«Қазіргі заманғы білім беруді дамыту тенденциялары: даму бағыттары, тәжірибе, мәселелер»

365 

 

365 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер: 

1.

 

Қазақ тілі оқулығы, 5 сынып, Т.М.Артыкова, Л.З.Бисенова 

2.

 

Білім технологиялары -2010.-№ 2 

3.

 

Қазақстан мектебі -2009. -№7 

 

ИНТЕРАКТИВТІ   ТЕХНОЛОГИЯ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ 

ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН АРТТЫРУ 

 

Исабекова Жанар Аллаоңғарқызы 

Алтайбаев негізгі орта мектебі 

 

«ХХІ ғасыр – ақпарат ғасыры» болып отыр. Сондықтан жаңа формациялы мұғалім 

интерактивті технологияны, тақтаны пайдалану мүмкіншілігі мен оның тиімділігін білу, 

оны оқу үрдісінде қолдануда оқушыларды шығармашылықпен қалыптасқан және жеке 

тұлға ретінде оқытып, дамыту қажет. Бұл мақсат, міндеттерді іске асыруда, оқушыларды 

шығармашылық іске баулу, оқушыларды іріктеу, еңбекке және қоғамдық істерге 

араластыру, олармен ғылыми, шығармашылық ізденіс бағытында жұмыс істеу керек. 

         Қоғамның бүгінгі басты мақсаттарының бірі – білім беру үрдісін ақпараттандыру. Бұл 

бағыт ақпараттық технологияларды пайдалану арқылы дамыта оқыту, қашықтықтан оқыту, 

тұлғаға бағыттап оқыту мақсаттарын жүзеге асыра отырып оқу-тәрбие үрдісінің барлық 

деңгейлерінің тиімділігі мен сапасын жоғарылатуды көздейді. 

   Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында еліміздің білім беру жүйесінің 

басты  міндеттері  атап  көрсетілген,  соның  бірі  –  білім  беру  жүйесін  ақпараттандыру, 

оқытудың жаңа технологиясын енгізу, бүкіл әлемдік коммуникация желісіне шығу 

   Білім беруді ақпараттандыру және оқытуды компьютерлендіру ұғымдарын  ажырата 

білу керек. Соңғысы компьютерді тек оқытуда пайдалану аумағын қамтиды. Бұл жағдайда 

компьютердің  мүмкіндіктері  өте  кең:  электронды  оқулықтардың  көмегімен  жаңа  білім, 

жаттықтыру тапсырмаларын беру, оқушылардың білімін тексеру, тест алу, әртүрлі ойындар, 

т.б.. Оқыту үрдісінде компьютер оқыту нысаны және құралы болуы мүмкін. Яғни, оқытуда 

компьютердің екі бағыты болады. Біріншісі бойынша компьютердің мүмкіндіктерін сезініп 

және  оны  әртүрлі  жағдайларда  пайдалана  білуге  қажетті  білім,  дағды  іскерліктерімен 

қаруландырса,  екінші  бағыт  бойынша  компьютер  оқытудың  тиімділігін  жоғарылататын, 

сапасын көтеретін күшті құрал болып есептеледі.  «Мұғалім – оқушы» жүйесінде ақпаратты 

беруді, өңдеуді және қайталауды жаңаша ұйымдастыруына мүмкіндік береді. 

  Қазіргі кезде интерактивті үрдістері компьютерлік білімді тереңдетуге, оқу мерзімін 

қысқартуға  ықпал  етіп  ,жағдай  жасайды.  Мұның нәтижесінде  білімді,  білікті, дағдыларды 

шығармашылықпен  іске  асыру,  яғни  тиісті  ойлау  ұстанымдарына  тоқталсақ,  оқытудың 

технологияларын,  әдістерін  және  формаларын  таңдау  және  қолдану  жалпы  дидактикалық 

ұстанымдарымен  қатар  басқа  бірнеше  ұстанымдарға  негізделеді.Біздің  ел  дамудың 

демократиялық жолын таңдауына байланысты, бүгінгі таңда қоғамда шешім қабылдаудың 

маңызы  арта  түсті.Осы  бағытта  оқушылардың  белсендігін  арттыруға  мүмкіндік  беретін 

әдістемелік тәсілдер-интерактивті деп аталады. 

