Ќазаќстан республикасыныњ
Махмұт Қашқари (ХІ ғ.)
жүктеу/скачать 1,82 Mb. Pdf көрінісі
|
| Махмұт Қашқари (ХІ ғ.). Өмірі туралы деректер. М. Қашқари –
тұңғыш түрк филологы. «Диуани лұғат ит-түрк» жинағы. Бұл кітаптың қазақ әдебиетіне, тіліне, тарихына, этнографиясына қатысты қайнарлардың бірі екендігі. 6800 түрік сөзіне араб тілінде түсінік бергендігі. Зерттелуі: Стамбұлдан басылып шығуы (1915-1917). Неміс, түрік, өзбек, ұйғыр, қазіргі қазақ тіліндегі аудармалары. «Жинақтағы» ауыз әдебиеті үлгілері: жырлар, мақал-мәтелдер, оның бүгінгі қолданыстағы қазақ мақалдарымен бірдейлігі. «Қонақ келсе, құт келер», «Екі бура үйкелісер, ортасында сона жаншылар», «Құрғақ қасық ауызға, құр сөз құлаққа жақпас», 91 «Көсеуі ұзын болса, қолы күймес», т.б. көптеген мақалдардың бүгінге дейін айтылатындығы. «Жаз бен қыстың айтысы» өлеңі. Қазақ даласының мекен-жайлары туралы деректер. Окс (өгіз), Еділ Өзендері, Баласағұн, Испиджаб, Тараз, Сығанақ, Қарнақ т.б. жер-су атаулары. Түріктер туралы. Жиі кездесетін есімдер: Құстегін, Алыптегін, Құлтегін, Атыш, Сәбит т.б. түркілердің жыл қайыруы, тағамдары. Алып Ер Тұңға – түркі көсемі туралы жоқтау жыры. М. Қашқаридің әлемге Фирдоуси «Шаһнамасы» арқылы мәшһүр болған Афрасияптың (Махмұт Қашқариде: Алып Ер Тұңға) тарихи тұлға екенін анықтап бергендігі. Тұрған жері, жақындары туралы деректер. Алып Ер Тұңғаның өлімнен қашуы туралы аңыз. Оның Қорқыт аңыздарымен ұқсастығы. Жинақтағы насихат – дидактикалық өлеңдер. Сопылық поэзияға тән көзқарастары: уақыттың тез өтпелілігі, қанағатшылдыққа шақыруы, жақсы қасиеттерге ұмтылу. Табиғат суреттері, ғашықтық жырлары. жүктеу/скачать 1,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|