| Студенттер істей білуі тиіс:
Студенттер бұл пәнді оқу барысында жинаған білімдерін алдағы уақытта кәсіби қызметінде, ғылыми жұмыстарында пайдаланады.
Пререквезиттер:
-Тіл біліміне кіріспе
-Қазақ жазуының тарихи
-Ежелгі дәуір әдебиеті
-Қазақ әдеби тілінің тарихы
1 Күнтізбелік - тақырыптық жоспар
Тақырып аты
|
Сабақ түріне қарай сағаттардың бөлінуі
|
Лекция
|
Семинар
|
CОӨЖ
|
CӨЖ
|
Модуль 1. Кіріспе
|
Тақырып 1.
Кіріспе
|
Қазақ тілінің тарихи грамматикалық пәні
|
|
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 2. Қазақ тілі тарихын кезеңдерге бөлу
|
|
3
|
1
|
5
|
Модуль 2. Ғылым танымның жоғары формасы ретінде.
|
Тақырып3. Қазақ тілі тарихының зерттеу әдістері
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 4. Тарихи фонетика. Қазақ тілі фонетикалық жүйесі дамуының негізгі ерекшеліктері
|
|
3
|
1
|
5
|
Модуль 3. Кәсіби педагогикадағы ғылыми зерттезерттеулердің өзіндік ерекшеліктері.
|
Тақырып5 Тарихи лексикологияның зерттеу нысаны, салалары. Қазақ лексикографиясының тарихы
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 6. Тарихы морфология
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 7. Зат есім. Зат есімнің жалғаулары
|
|
3
|
1
|
5
|
Модуль 4. . Ғылыми зерттеу әдістерінің жіктелуі
|
Тақырып 8. Зат есімнің септік категориясы
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 9. Сын есімның қалыптасуы
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 10. Сан есімнің тарихы
|
|
3
|
1
|
5
|
Модуль 5. Зерттеу әдістері
|
Тақырып 11.
Есімдік
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 12. Етістік категорияларының дамуы
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып13. Етістіктің рай, шақ категориясы
|
|
3
|
1
|
5
|
Модуль 6. Ғылыми-зерттеулер нәтижелерін жинақтау және қорытындылау
|
Тақырып 14. Үстеу, одағай, еліктеу сөздер, шылаулар тарихынан
|
|
3
|
1
|
5
|
Тақырып 15. Тарихи синтаксис
|
|
3
|
1
|
5
|
Барлық сағат саны
|
|
45
|
15
|
75
|
2 Дәрістік жоспар
Тақырып №
|
Тақырып, дәрістер аттары
|
Тақырып мазмұны
|
Барлығы
(5 сағ)
|
Сем. аптасы
|
1 тақырып
|
Қазақ тілінің тарихи грамматикасы пәні
|
Қазақ тілінің тарихи грамматикасы пәні «Түркі тілдерінің салыстырмалы грамматикасы», «Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі» пәндерімен тығыз байланыста
Тест сұрақтары:
1)«Диуани лұғат-ит-түрк» еңбегінің авторы:
А) Қорқыт;
В) әл-Фараби;
С) М. Қашқари;
Д) Ж. Баласағұн;
Е) С.Сарайи.
2) Тарихи-салыстырма әдісті қолданудың мақсаты –
А) Қазіргі тілдегі дыбыстар мен морфемалар жүйесінің алғашқы сипатының жобасын жасау;
В) Материалдық элементтердің ұқсас, ұқсас еместігіне қарамай, жүйелік қатынастар арқылы көрінетін тілдік ярустарды салыстыру;
С) Тілдердің, диалектілердің өзара ықпалдасу процесінің сыпаты мен дәрежесін, ондай процестің орны мен таралу аймағын айқындау;
Д) Географиялық орналасуы жағынан өзара шектесетін туыс емес тілдердің де өзара ықпалдасуының нәтижелерін іздестіру.
3) Көне түркі тілінде қанша дауысты дыбыс болған?