Интерактив  –  ағылшынның  "өзара  әрекет”  деген  сөзі.  Демек,  интерактивті  оқыту 

әдістері  тұлғааралық  қарым  –  қатынасқа  негізделе  отырып,  "жеке  тұлғаны  дамытуға 

бағытталатын” қазіргі білім беру парадигмасын қанағаттандырады. Сонымен бірге, сапалы 

білім  алудың  алғышарттары  болып  табылатын  таным  белсенділігі  мен  ізденіс  дербестігін 

366 

 

366 

 

қалыптастырып  қана  қоймай,  ары  қарай  дамытады.Интерактивті  оқыту  әдістері  дәстүрлі 

оқыту  әдістерінен  оқу  үрдісінде  оқушылардың  өзінің  өмірлік  тәжірибелерін  пайдалану 

арқылы есте берік сақтауымен, мәліметтерді талдап, жинақтау арқылы жеке және кәсіптік 

қабілеттерін аша алуымен ерекшеленеді. Дегенмен, интерактивті оқыту қажетті ақпаратты 

игеруге уақытты көбірек бөлуді, бағалауда жаңа, күрделі өлшемдерді қолдануды қажет етеді. 

Интерактивті оқыту әдістерін тиімді пайдаланып, алға қойған мақсатқа жету үшін, белсенді 

оқытудың 

өзіндік 

талаптарын 

есепке 

алып, 

алғышарттарын 

қанағаттандыру 

керек.Психологиялық  тұрғыдан  алғанда,  интерактивті  оқытудың  тиімділігінің  сыртқы 

көрсеткіштері ретінде оқушылардың бірлескен әрекет ережелерін мойындай отырып, өзара 

әрекеттесуге  ұмтылуын,  топтық  рефлексияның  дамып,  ұжымдық  ынтымақтастықтың 

қалыптасуын, ал әсерлілігінің ішкі  көрсеткіштері  ретінде оқушылардың өз міндеттері мен 

құқықтарын  түсіне  отырып,  өзара  әрекет  дағдыларын  меңгеріп,  топтық  жұмысқа  дайын 

болуын, оқу әрекетінің субъектісіне айнала отырып, өзіндік рефлексиясының дамуын айтуға 

болады. Оқытудың интерактивті әдісі өте тиімді. Себебі, бұл әдіс оқушының жеке өмірлік 

тәжірибесіне  сүйене  отырып,  оның  бойында  білім,  дағды  және  құндылық  жүйесін 

қалыптастырады.  Сабақ  мұғалім  мен  сынып  тобы,  шағын  топтар  мен  жеке  оқушы 

арасындағы  қатынас  арқылы  жүзеге  асырылады.  Мұнда  мұғалім  хабарлама  беруші 

модератордың қызметін атқарады.. 

Сабақтың  басы  диагностика  сәтінен  басталады.  Бұл  сәтте  оқушылар  өздерінің  жаңа 

тақырыпқа байланысты ойларын, пікірлерін, әдеби кітаптардан оқығандарын, теледидардан 

көргендерін,  естігендерін,  басқа  пәндерден  білетіндерін  ортаға  салады.  Мұғалім  азғантай 

уақыт ішінде алдында отырған оқушылардың осы тақырып төңірегінде не білетіндігін немесе 

білмейтіндігін аңғара алады. Одан кейін – ізденіс тенденциясы сәті. Мұнда балалар жұппен 

немесе  топпен  жұмыс  істей  отырып,  тақырыпты  тереңірек  түсіну  үшін  өз  беттерінше 

оқулықпен немесе басқа қосымша әдебиеттермен жұмыс істейді. 10-15 минуттан кейін тұсау 

кесер  сәтінде  әрбір  топ  белгілі  бір  сұрақтар  бойынша  өз  мәліметтерін  қорғайды.  Осыдан 

кейін  барып  мұғалім  әлі  де  жеткіліксіз  жағдайлардан  интерактивті  тақта  арқылы 

