кафедрасы. Қазақ тілі мен 

әдебиетінен біліктілігі жоғары мамандар дайын-

дау үшін Солтүстік аймақта 1989 жылы Петро-

павл  педагогикалық  институтының  тарих-

филология факультетінде «Қазақ тілі мен әдеби-

еті» мамандығы ашылды. 1991 жылы қазақ фило-

логиясы кафедрасы құрылып, оның меңгерушісі 

ретінде  педагогика  ғылымдарының  кандидаты, 

доцент К.М.Атығаева тағайындалды.. Дәріс оқу 

үшін  кафедраға  атақты  ақындар  З.Әкімжанов, 

Ш.Ма лдыбаев,  педагогт ар  Ә.Искакова, 

О.Нұрмұқанов, Р.Таженова шақырылды. Кафед-

ра құрамы Көкшетау педагогикалық институты-

ның түлектері  Г.Әлиева, Г. Синбаева, Семей пе-

дагогикалық институтының түлегі Ж.Таласпае-

вамен толықты. 

1993  жылы  «Оқуы  орыс  тілінде  жүргізілетін 

мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті» маманды-

ғы бойынша алғашқы түлектер білім алып шық-

ты. 1994 жылы «Қазақ тілі мен әдебиеті» маман-

дығы ашылды. 

1995 жылы кафедра меңгерушісінің қызметіне 

педагогика ғылымдарының кандидаты,   доцент 

М.Ғ. Ғабдулина тағайындалды. Кафедра штатын 

білікті мамандармен қамтамасыз ету мен оқыты-

латын  пәндердің  ғылыми-әдістемелік  деңгейін 

жоғарылату  мәселесі  көзделді.  Мемлекеттік 

тілде  алғаш  рет  доцент  М.Ғ.Ғабдулинаның  да-

йындауымен «Қазақ тілінен тест тапсырмалары» 

жинағы шықты. Кафедрада алғаш рет 1999 жы-

лы жас оқытушы Ж.С.Таласпаева «Ғ.Малдыбаев 

поэзиясындағы  көріктеуіш  құралдар»  тақыры-

бында кандидаттық диссертация қорғады. 

Студенттер мен оқытушыларды ғылыми және 

педагогического института была открыта специ-

альность «Казахский язык и литература». В 1991 

году была создана кафедра казахской филологии, 

заведующей  которой  стала  кандидат  педагоги-

ческих наук, доцент К.М.Атыгаева. Для чтения 

лекций  были  приглашены  известные  поэты 

3 . А к и м ж а н о в ,   Ш . М а л д ы б а е в ,   п ед а го г и  

А.Искакова, О.Нурмуканов, Р.Таженова. Состав 

кафедры  пополнился  выпускниками  Кокчетав-

ского  педагогического  института  Г.Алиевой, 

Г.Синбаевой,  выпускницей  Семипалатинского 

педагогического института Ж.Таласпаевой.

В 1993 году состоялся первый выпуск по спе-

циальности «Казахский язык и литература в шко-

лах с русским языком обучения» в 1994 году - по 

специальности «Казахский язык и литература». 

В 1995 году на должность заведующего кафед-

рой была назначена доцент, кандидат педагоги-

ческих наук М.Габдулина. Кафедре необходимо 

было пополнить штат квалифицированными кад-

рами,  повысить  научно-методический  уровень 

изучаемых  дисциплин.  Вышло  первое  методи-

ческое пособие на государственном языке «Тес-

товые задания по казахскому языку», подготов-

ленное доцентом М.Габдулиной. В 1999 г. моло-

дым преподавателем Ж.Таласпаевой была защи-

щена первая на кафедре кандидатская диссерта-

ция по теме: «Художественные средства поэзии 

Галыма Малдыбаева»