А) 8;
В) 12;
С) 10;
Д) 15;
Е) 7.
4)Морфологиялық классификацияның нысаны:
А)Генеологиялық жүйелеуді орнықтыру;
В) Өте жақын тілдерді топтау;
С)Өте алшақ тілдерді бір қалыпқа түсіру;
Д)Тілдерді туыстығына байланыссыз зерттеу;
Е) Бүкіл халыққа ортақ тіл жасау.
5)Түркі тілдерінің генеалогиялық классификациясын орнықтырушы:
А) В.В Виноградов;
В) П.М. Мелиоранский;
С) В.В. Радлов;
Д) Н.А. Баскаков;
Е) Ә. Қайдаров
|
1
|
1
|
2 тақырып
|
Қазақ тілі тарихын кезеңдерге бөлу
|
Қазақ тілінің қалыптасу, даму кезеңдерін айқындау жалпы түркі тілдерінің даму жолдарымен тікелей байланысты. Түркі тілдері, қазіргі түркология қолданып жүрген, қалыптасқан көзқарас бойынша, алты түрлі дәуірді бастан кешірген. Н.А.Баскаков бұл дәуірлерді былай атайды: Алтай дәуірі (б. з. д. III ғасыр), Хун дәуірі (б. з. д. III ғасырдан — б. з. V ғасыр), Көне түркі дәуірі (V—X ғасырлар), Орта түркі дәуірі (X—XV ғасырлар), Жаңа түркі дәуірі (XV—XX ғасырлар). Түркологияда қазақ тілі түркі тілдерінің, біршама «жаңа» деп қаралатын тобына жатқызылады. Олай болатын себебі: қазақ рулары тарихтың ерте кезінен-ақ мәлім болса да, «қазақ» деп аталатын біртұтас халық XV—XVI ғасырларда барып қалыптасады. Қазақ тарихының осы ерекшелігін ескерсек, қазақ тілінің тарихи кезеңдері мынадай дәуірлерге бөлінеді: 1) Түркі бірлестігіне дейінгі дәуір,— бұл дәуір, шамамен, біздің заманымыздың V ғасырына дейін созылады, екі түрлі белестен тұрады: Алтай бірлестігі, Хун бірлестігі. 2) Түркі бірлестігі дәуірі, екі кезеңге ажырайды: Көне түркі қағанаты кезеңі (V—X ғасырлар). Орта түркі кезеңі (X—XV ғ. б.). 3) Қазақ халық тілінің даму дәуірі (XVI—XVIII ғасырлар). 4) Қазақ ұлттық тілінің қалыптасу дәуірі (XIX ғасыр). «Алтай дәуірі» дейтін атау тіл білімі тарихында белгілі «алтай гипотезасымен» байланысты қойылған атау.
1)
|
1
|
1
|
3 тақырып
|
Қазақ тілі тарихын зерттеудің әдістері
|
Тілдің тарихи дамуын зерттеуде қолданылатын басты әдіс - тарихи-салыстырмалы әдіс. Түркі тілдерінің тарихын жасау сонау Менинский, Шотт, кейінгі Радлов заманынан-ақ осы тарихи салыстырма әдіс арқылы жүріп келе жатыр. Бұл әдістің басты шарты – жай салыстыру, қалай болса солай салыстыру емес, тілдердің, тілдік фактілердің тарихи байланысы мен жүйесін сақтай отырып салыстыру. Тарихи-салыстырма әдістің қолданылатын мынадай негізгі орындары бар: 1) бір тілдің әр кезеңге қатысты, бірақ бір жүйеге жататын, қызметі мен семантикалық жағынан бір-біріне эквивалент болатын фактілерін салыстыру; 2) бір уақытта өмір сүрген, өмір сүретін, бір-біріне тілдік, тарихи жақындығы бар тілдер материалдарын салыстыру. Алайда, бір топқа жататын тілдердің өзара байланысы, бір-біріне қатыс дәрежесі бірыңғай болып келмейтіні еске алынады
|
1
|
2
|
4-тақырып
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