сызба,слаид,бейне роликтер,лабораториялық жұмыстарды көрсетіп ақпарат береді. Ал, жаңа 

тақырып  толық  түсіндіріліп  біткеннен  кейін  пікір-сайыс,    сияқты  интерактивті  әдістер 

арқылы сабақты бекітіп, пысықтауға болады. Нәтижесінде – 45 минуттың 5-7 минутын ғана 

алып,  қалған  уақытты  оқушылардың  ізденуіне,  танымдарын  арттыруына  арнайды.Өзара 

интерактивті негізде оқу мақсаты – білу емес, үйрене бiлуОқушылардан, шешу үшiн кейбiр 

нақты дұрыс жауабы жоқ, даулы мәселелердi неге беретiндiгiн сұрағанда, олар:өзіне деген 

сенiмге  тәрбиелейдi;    шешендiк  өнерiн  жетiлдiредi  танымның  мәнiн  түсiнуге  көмектеседi 

(яғни,  кейде  абсолюттi  шындық  болмайтынын);    сыни  ойлау  дағдыларын  дамытады;өз 

пiкiрiне деген құқығын түйсiнуi артады;  пiкiрлердiң көптiгiн түсiнесiң және т.б. деп жауап 

берген.Жоғарыда  аталғандарды  "үйрене  бiлу”  деген  ұғыммен  жинақтауға  болады.  Яғни, 

үйрене  бiлу  –  қажеттi  дағды,  өйткенi  ол  интеллектуалды  тәуелсiздiктiң  негiзi  болып 

табылады  және  барлық  дамыған  және  дамушы  елдердегi  азаматтар  үшiн  қажет.Екінші 

жағынан, құстың қос қанаты сияқты оқушының да екі сүйеніші бар: бірі – оқи алуы болса, 

екіншісі  –  оқығысы  келуі.  Бірінші  тірек  баланың  дербестігін  құраса,  екіншісі 

белсенділікті,қызығушылықты тудырады..Өзара әрекеттесуге бағытталған үрдiс барысында 

бала  iстеп  жатқан  iсiнің  мәнiне  енедi.  Оқушыларға  дайын  жауаптары  бар  тапсырмалар 

бергенде, олардың танымдық белсендiлiк деңгейi жоғары болмайды. Ал, өз ойын тиянақтап, 

оны қорғау кезiнде танымдық белсендiлiк деңгейi күрт артады. әрекеттесу үрдісінің негізгі 

367 

 

367 

 

мәні  өзара  тәжірибе  алмасу  болмақ.  өйткені,  сыныптағы  оқушылардың  белгілі  бір  салада 

ортақ білімдері бар болғанымен, олардың тек өздері ғана білетін білімдері де бар екені айқын 

.Білім сапасының артуында азда болса өзгерістің болуын төмендегі мониторингтен көруге 

болады 

Білім сапасын көтерудің екінші бір үлкен мәселесі – бағалау. Бағалаудың көпшілікке 

белгілі екі түрі бәрімізге аян. Ол – оқушыны бағалау және оқушының өзін-өзі бағалауы. Бұл 

бағалаудың рөлі білім сапасын көтеруде өте мәні зор. Бұл әдіспен оқушылар өз білімін өздері 

бағалауына да болады. оны алған білім, білік, дағдылары бойынша бағаланады. Бағалаудың 

өзін-өзі бақылау, жұптық өзара бақылау, топтық өзара бақылау кезеңдері сабақты бекітуде 

біршама көмегін тигізеді. 

Бұл бақылауларды мына бағалау белгілері арқылы іске асыруға болады. Өзіндік немесе 

жұптық бағалау:  

1) менің бүгінгі тақырыпқа өз бетімше дайындығым: төмен, орта, жоғары;  

2) бүгінгі жаңа тақырыпты игеруім: төмен, орта, жоғары;  

3) бүгінгі сабаққа қатысуым: төмен, орта, жоғары және т.б.  