В целях обеспечения студентов и преподавате-

лей научной и методической литературы были из-

даны  учебно-методические  пособия  доцентов 

М.Габдулиной  «Фразеологизмдердің  лексика-

г р а м м ат и к а л ы қ   с и п ат ы » ,   Ж . К а д ы р о в а  

«Солтүстік өңірдегі ақындар щығармашылығы-

ның  жалғастығы»,  Ж.Таласпаевой  «Өлең  өрне-

ктері», Н.Смагуловой «Қазақ прозасындағы руха-

ни құндылық», М.Есматовой «Сөзжасамның тео-

риялық  мәселелері»,  Ж.Кулибековой  «Ғабитта-

ну».  В  связи  необходимостью  в    Северо-

Лингафон кабинетінде · В лингафонном кабинете 

157

әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету мақ-

сатында  доцент  М.Ғабдуллинаның  «Фразеоло-

гизмдердің  лексика-грамматикалық  сипаты», 

Ж.Қадыровтың «Солтүстік өңірдегі ақындар шы-

ғармашылығының жалғастығы», Ж. Таласпаева-

ның «Өлең өрнектері», Н. Смағұлованың «Қазақ 

прозасындағы рухани құндылық», М.Есматова-

ның  «Сөзжасамның теориялық мәселелері», Ж. 

Құлыбекованың  «Ғабиттану»  оқу-әдістемелік 

құралдары жарық көрді. Солтүстік Қазақстан об-

лысында мемлекекттік тілде іс жүргізуді енгізуді 

қамтамасыз ету үшін кафедра жанында қазақ тілі 

мен орыс тілін білетін студентерге екі жылдық ау-

дармашылар курсы ашылды, 

1999 жылы «Қазақ тілі мен әдебиеті, шет тілі» 

мамандығы ашылды. Осы жылы кафедра меңге-

рушісінің қызметіне филология ғылымдарының 

докторы, профессор Т.О. Есембеков тағайындал-

ды. Оның бастамасымен кафедра оқытушылары 

аспирантураға жіберілді, «Филология: қазақ фи-

лологиясы»,  ал  кейін,  «Журналистика»  маман-

дығы бойынша магистратура ашылды. 

2000 жылдан бастап кафедра меңгерушісінің 

қызметін филология ғылымдарының кандидаты, 

доцент Ж.С.Таласпаева атқарды. Кафедрада ғы-

лыми-зерттеу   жұмысы бойынша мәселе басты 

назарда болды. Мақсатты түрде жұмыс істеудің 

арқасында кандидаттық диссертациялар қорғал-

ды,  ғылыми  мақалалар  жарияланып,  ғылыми-

әдістемелік құралдар шыға бастады. Соңғы жыл-

дары Ж. Құлыбекова, Н. Смағұлова, М. Есмато-

ва, Г. Хамзина кандидаттық диссертация қорға-

ды. 

2001  жылы  қазақ  филологиясы  жанынан 

З.Тайшыбайұлының бастамасымен «Журналис-

тика» мамандығы ашылды. Қазақстан Республи-

касының  еңбегі  сіңген  қайраткері  З.Тайшыбай-

ұлы  инновациялық  технология  бойынша  оқу-

лықтар шығарғаны үшін А.Байтұрсынов атында-

ғы медальға ие болды.

2005 оқу жылынан бастап қазақ филологиясы 

кафедрасы меңгерушісінің қызметін филология 

ғылымдарының кандидаты, доцент   Ж.Т. Қады-

ров атқарып келеді. Қазіргі кезде жоғары білікті 

академиялық дәрежесі мен атағы бар мамандар 

студенттерге лекция оқиды. 

Кафедра  ұжымы  Қазақстанның  жетекші  оқу 

орындары: Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, Л.Н.Гу-

милев  атындағы  ЕҰУ,  Е.Бөкетов  атындағы 

ҚарМУ, Абай атындағы ҚазҰПУ-мен  ынтымақ-

тастықта жұмыс істейді. 

Кафедрада  М.Жұмабаев,  Ғ.Мүсірепов  және 

С.Мұқанов атындағы дәрісханалар бар. Студент-

тер  арнайы  пәндерді  оқуда  лингофонды-

мультимедиалық сыныпта жұмыс істейді, олар-

ды  оқытуда  мультимедиялық  кешен,  интерак-

тивті тақта белсенді түрде қолданылады. Кафед-

рада оқытушылардың біліктілігін арттыру мақ-

Казахстанской  области  ведения  делопроизво-

дства на двух языках, на базе кафедры организо-

вали  двухгодичные  курсы  подготовки  перевод-

чиков,  где  обучались  студенты,  владеющие  ка-

захским и русским языками.

