Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1,78 Mb. Pdf көрінісі
|
treatise20490
| (ойлаушы «Мен»). Оның түсінігінде «орындалмаған субстанция»
(орындалмаған нағыз) ӛз-ӛзіне тәуелді, «Орындалған субстанция» (орындалған нағыз) Декартша, ӛз-ӛзіне себепші Құдай ғана болып табылады. Қалғанының барлығы тіршілігі үшін «Құдайдың қатысына» мұқтаж болады, – деп «философия бастамасында» жазған. Декарт Құдайды – бұл «ұлы уақытшы», атқаратын қызметі, «табиғат заңдарын қалыптастыра, ӛзінің ағымына таныстыру...» танымның шындығына кепіл болады. Ақырында, Құдаймен жаратылған дүниені Декарт субстанцияның екі түріне бӛлген: материялдық және рухани материалдық субстанцияның ең маңызды атрибуттарымен (сипаттармен) «материялдық субстанция» ұзақтылығы мен бӛлінгіштігі шексіз болып табылады. Декарттың «материялдық субстанциясы» – бұл табиғат, онда барлығы механикалық заңдылықтарға тәуелді, нақты ғылым кӛмегімен анықтауға болатыны- математика мен механика. «Рухани субстанция» (ой, ойлаушы «Мен») құрамдас. Оған әуелі (тыс тәжірибенің) тумыстан болған идеялар тән. Айталық, бұл Құдай идеясы, ұғым уақыттың, аймақтың, сандардың, тұрпаттардың және т.б. Ӛзге сӛздермен, ақылда табиғи зейіндер идеясының жасаудағы бастамасы осы. Тап «тумыстан идеялар» ғылыми білімнің ақиқаттығына кепілдік береді. жүктеу/скачать 1,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|