Ал, топтың өзара бағалауында: 

 1)  топ  ұжымының  татулығы,  белсенділігі,  өзара  әрекет  әдебі,  топтық  араласу  стилі: 

төмен, орта, жоғары;  

2)  жаңа  тақырыпты  өмірмен  байланыстыра  айтуы  (қосымша  материалдар,  БАҚ 

жаңалықтар): төмен, орта, жоғары;  

3) сөйлеу шешендігі, мәдениеті, т.б.: төмен, орта, жоғары. 

Бұл бақылаулар оқушыларды өздеріне және өзгеге сын тұрғысында қарауға үйретеді. 

Онда  біреуді  бағалау  үшін  өзінде  тиісті  білім  болуы  қажеттігі  туады.  Бұл  бақылау  мен 

бағалау баланың бойында мына қасиеттерді қалыптастырады: еріктілік, еңбек сүйгіштік, өз 

күшіне  сенуі,  адалдық,  жолдастық  қасиеттер,  сөз  қоры,  ғылыми  ақпараттарды  ақтаруы, 

өзінше түйін жасауы, сөйлеу мәдениеті, т.б..Аталған қасиеттерді игерген балада, әрине, пәнге 

деген  қызығушылық,белсенділік,  сүйіспеншілік  артады.  Нәтижесі  сабақтың  сапасының 

артуы. 

Интерактивті  тақтаның  көмегімен  әрбір  жаңа  тақырыпты  пән  аралық  байланыспен 

өткізу жеңіл әрі тиімді болып табылады. 

Интерактивті  тақтаның  ерекшелігі  сабақта  уақытты  үнемдеуде  және  тесттік 

тапсырмаларды әр оқушы өздігінен орындап, білімінің қаншалықты екендігіне көз жеткізе 

алады. 

Интерактивті  тақтамен  жұмыс  оқушының  пәнге  қызығуын,  түрлі  сызбалар  арқылы 

еркін сөйлеуін, тақтамен жұмыс істей алуын қалыптастырады. 

Әрбір  сабақ  қызықты  өту  үшін  тесттер,  жұмбақ,  сөзжұмбақ,  сызбалар  слайдта 

көрсетіледі.  Кейбір  зертханалық  тәжірибелерді  электронды  оқулықтардан  ашып,  жүруін 

көруге болады. 

Қазақстанның  тәуелсіз  мемлекет  ретінде  қалыптасуы  орта  білім  беру  жүйесінің 

дамуымен тығыз байланысты. Қай халықтың, қай ұлттың болсын толығып өсуіне, рухани әрі 

мәдени дамуына басты ықпал жасайтын тірегі де, түп қазығыда – мектеп. 

Мектептердің  білім  деңгейін  көтеру  және  онда  интерактивті  құралдарды  пайдалану 

арқылы оқу – тәрбие процесін тиісті деңгейге көтеру, мектеп ұстаздарының, басшыларының, 

педагогикалық  ұжымның  жүйелі  басшылыққа  алған  бағыты  деп  есептейміз.  Интерактивті 

368 

 

368 

 

құралдарды  қолдану  негізінде  мектепте  бастауыш  сынып  пәндерін    оқыту  сапасы  артады 

деуге болады. 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 

1.

 

Зимняя И.А. «Педагогикалық психология». Оқулық Алматы-2005. 

2.

 

Илина Т.А. « Педагогика». Алматы 1977. 

3.

 

Ж.Б.Қоянбаев Р,М.Қоянбаев «Педагогика» Алматы-2002. 

4.

 

Педагогика және психология сөздігі. Алматы-2002. 

 

 

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ LESSON STUDY  

КАК ОДНОГО ИЗ РЕЗУЛЬТАТИВНЫХ ПОДХОДОВ  

 ПРОВЕДЕНИЯ «ОТКРЫТОГО» УРОКА 

 

Ревякин А.Н. 

Школ-лицей №101 г. Караганды 

 

Профессиональное  развитие  учителя  –  это  одно  из  условий  повышения 

эффективности  учебного  процесса.  Использование  различных  стратегий  обучения  в 

учебной деятельности позволяет ему формировать новые компетентности, знания и опыт 

в  их  применении  «Учителя  нуждаются  в  разнообразном  арсенале  стратегий  обучения,  в 

предоставлении им возможностей для комбинирования различных подходов[1, с.102]». 