В  1999  году  открылась  новая  специальность 

«Казахский  язык  и  литература,    иностранный 

язык». В этом же году на должность заведующе-

го кафедрой был назначен доктор филологичес-

ких наук Т.Есембеков. По его инициативе откры-

та магистратура по специальности «Филология: 

казахская  филология»,  а  позднее    —  по  специ-

альности «Журналистика». 

В 2000 году на должность заведующего кафед-

рой была назначена доцент, кандидат филологи-

ческих  наук  Ж.Таласпаева.  На  кафедре  была 

о п р е д е л е н а   п р о б л е м а т и к а   н а у ч н о -

исследовательской работы. Итогом целенаправ-

ленной работы стала защита кандидатских дис-

сертаций,  публикация  научных  статей,  научно-

методических разработок. Так, за последние го-

ды защищены кандидатские диссертации Ж.Ку-

либековой, Н.Смагуловой, М.Есматовой,  Г.Хам-

зиной. 

В 2001 году при кафедре казахской филологии 

под  руководством  профессора  З.Тайшибая  от-

крылась специальность «Журналистика». За со-

здание  учебников  по  инновационным  техноло-

гиям заслуженный   деятель   образования   Рес-

публики Казахстан З.Тайшибай был удостоен ме-

дали имени А.Байтурсынова.

С 2005 года кафедру возглавляет доцент, кан-

дидат филологических наук Ж.Кадыров. Сегод-

ня  на  кафедре  студентам  читают  лекции  высо-

коквалифицированные  специалисты,  имеющие 

академические звания и степени. Коллектив ка-

федры сотрудничает с ведущими вузами Казах-

стана:  КазНУ  имени  аль-Фараби,  ЕНУ  имени 

Л.Н. Гумилева, КазНПУ имени Абая, КарГУ име-

ни Е.Букетова. При кафедре оборудованы имен-

ные  аудитории  М.Жумабаева,  Г.Мусрепова  и 

С.Муканова.  Студенты  имеют  возможность  из-

учать специальные дисциплины в мультимедий-

ном лингафонном классе, использовать мульти-

медийный  комплекс,  интерактивную  доску.  А 

также созданы 3 секции: лингвистическое имени 

А.Байтурсынова и литературное имени М.Жума-

баева, журналистики имени С.Садвакасова  кото-

рыми  руководят  кандидаты  наук,  доценты 

М.Габдулина,  Ж.Кулибекова,  профессор  З.Тай-

шыбай,  где  рассматриваются  актуальные  про-

блемы казахского языкознания, литературоведе-

ния и журналистики. 

С 2004-2005 учебного года на специальность 

«Казахский язык и литература» начали     посту-

пать представители других национальностей, ко-

торые по окончании вуза успешно трудятся и вно-

сят  вклад в развитие государственного языка. За 

158

сатында   3 секция:   М.Жұмабаев атындағы әде-

биет  секциясы,  А.Байтұрсынов  атындағы  лин-

гвистикалық  секция,  С.Сәдуақасов  атындағы 

журналистика  секциясы  жұмыс  істейді.  Олар-

дың жетекшілері   ғылым кандидаттары мен до-

центтер  М.  Ғабдуллина,    Ж.  Құлыбекова,  про-

фессор  З.Тайшыбай.  Бірлестік  отырыстарында 

қазақ тіл білімі,  әдебиеттану,  журналистика  ғы-

лымының,    сонымен  қатар,  оқу  үрдісін  оңтай-

ландырудың өзекті мәселелері қарастырылады. 

2004-2005 оқу жылында «Қазақ тілі мен әде-

биеті» мамандығына өзге ұлт өкілдері де оқуға 

түсті.  Оларға  мемлекеттік  тілді  мең-

геруде көмек көрсетілді.      