С целью поддержки и дальнейшего развития полученных результатов в преподавании 

и  обучении,  учителя  проводят  открытые  уроки.  Полученная  рефлексия  от  учащихся, 

учителей и администрации на открытом уроке дает им понимание того, какие методы и 

стратегии будут наиболее эффективны. 

Реформирование системы образования, внедрение новых подходов в учебный процесс 

побуждает  учителя  структурировать  содержание  открытого  урока  «для  достижения 

эффективности использования каждого конкретного метода и стратегии[1, с.101]», что 

позволит ему представить учителям полученные знания о том, как происходит обучение. 

Применяемый  в  школьной  практике  традиционный  открытый  урок  не  дает  полного 

представления об учебном процессе, так как его нельзя оценить с точки зрения динамики 

деятельности  учащихся,  изменения  качества  процесса  урока  и  развития  учителя. 

Присутствующие  видят  то,  что  им  показывает  учитель,  который  опирается  на  свой 

собственный  опыт,  трансформируя  эксплицитные  (явные)  знания.  Они  не  всегда 

подтверждают  эффективность  использованных  в  учебном  процессе  стратегий,  при  этом 

развивают у присутствующих на уроке понимание урока и навыки наблюдения.  

Отсюда следует вывод о том, что современный открытый урок должен представлять 

некую  совершенную  модель,  адаптированную  и  интегрированную  в  учебный  процесс, 

дающую учителям полные знания о том, как происходит обучение. 

Очень интересным, на наш взгляд, является технология проведения открытых уроков 

через  применение  подхода  Lesson  Study.  Данный  подход  является  более  эффективным  в 

получении  имплицитных  знаний  (опыта),  поскольку  он  развивает  у  учителей 

компетентностную рефлексию, понимание урока и навыков наблюдения. Такой урок можно 

назвать «исследовательским» открытым уроком. Он отличается от традиционного урока тем, 

что данному открытому уроку предшествуют еще два проведенных урока, согласованных по 

369 

 

369 

 

целям  и  содержанию  с  учителями-единомышленниками.  Такая  форма  организации 

совместной деятельности будет иметь ряд преимуществ. 

Открытый  урок,  смоделированный  группой  учителей,  действительно  можно  будет 

представить  как  урок  «открытий»,  так  как  этот  урок  будет  третий  из  подготовленных  и 

проведенных  уроков.  В  процессе  проведения  уроков  можно  будет  проследить 

положительную динамику качества структуры урока, деятельностную рефлексию учащихся 

(интервьюирование  провести  после  первого  урока  и  на  третьем  уроке,  наблюдение  за 

учащимися высокого, среднего и низкого уровня также провести на первом и третьем уроке, 

что позволит сделать сравнительный анализ и отследить динамику). Такая форма проведения 

открытого урока позволит решить следующие задачи: 



 

демонстрация полученных учителем новых знаний и пониманий в проведении 

уроков; 



 

формирование навыков наблюдения; 



 

саморазвитие  учителей  (предложения  и  комментарии  учителей  при 

обсуждении проведенных уроков, корректировка хода урока становится инструментом 

профессионального развития учителя). 

Технологию открытого урока с применением подхода Lesson Study схематично можно 

представить таким образом (схема 1). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Схема 1. Технология проведения открытого урока с применением подхода Lesson Study 

 

Проведенные  обобщающие  уроки  по  данной  технологии  с  применением  подхода 

Lesson  Study  в  ШЛ  №101показали  свою  эффективность  для  использования  в  школьной 

практике.  Использование  подхода  Lesson  Study  через  открытые  уроки  математики  и 

физической  культуры      позволило  учителям  получить  понимание  в  проведении  урока 

«исследования» и выйти на более качественный продукт в виде результатов представленных 

на открытом уроке.  

Так, на уроках математики в 9 «б» классе подход Lessоn Study был применен учителем 

математики Ревякиной Т. М. для повышения результативности работы учащихся в группах 

и стимулировании «совместного мышления» при решении задач. 

Подход 

LessonStudy. 

Наблюдение. 

Интервьюиро

Подход 

LessonStudy. 

Анализ.  

Рефлексия.  

Подход 

LessonStudy. 

Наблюдение. 

Интервьюиро

3-й 

обобщающи

й 

1-й 

подготовите

льный урок 

2-й 

подготовител

ьный урок 

Полученные 

результатыис

следования. 

Образователь

ные цели. 

Ключевая 

идея 

исследования

370 

 

370 

 

«Исследование урока»  через совместное планирование и проведение, наблюдение за 

учащимися  в  процессе  урока  и  интервьюирование  их  после  урока  позволило  получить 

полную  научную  информацию  об  учебном  процессе  и  деятельности  учащихся  [1,  с.101]. 

Третий урок был представлен как урок «открытый», с приглашением учителей математики 

и администрации школы. 

    Полученные  учителями  новые  знания  стали  достоянием  для  их  обобщения  и 

представления всем учителям, заинтересованным в данных исследованиях. 

На уроках физической культуры в 6 «в» классе подход Lesson Study был использован 

учителем физической культуры Ревякиным А. Н. для подготовки открытого урока, ключевой 

идеей которого являлась следующая: «Как мы можем научить учащихся 6-х классов более 

эффективно использовать возможности диалога и элементов критериального оценивания для 

обучения  верхней  передаче  мяча  с  места?»  Данный  открытый  урок  был  представлен 

учителям  физической  культуры  Карагандинской  области  при  проведении  с  ними 

лабораторно-практических занятий в рамках проведения курсов повышения квалификации 

учителей.

  

На  уроках  физической  культуры  в  3  «б»  классе,  учитель  физической  культуры 

Молдабаев  М.Р.  совместно  с  учителями,  исследовали  возможность  применения  казахской 

национальной    игры  «Асыки»  на  уроках  для  развития  физических  качеств  (ловкость,  

быстрота,  точность,  концентрация  внимания).  Полученные  результаты  дали  учителям  

понимание  применения    казахской  национальной  игры  «Асыки»  в  учебном  процессе  в 

разделе программы: «Национальные игры». Проведенные обобщающие уроки в следующем 

учебном  году    позволили  усовершенствовать  методику  проведения  занятий  и  получить 

новые знания в применении подготовительных игр к игре «Асык». В дальнейшем учителями 

физической культуры были подготовлены методические рекомендации и обобщен опыт на 

городском семинаре учителей физической культуры.  

По  результатам  рефлексии  проведенных  открытых  уроков  с  применением  подхода 

Lesson  Study  можно  увидеть  что  изменения,  произошедшие  после  применения  данного 

подхода на практике, являются конструктивными. Отсюда следует несколько выводов. 

Во-первых, такая форма организации открытого урока позволяет учителям творчески 

подходить  к  составлению  заданий  для  учащихся,  что  повышает  его  эффективность  и 

школьную культуру[3, с.35]. 

Во-вторых,  на  уроке  создается  коллаборативная  среда,  которая  позволяет  учащимся 

при взаимодействии формировать новые понимания. 

В-третьих,  учителя  получают  знания  о  том,  как  происходит  обучение.  Собранные 

данные  являются  достаточным  доказательством  в  поддержку  применения  подхода  Lesson 

Study при подготовке открытого урока. 

Список литературы: 

1.

 

Дадли П. LessonStudy: Руководство для учителя 1.

http://lessonstudy.co.uk/wp-

content/uploads/2013/07/Lesson-Study-Handbook-Russian.pdf 

2.

 

ОпределениеиотборОЭСключевыхкомпетенций[ОECD Definition and Selection of 

Key Competencies]. Paris, France: ОECD, May 27, 2005 

3.

 

Руководство для учителей по реализации подхода LessonStudy (исследование 

урока), Астана, 2013. 

 

 

371 

 

371 

 

             ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ГИДРОГИМНАСТИКИ И ГИДРОМАССАЖА  

В РАБОТЕ ЛОГОПЕДА 

 

Калитинец О.И., Григорьева Л.Н. 