Студенттер  оқу-педагогикалық 

және  өндірістік    тәжірибеден  қала 

мектептерінде өтеді. Тәжірибе кәсіби 

дағдыны  қалыптастыруға,  оқытуда 

интерактивті  әдістерді  қолдануды 

тәжірибелі  ұстаздардан  үйренуге 

мүмкіндік береді. 

Риддер  қаласында  республикалық 

форум шеңберінде өткен  «Тілі бірдің 

- тілегі бір» дебаттық турнирінде  «Қа-

зақ тілі мен әдебиеті» мамандығының 

студенті Т.Антипина алғыс хатпен ма-

рапатталды. 

2011-2012 оқу жылында 2-курс сту-

денті Мелихова Д. Астана қаласында 

өзге  тілді  ұлт  өкілдері  арасында   

өткен «Мемлекеттік тілді білу - пары-

зың» республикалық олимпиадасына 

қатысып,  ынталандыру  сыйлығына 

ие болды. Аталмыш курстың студенті 

А.Сафронова  Қазақстан  халықтары 

тілдерінің  ХІІІ  фестивалінде  СҚО-

ның  жастары  атынан  Елбасы  Н.На-

зарбаевпен телекөпір арқылы байла-

нысқа шықты. 

Біздің университетте «Парасат» те-

лестудиясы  жұмыс  істейді,  «Журна-

листика» мамандығында оқитын сту-

денттер  осы  телестудияда  жұмыс 

істейді.  Студия осызаманғы техника-

мен жабдықталған. Студенттер сабақ 

кезінде  облыстық  арна  эфиріне  шығатын  теле-

сюжеттер  дайындайды.  

Университетте ай сайын «Парасат» газеті шы-

ғып тұрады. «Студент өмірінен», «Айтайын де-

генім», «Бұл қалай?», «Мәселе» деген айдарлар-

да студенттер мақаласы жарияланып тұрады. 

Кафедра  оқытушыларының  жетекшілігімен 

студенттер ғылыми-зерттеу жұмыстарымен бел-

сенді түрде айналысады. Доценттер Ж.С.Талас-

паева, Н.Қ.Смағұлованың жетекшілігімен Сәду-

ақасова А. Хайрат Р.дың республикалық ҒЗЖ – 2 

орын,  доцент    Ж.С.  Құлыбекованың  жет-

екшілігімен  Тауғұдіретова  Б.    республикалық 

ҒЗЖ - 3 орынды иеленді. 

время учебы принимая участие в дебатном тур-

нире, который проходил в рамках Республикан-

ского форума «Тілі бірдің тілегі бір» в городе Рид-

дер, студентка Т.Антипина была отмечена благо-

дарственным письмом. Д.Мелихова   была учас-

тницей  республиканской  олимпиады  «Мемле-

кеттік тілді білу – парызың» (г. Астана), V Курул-

тая  международного  общества  «Қазақ  тілі» 

(г.Кокшетау).   А.Сафронова   приняла участие в 

телемосте  с  президентом  РК  Н.Назарбаевым, 

ХІІІ областном фестивале языков народов Казах-

стане

В  нашем  университете  работает  телестудия 

«Парасат» для студентов, обучающихся по спе-

циальности «Журналистика». Студия оснащена 

современной техникой. Студенты во время заня-

тий  готовят  телесюжеты,  которые  выходят  в 

эфир  на  областном  канале.  Студия    «Парасат» 

предоставляет  отличную  возможность  студен-

там на практике освоить азы своей профессии. В 

университете  ежемесячно  выпускается  газета 

«Парасат».  В  рубриках  «Студент  өмірінен», 

«Айтайын дегенім», «Бұл қалай?», «Мәселе» пе-

чатаются статьи студентов.

Студенты под руководством ученых кафедры 

постоянно участвуют и занимают призовые мес-

Е.П.Тетюхин жарыста 

Е.П. Тетюхин на соревнованиях 

159

Оқытушылар мен студенттер университет, об-

лыс, республика көлемінде өткізілетін шығарма-

шылық байқауларға, мәдени және қоғамдық ша-

раларға белсенді қатысып отырады.