КГКП я/с №23 «Ақниет» 

 

Для  детей  с  нарушениями  речи  тренировка  движений  пальцев  и  кисти  рук  является 

важнейшим  фактором,  стимулирующим  речевое  развитие  ребёнка,  способствующим 

улучшению 

артикуляционных 

движений, 

мощным 

средством, 

повышающим 

работоспособность коры головного мозга, стимулирующим развитие мышления ребёнка. 

Создавая систему работы по развитию мелкой моторики пальцев рук, мы использовали 

гидрогимнастику  и  гидромассаж.  Вода,  соль  и  массаж  как  лечебные  профилактические 

средства  были  известны  еще  в  глубокой  древности.  Их  благоприятное  воздействие  на 

организм человека (как местное, так и общее) отмечают и современные авторы.  

Воздействие на воду образует микроволны, которые усиливают давление на организм 

человека.  Кожа  рук,  с  ее  обширной  сосудистой  системой  и  огромным  количеством 

рецепторов,  является  механическим  передатчиком  раздражения  в  кору  головного  мозга. 

Помимо  раздражения  кожных  рецепторов,  вода  оказывает  механическое  давление  на 

мышцы,  в  результате  чего  они  расслабляются,  и  снимается  патологическое  напряжение. 

Возможно 

использование 

йодобромной 

соли. 

Гидрогимнастика (гидромассаж) - нетрадиционная технология для организации пальчиковой 

гимнастики  с  массажем  для  детей  в  воде,  имеющих  нарушения  речи.  Что  способствует 

формированию и развитию моторных умений и навыков, определяющих корректировку речи 

и  устранение  дефекта,  а  в  конечном  счете  обеспечит  возможность  успешного  школьного 

обучения.  

Система выполнения упражнений в воде предполагает регулярное их выполнение в 

утренний отрезок времени в течение 10-15 минут 3 раза в неделю. Желательно в группе, и с 

подгруппой детей, проводить может как логопед, так и воспитатель. Обязательны 

контрастные ванночки для рук (при температуре 18 и 36 градусов: в теплой воде 7-8 сек., в 

прохладной воде 3 – 4 сек.) и такие упражнения, как растирание, пощипывание и 

похлопывание. Самомассаж с некоторыми усложнениями в движениях и действиях с 

предметами помогает образовывать связь между тонкими движениями пальцев рук и 

речевой зоной. 

Гидромассаж кистей и пальцев рук состоит из трех типов упражнений: 

- Самомассаж тыльной стороны рук; 

- Самомассаж ладоней; 

- Самомассаж пальцев рук. 

          Нами создана картотека упражнений для расслабляющего, тонизирующего и 

спастического гидромассажа: 

- Растирание подушечек пальцев в направлении от кончиков к ладони одной руки, затем 

другой; 

- Растирание в различных направлениях движения (продольно, поперечно, кругообразно и 

спиралевидно); 

- Растирание ладони (рука не скользит по коже, а сдвигает ее, сначала кожу одной руки, от 

середины к краям, большим пальцем, потом другой руки); 

- Вибрация (нанесение следующих одним за другим ударов кончиками полусогнутых 

пальцев). 

        Для того чтобы дети различали мышечные ощущения, используются предметы с 

мягкой поверхностью: ткань, губки, поролоновые и резиновые мячики, ластики. 

Разработаны упражнения, определяющие характер предмета по мышечным ощущениям: 

«тяжесть – легкость», пробки с камушками и без них; «напряжение – расслабление» - 

сожми эспандер, мячик, поролоновый снежок, губку, упражнения, определяющие характер 

372 

 

372 

 

движения: «сила – слабость» - завязывание шнурков, веревочек; «ритм – темп». 

Самомассаж с некоторыми усложнениями в движениях и действиях с предметами помогает 

образовывать связь между тонкими движениями пальцев рук и речевой зоной.  

       Для проведения занятий с водой требуется специальное оборудование: емкости 

для воды, соль, салфетки, крем, термометры. Система выполнения упражнений в воде 

предполагает регулярное их выполнение в утренний отрезок времени в течение 10-15 

минут. Обязательны контрастные ванночки для рук (при температуре 18 и 36 градусов: в 

теплой воде 7-8 сек., в прохладной воде 3 – 4 сек.) и такие упражнения, как растирание, 

пощипывание и похлопывание.  