Университет  баспасынан  жас  ақындардың 

«Шыңға шыққым келеді» атты өлеңдер жинағы 

жарық  көрді.  ҚР  Мәдениет  және  ақпапарт  ми-

нистрлігінің ұйымдастыруымен   «Менің Қазақ-

станым – менің жерім» атты жас дарындардың 

республикалық  шығармашылық  байқауында 

«Журналистика» мамандығының студенті Ф. Тас-

тамбековтің    «Қараша  үйі  Мұқаңның»  өлеңдер 

жинағы І орынды иеленді.  «Журналистика» ма-

мандығының  студенті  Ж.  Жұпархан  облыстық 

ақындар айтысында «Ең жас ақын» деген номи-

нацияны иеленді,   Алматыда жас ақындар ара-

сында өткен «Жас ақындар» дүниежүзілік айты-

сында «Қызықты да тартымды» номинациясына 

ие болып,  дипломмен марапатталды 

Қазақ    филологиясы    кафедрасы    өз    түлек-

терін    мақтан    тұтады:  А.Т.  Мұхамеджанова  – 

М.Қозыбаев атындағы СҚМУ-дың ОӘБ басты-

ғы; А.С. Бейсенбаева – филология ғылымдары-

ның  кандидаты,  М.Қозыбаев  атындағы  СҚМУ 

жанындағы  көпсалалы  колледж  директоры; 

Нәсиева Н.К. - С.Сейфуллин  атындағы аграрлық 

университетінің  факультет  деканы,  филология 

ғылымдарының кандидаты; Оспанов К.Қ.– СҚО 

бойынша  тілдерді  дамыту  басқармасының  бас-

тығы;  Р.Оспанов  –  «Хабар»  агенттігінің  СҚО-

дағы меншікті тілшісі; А.Солтанхан – «Айыртау 

таңы»  газетінің  редакторы;  А.А.Нұрмұқанов  – 

«Солтүстік Қазақстан» газетінің журналисі т.б. 

та  -  А.Садвакасова,  Р.Хайрат,  республиканский 

НИРс,  2  место,  руководители:  Ж.Таласпаева, 

Н.Смагулова;  Б.Таугудретова,  республиканский 

НИРс,  3  место,  руководитель:  Ж.Кулибекова  и 

др.

  Наряду  с  учебой  студенты  успевают  совме-

щать и творческую деятельность. Так например, 

в  издательском  центре  университета  выпущен 

сборник стихов молодых поэтов «Шыңға шық-

қым келеді», сборник стихов студента Ф. Тастам-

бекова «Қараша үйі Мұқаңның», который занял 1 

место на республиканском творческом  конкурсе  

молодых талантов «Менің Қазақстаным – менің 

жерім»,   организованный Министерством куль-

туры  и  информации  РК.  Студент    Ж.Жупархан 

стал  обладателем  номинации  «Самый  молодой 

акын» в областном айтысе акынов, был награж-

ден дипломом «Қызықты да тартымды» на все-

мирном айтысе «Жас ақындар», проходивший в 

городе  Алматы  среди  молодых  казахских  акы-

нов.

Кафедра казахской филологии гордится свои-

ми  выпускниками:А.Мухамеджанова  –  началь-

н и к   У М С   С К Г У   и м . М . К о з ы б а е в а ,  

А.Бейсенбаевой  –  директор  МПК  при  СКГУ 

им.М.Козыбаева,  К.Оспановым  –  начальник 

Управления развития языков СКО, Н.Насиевой – 

декан  факультета  Аграрного  университета 

им.С.Сейфуллина,  Р.Оспановым  -  собственный 

корреспондент агентства «Хабар», А.Солтанхан 

–   р е д а к т о р   г а з е т ы   « А й ы р т ау   т а ң ы » ,  

А . Н у рм у ка н о в ы м   –   ж у р н а л и с т   г а з е т ы  

«Солтүстік Қазақстан» и др.

160