Массаж в воде с предметами: 

1. С каучуковым мячиком или суджок: 

- Прокатывание мячика между ладонями рук; 

- Прокатывание мячика между пальцами рук; 

- Прокатывание мячика по тыльной стороне правой руки левой ладонью и наоборот; 

- Прокатывание мячика между указательными пальцами левой и правой рук, средними, 

безымянными и мизинцами. 

2. С четырехгранной палочкой: 

- Прокатывание палочки от основания ладони к подушечкам пальцев; 

- Прокатывание палочки по ладоням; 

- Прокатывание палочки по пальцам; 

- Прокатывание палочки поочередно между указательными пальцами, средними и т.д. 

3. С двумя бусинками: 

- Прокатывание двух бусинок между ладонями круговыми движениями; 

- Прокатывание двух бусинок между ладонью правой и тыльной стороной левой руки и 

наоборот; 

- Прокатывание бусинок в тазике с водой поочередно каждым пальцем одновременно левой 

и правой рукой; 

- Перекладывание бусинок двумя пальцами обеих рук с одного тазика в другой. 

4. Камешки «Марблс» 

- Прокатывание между ладонями рук; 

- Прокатывание между пальцами рук; 

- Прокатывание по тыльной стороне правой руки левой ладонью и наоборот; 

- Прокатывание между указательными пальцами левой и правой рук, средними, 

безымянными и мизинцами. 

- Прокатывание в тазике с водой поочередно каждым пальцем одновременно левой и 

правой рукой; 

- Перекладывание двумя пальцами обеих рук с одного тазика в другой. 

Ко всем составленным  упражнениям подобрали стихотворения по всем лексическим 

темам.    Все  комплексы  упражнений  разработаны  с  учетом  особенностей  детей  с 

нарушениями  речи,  а  также  с  учетом  национально-регионального  компонента.  Они 

способствуют  развитию  координации  и  произвольной  моторики.  Проговаривание 

стихотворений  с  действиями  дает  большой  эффект:  включаются  слуховой,  речевой  и 

кинестетический  анализаторы.  Кроме  того,  с  помощью  стихотворения  вырабатывается 

правильный  ритм  дыхания,  развивается  речеслуховая  память,  дикция,  интонационная 

выразительность речи.  

Например: 

«Барашки» (каучуковый мяч) 

Захотели утром рано катать мячи по дну вперед - назад 

Пободаться два барана. сжать мячи в кулачок 

Выставив рога свои, соединить кулачки  

Бой затеяли они. покрутить кулачками  

Долго так они бодались, разжать кулачки 

373 

 

373 

 

Друг за друга все цеплялись. зажав мяч между большим и  

Но к обеду, вдруг устав, указательным покатать между  

Разошлись, рога подняв. пальцами правой затем левой руки. 

        Регулярные выполнения упражнений в воде являются профилактикой заболеваний, 

способствуют здоровьеформирующим процессам в организме ребенка, так как вода 

обладает большой теплопроводностью и теплоемкостью. Уже давно доказано: чем быстрее 

и точнее ребенок выполняет движения пальцами, чем тоньше, дифференцированнее работа 

мышц кистей рук, тем быстрее и лучше развивается речь и мышление. Вследствие развития 

мелкой моторики пальцев рук, эффективнее проходит работа по постановке и 

автоматизации звуков, быстрее развивается речь. При обучении элементам письма дети 

делают лучше нажим, ведут более уверенные линии, ровнее «держат» строчку, сохраняют 

наклон, рисуют. 

 

Литература: 

1. Новиковская О. А. Ум на кончиках пальцев: веселые пальчиковые игры / О.А. 

Новиковская - М. АСТ, 2007 С. 94 

2. Пак Чжэ Ву Вопросы теории и практики Су Джок терапии: Серия книг по Су Джок 

терапии / Чжэ Ву Пак - Су Джок Академия, 2009 - С. 208  

3. Светлова И. Развиваем мелкую моторику. – М., 2002. – С. 72  

 

 

жүктеу/скачать 13,05 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: